Wsiewki śródplonowe to temat, który coraz częściej pojawia się w rozmowach między rolnikami, doradcami i ekologami. W dobie ograniczania zużycia nawozów mineralnych oraz wzrostu znaczenia zrównoważonego rolnictwa, wsiewki wracają do łask. Dają szansę na poprawę struktury gleby, zwiększenie ilości materii organicznej i ograniczenie zachwaszczenia — a wszystko to bez dużych nakładów finansowych. Dla wielu gospodarstw to także sposób na zdobycie dodatkowych punktów w ekoschematach i zwiększenie dopłat.
Co to są wsiewki śródplonowe?
Wsiewki śródplonowe to rośliny wysiewane w istniejący już łan uprawy głównej — najczęściej zbóż — które rozwijają się razem z nim lub po jego zbiorze. Ich głównym zadaniem jest poprawa żyzności gleby, ograniczenie strat składników pokarmowych i zwiększenie aktywności biologicznej w glebie.
Wsiewki można podzielić na dwa główne typy:
- wsiewki śródplonowe właściwe, wysiewane wiosną lub wczesnym latem w łan rośliny głównej,
- wsiewki poplonowe, które rozwijają się po zbiorze plonu głównego, korzystając z resztek wilgoci i nawożenia.
W praktyce, celem wsiewki jest stworzenie „zielonego dywanu” chroniącego glebę przed erozją, wypłukiwaniem azotu i przesuszeniem. Rośliny wsiewane często pełnią też funkcję nawozów zielonych – po ich przyoraniu wzbogacają glebę w próchnicę i składniki odżywcze.
Dobrze dobrane gatunki mogą także działać fitosanitarnie – ograniczając rozwój chorób, szkodników i chwastów.
Jakie wsiewki w zboża ozime?
Wsiewki w zboża ozime są bardziej wymagające, ponieważ rośliny towarzyszące muszą przetrwać zimę i nie mogą konkurować z główną uprawą. Najlepiej sprawdzają się tutaj gatunki o wolnym tempie wzrostu jesiennego i dobrej mrozoodporności.
Do najczęściej stosowanych wsiewek w zboża ozime należą:
- Koniczyna biała i koniczyna łąkowa – bardzo dobra zimotrwałość, rozwija się intensywnie po zbiorze zboża. Wzbogaca glebę w azot dzięki symbiozie z bakteriami brodawkowymi.
- Życica trwała – rośnie umiarkowanie jesienią, dobrze znosi mrozy i odrasta wiosną. Idealna do mieszanek trawno-motylkowych.
- Lucerna mieszańcowa – preferuje gleby żyzne, ale daje bardzo dobre efekty w poprawie struktury i napowietrzenia gleby.
- Seradela – dobra do wsiewek jesiennych, szczególnie na lekkie gleby.
- Wyka ozima – rozwija się powoli, ale na wiosnę intensywnie przyrasta, tworząc zieloną masę do przyorania lub jako paszę.
Ważne, by wsiewki ozime wysiewać odpowiednio wcześnie – najpóźniej do końca sierpnia – aby zdążyły się ukorzenić przed nadejściem zimy. Wysiew w zboża ozime wykonuje się najczęściej rozsiewaczem talerzowym tuż po siewie zbóż lub przed ich wschodami.
Jakie wsiewki w zboża jare?
Wsiewki w zboża jare są nieco łatwiejsze w prowadzeniu, ponieważ mają więcej czasu na rozwój i nie muszą przetrwać zimy. Głównym zadaniem wsiewek w zboża jare jest zagospodarowanie gleby po zbiorze plonu głównego oraz ochrona przed erozją i utratą składników odżywczych w okresie letnim.
Najczęściej stosowane wsiewki śródplonowe w zboża jare to:
- Koniczyna inkarnatka – szybko rosnąca, dobrze znosi suszę, idealna do mieszanek z trawami.
- Facelia błękitna – nie konkuruje mocno z uprawą główną, a po jej zbiorze tworzy bujną masę zieloną. Działa miododajnie i fitosanitarnie.
