Owies jest jednym z podstawowych zbóż wykorzystywanych w żywieniu koni, w tym klaczy źrebnych. Jego skład i wartość energetyczna czynią go wartościowym komponentem w diecie, ale kluczowe znaczenie ma prawidłowe dawkowanie, szczególnie w przypadku klaczy źrebnych, których potrzeby żywieniowe różnią się w zależności od stadium ciąży oraz indywidualnych cech organizmu. W tym artykule omówimy szczegółowo, ile owsa należy podawać klaczy źrebnej, jakie czynniki wpływają na dawkę oraz jak odpowiednio bilansować dietę, aby zapewnić zdrowie zarówno matce, jak i rozwijającemu się źrebięciu.
1. Znaczenie owsa w żywieniu koni
Owies jest jednym z najczęściej stosowanych zbóż w żywieniu koni z kilku powodów:
- Łatwość trawienia: Dzięki wysokiej zawartości błonnika i łagodnej strukturze ziarna, owies jest łatwo przyswajalny przez konie.
- Energia: Owies dostarcza energii w formie skrobi, co jest szczególnie istotne w okresach zwiększonego zapotrzebowania energetycznego, takich jak ciąża.
- Bezpieczeństwo: W porównaniu z innymi zbożami, owies ma stosunkowo niskie ryzyko wywołania kwasicy żwacza lub kolki.
Mimo tych zalet, dawka owsa musi być ściśle dostosowana do indywidualnych potrzeb klaczy źrebnej, aby uniknąć nadmiernego przyrostu masy ciała lub problemów metabolicznych.
2. Wpływ ciąży na potrzeby żywieniowe klaczy
Potrzeby żywieniowe klaczy źrebnej zmieniają się w zależności od stadium ciąży:
2.1. Pierwsze sześć miesięcy ciąży
W tym okresie rozwój płodu jest stosunkowo powolny, a zapotrzebowanie na energię i składniki odżywcze nie różni się znacząco od potrzeb klaczy w stanie spoczynku. Oznacza to, że dawka owsa nie musi być zwiększana i może wynosić około 0,5–1 kg owsa na 100 kg masy ciała dziennie, zależnie od poziomu aktywności klaczy i jej kondycji.
2.2. Ostatni trymestr ciąży
W trzecim trymestrze ciąży rozwój płodu przyspiesza, co prowadzi do wzrostu zapotrzebowania na energię, białko, witaminy i minerały. Dawka owsa w tym okresie powinna być zwiększona, ale jednocześnie musi być bilansowana z innymi składnikami diety, aby uniknąć nadmiaru energii. Zalecana ilość to 1–1,5 kg owsa na 100 kg masy ciała dziennie, przy czym dawkę należy podzielić na kilka posiłków, aby zmniejszyć ryzyko problemów trawiennych.
3. Jak bilansować dawkę owsa dla klaczy źrebnej?
3.1. Podstawowe zasady dawkowania owsa
Dawka owsa powinna być uzależniona od:
- Masy ciała klaczy – Średnio dorosła klacz waży od 500 do 600 kg. Przyjmując, że dzienna dawka owsa wynosi 1–1,5 kg na 100 kg masy ciała, klaczy o wadze 600 kg można podać od 6 do 9 kg owsa dziennie w ostatnim trymestrze ciąży.
- Kondycji ciała (BCS) – Klacze o dobrej kondycji mogą wymagać mniej owsa niż te, które są w niedowadze.
- Poziomu aktywności – Jeśli klacz jest dodatkowo użytkowana w pracy, dawkę należy zwiększyć.
3.2. Uzupełnianie diety
Owies sam w sobie nie dostarcza wszystkich niezbędnych składników odżywczych. Aby dieta była pełnowartościowa, należy uzupełnić ją o:
- Siano wysokiej jakości: Powinno stanowić podstawę diety, dostarczając błonnika i utrzymując prawidłowe funkcjonowanie układu trawiennego.
- Białko: W ostatnim trymestrze ciąży zapotrzebowanie na białko wzrasta. Dobrym źródłem białka mogą być śruty (np. sojowa lub rzepakowa) oraz lucerna.
- Witaminy i minerały: Klacze źrebne potrzebują zwłaszcza wapnia, fosforu, selenu oraz witamin A, D i E. Dodatek specjalistycznych premiksów mineralno-witaminowych jest koniecznością.
- Tłuszcze: Wprowadzenie niewielkiej ilości oleju roślinnego (np. lnianego) może dostarczyć dodatkowej energii bez ryzyka nadmiernego podania skrobi.
4. Ryzyko nadmiaru owsa w diecie
Chociaż owies jest bezpieczny dla koni, jego nadmiar w diecie klaczy źrebnej może prowadzić do problemów zdrowotnych, takich jak:
- Nadmierny przyrost masy ciała: Może to prowadzić do trudności porodowych oraz zwiększonego ryzyka ochwatu.
- Zaburzenia trawienia: Nadmiar owsa, zwłaszcza jeśli jest podawany w jednym dużym posiłku, może wywołać kolki lub zakwaszenie przewodu pokarmowego.
- Niedobory składników odżywczych: Jeśli dieta opiera się głównie na owsie, klacz może nie otrzymać odpowiedniej ilości białka, witamin i minerałów.
5. Przykładowa dieta dla klaczy źrebnej
5.1. W pierwszym trymestrze ciąży
- Owies: 3–4 kg dziennie (dla klaczy o masie 600 kg).
- Siano: 8–10 kg dziennie.
- Premiks mineralno-witaminowy: zgodnie z zaleceniami producenta.
5.2. W ostatnim trymestrze ciąży
- Owies: 6–9 kg dziennie (dla klaczy o masie 600 kg).
- Siano: 10–12 kg dziennie.
- Śruta sojowa lub rzepakowa: 0,5–1 kg dziennie.
- Premiks mineralno-witaminowy: zgodnie z zaleceniami producenta.
- Olej lniany: 50–100 ml dziennie.
Prawidłowe dawkowanie owsa dla klaczy źrebnej jest kluczowe dla zapewnienia zdrowia matki i rozwijającego się źrebięcia. W pierwszych miesiącach ciąży dawka owsa może być umiarkowana, ale w ostatnim trymestrze należy ją zwiększyć, uwzględniając wzrost zapotrzebowania na energię, białko i mikroelementy. Jednocześnie dieta powinna być zbilansowana i wzbogacona o siano, śruty białkowe oraz premiksy witaminowo-mineralne. Dbanie o odpowiednie żywienie klaczy źrebnej to inwestycja w zdrowie i prawidłowy rozwój przyszłego potomstwa.
Źródło: www.mojarola.pl
