Nawozy krzemowe jeszcze kilka lat temu były nowością na rynku, a dziś coraz częściej trafiają do opryskiwaczy i rozsiewaczy w gospodarstwach w całej Polsce. Krzem, choć nie jest zaliczany do podstawowych składników pokarmowych roślin, ma ogromny wpływ na ich odporność, zdrowotność i jakość plonów. W wielu uprawach traktowany jest już jako „naturalna tarcza ochronna”, która wzmacnia rośliny od wewnątrz, zwiększając ich wytrzymałość na stresy biotyczne i abiotyczne.
W dobie zmian klimatu, susz, chorób grzybowych i ograniczeń w stosowaniu chemicznych środków ochrony, nawozy krzemowe stają się alternatywą, która łączy efektywność z bezpieczeństwem środowiskowym. Ale czym dokładnie jest nawóz krzemowy, jak działa i kiedy warto go stosować?
Czym jest nawóz krzemowy?
Nawóz krzemowy to preparat zawierający łatwo przyswajalne formy krzemu – pierwiastka, który naturalnie występuje w glebie, lecz w postaci trudno dostępnej dla roślin. Krzem jest drugim najczęściej występującym pierwiastkiem w skorupie ziemskiej (po tlenie), ale jego forma mineralna, czyli krzemionka (SiO₂), nie jest aktywna biologicznie.
Aby roślina mogła z niego skorzystać, potrzebne są związki krzemu rozpuszczalne w wodzie, takie jak kwas ortokrzemowy (H₄SiO₄) lub jego pochodne. W nawozach stosuje się różne formy tego pierwiastka – od naturalnych (np. skały krzemionkowe, diatomity, popioły roślinne) po nowoczesne formy syntetyczne (krzemiany potasu, sodu, wapnia).
Nawóz krzemowy można stosować:
- doglebowo – w celu wzbogacenia gleby w przyswajalny krzem,
- dolistnie – w formie oprysków, które szybko dostarczają krzem do tkanek roślinnych,
- fertygacyjnie – w uprawach szklarniowych i pod osłonami.
Coraz częściej spotyka się też produkty łączące krzem z mikroelementami, wapniem, fosforem czy potasem, co pozwala na jednoczesne odżywienie i wzmocnienie roślin.
Co daje krzem w nawozie?
Krzem nie jest pierwiastkiem niezbędnym dla wszystkich roślin, ale jego obecność znacząco poprawia kondycję upraw. Badania i praktyka pokazują, że nawozy krzemowe działają na wielu poziomach – od fizjologii rośliny, przez strukturę komórkową, po odporność na czynniki zewnętrzne.
1. Wzmacnia ściany komórkowe roślin
Krzem odkłada się w ścianach komórkowych tkanek, tworząc warstwę ochronną zwaną fitolitem. Dzięki temu rośliny stają się bardziej odporne mechanicznie – liście są sztywniejsze, łodygi mniej podatne na wyleganie, a tkanki trudniejsze do przebicia przez owady i patogeny.
2. Zwiększa odporność na choroby i szkodniki
Rośliny zasilone krzemem wykazują wyraźnie mniejszą podatność na choroby grzybowe, takie jak mączniak, septorioza, rdze czy fuzariozy. Dzieje się tak dlatego, że grzyby mają trudność w przenikaniu przez utwardzoną ścianę komórkową. Dodatkowo krzem aktywuje naturalne mechanizmy obronne roślin, stymulując produkcję fitoaleksyn – substancji o działaniu antybakteryjnym i przeciwgrzybowym.
3. Poprawia odporność na stresy abiotyczne
Krzem pomaga roślinom przetrwać ekstremalne warunki: suszę, wysokie temperatury, zasolenie gleby, a nawet chłody. Wpływa na lepsze gospodarowanie wodą – ogranicza transpirację (utracę wody przez liście), jednocześnie zwiększając efektywność fotosyntezy.
4. Zwiększa efektywność nawożenia i pobierania składników
Krzem poprawia aktywność enzymów korzeniowych i wspomaga pobieranie fosforu, potasu oraz mikroelementów. Dzięki temu rośliny lepiej wykorzystują dostępne składniki odżywcze z gleby.