- Wyka siewna – szybko rosnąca, dostarcza azotu i ogranicza rozwój chwastów.
- Lucerna siewna – świetnie poprawia strukturę gleby, wiąże azot i głęboko korzeni się w podglebie.
- Życica wielokwiatowa – idealna trawa wsiewkowa, dobrze znosi zacienienie, a po zbiorze zboża rozwija się intensywnie.
- Gorczyca biała – często stosowana jako wsiewka poplonowa, hamuje rozwój nicieni i poprawia strukturę gleby.
Zaletą wsiewek w zboża jare jest możliwość ich szybkiego wzrostu po żniwach i pozostawienia gleby zielonej aż do późnej jesieni. Taki zabieg ogranicza erozję i wypłukiwanie azotu.
Jakie wsiewki można uprawiać w żyto?
Żyto, dzięki swojemu szybkiemu wzrostowi i gęstemu łanowi, stanowi trudniejsze środowisko dla wsiewek. Jednak odpowiedni dobór gatunków pozwala uzyskać dobre efekty. W tym przypadku sprawdzają się głównie rośliny o wysokiej tolerancji na zacienienie i zdolności do szybkiego wzrostu po żniwach.
Najczęściej w życie uprawia się:
- Koniczynę białą – najlepiej znosi zacienienie i ma długotrwały system korzeniowy.
- Życicę trwałą lub mieszańcową – dobrze współpracuje z żytem, zwłaszcza na stanowiskach średnich i cięższych.
- Wyka ozima – dzięki wolnemu początkowemu wzrostowi nie konkuruje z żytem, a po żniwach intensywnie się rozkrzewia.
- Seradelę lub facelię – sprawdzają się jako wsiewki ochronne, które poprawiają żyzność gleby i strukturę próchniczą.
Przy wsiewkach w życie ważne jest, aby wysiew był równomierny i wykonany przed zwarciem łanu. Często stosuje się technikę podsiewu przy ostatnim bronowaniu lub siewie w międzyrzędzia.
Żyto, ze względu na małe wymagania glebowe, jest chętnie wykorzystywane jako roślina ochronna dla wsiewek. W połączeniu z koniczyną czy życicą tworzy bardzo trwały układ, który po żniwach może być wykorzystywany na zielonkę lub jako nawóz zielony.
Ile punktów za wsiewki śródplonowe?
Wsiewki śródplonowe są nie tylko korzystne dla gleby, ale również premiowane w ramach ekoschematów. W aktualnym systemie Wspólnej Polityki Rolnej wsiewki śródplonowe pozwalają zdobyć dodatkowe punkty, które przekładają się na wyższe dopłaty bezpośrednie.
Liczba punktów za wsiewki zależy od rodzaju ekoschematu oraz sposobu prowadzenia upraw. Zazwyczaj wsiewki zalicza się do praktyk „Rolnictwo węglowe i zarządzanie składnikami odżywczymi” – tam mogą przynieść od 2 do 5 punktów w zależności od rodzaju wsiewki i powierzchni objętej zabiegiem.
W niektórych programach regionalnych lub środowiskowych wsiewki śródplonowe traktowane są jako działanie proekologiczne, pozwalające na uzyskanie dodatkowych dopłat do hektara – niekiedy nawet powyżej 500–700 zł/ha, jeśli łączą się z ograniczeniem orki lub zwiększeniem okrywy roślinnej w okresie zimowym.
Warto pamiętać, że aby wsiewka była uznana za kwalifikowaną, musi pozostać na polu przez określony czas (zwykle minimum 8 tygodni) i nie może być zniszczona chemicznie przed końcem okresu wegetacyjnego.
Wsiewki śródplonowe to więc nie tylko ekologiczny sposób na regenerację gleby, ale także realne wsparcie finansowe w gospodarstwie. Dzięki nim można poprawić strukturę gleby, zwiększyć zawartość próchnicy i zdobyć dodatkowe punkty w ekoschematach, a przy tym przygotować stanowisko pod przyszłoroczne plony w sposób naturalny i efektywny.
Źródło: www.mojarola.pl