5. Zwiększa jakość i trwałość plonu
Stosowanie nawozów krzemowych poprawia jakość owoców, zbóż i warzyw – są twardsze, mają lepszy połysk, a także dłużej się przechowują. W przypadku zbóż obserwuje się większą odporność na wyleganie i uszkodzenia mechaniczne.
6. Regeneruje glebę
Krzem neutralizuje toksyczne działanie glinu i metali ciężkich w glebie. Poprawia jej strukturę, napowietrzenie i zdolność zatrzymywania wody, co jest szczególnie istotne w glebach lekkich i piaszczystych.
Efekty stosowania nawozów krzemowych są widoczne już po kilku tygodniach. Rośliny stają się ciemniejsze, bardziej odporne na uszkodzenia i intensywniej rosną. W dłuższej perspektywie gleba staje się bardziej stabilna biologicznie, co poprawia efektywność całego gospodarstwa.
Pod co polifoska krzem?
Jednym z popularnych nawozów zawierających krzem jest Polifoska Krzem – wieloskładnikowy nawóz granulowany, w którym oprócz krzemu znajdują się fosfor, potas, wapń, siarka i magnez. To produkt opracowany z myślą o zwiększeniu odporności roślin na stresy i poprawie jakości plonu przy jednoczesnym wzbogaceniu gleby w fosforany i potas.
Polifoska Krzem jest szczególnie polecana pod uprawy intensywne i glebowo wymagające, takie jak:
- zboża ozime i jare – pszenica, jęczmień, pszenżyto, owies, żyto,
- rzepak ozimy – poprawia odporność na wymarzanie i choroby,
- kukurydza – wspiera rozwój korzeni i zwiększa odporność na suszę,
- buraki cukrowe – poprawia zawartość cukru i odporność na chwościka,
- ziemniaki – zwiększa zawartość skrobi i ogranicza uszkodzenia bulw,
- warzywa polowe i kapustne – poprawia twardość i trwałość przechowalniczą,
- sadownictwo – wspomaga zawiązywanie owoców i ogranicza pękanie skórek.
Jak stosować Polifoskę Krzem?
Nawóz ten najlepiej stosować przedsiewnie, mieszając go z glebą na głębokość 10–15 cm. W przypadku upraw wieloletnich (np. sady, plantacje truskawek) można go rozsiewać powierzchniowo, najlepiej wczesną wiosną, zanim ruszy intensywny wzrost roślin.
Standardowe dawki:
- zboża i rzepak: 200–300 kg/ha,
- kukurydza: 250–400 kg/ha,
- buraki, ziemniaki: 300–450 kg/ha,
- warzywa i sady: 250–350 kg/ha.
Dzięki zawartości krzemu, Polifoska Krzem nie tylko odżywia, ale i chroni. Krzem zawarty w nawozie ogranicza wyleganie zbóż, poprawia sztywność źdźbeł oraz wspomaga przyswajanie fosforu z gleby. To szczególnie istotne w glebach kwaśnych, gdzie fosfor jest często związany i niedostępny dla roślin.
Kiedy najlepiej stosować nawozy krzemowe?
Najkorzystniej aplikować nawozy krzemowe:
- przed siewem lub sadzeniem – by krzem wniknął w profil glebowy i był dostępny od początku wegetacji,
- w fazie krzewienia i rozwoju liści – w formie oprysków dolistnych, które wzmacniają młode tkanki,
- w okresie zwiększonego stresu – np. przed spodziewaną suszą, falą upałów, gradobiciem lub podczas intensywnego żerowania szkodników.
Połączenie nawożenia doglebowego i dolistnego daje najlepsze efekty – rośliny są wzmocnione od korzeni aż po liście.
Nawozy krzemowe stają się nieodzownym elementem nowoczesnego rolnictwa. Zwiększają odporność roślin, poprawiają jakość plonu i wspierają zrównoważone gospodarowanie glebą. Dla wielu rolników, którzy zaczęli je stosować regularnie, to sposób na ograniczenie kosztów chemicznej ochrony i poprawę efektywności upraw bez ryzyka dla środowiska. Krzem, choć często niedoceniany, okazuje się jednym z najcenniejszych sprzymierzeńców w walce o zdrowe i silne rośliny.
Źródło: www.mojarola.pl
