Materiałem siewnym są rośliny lub ich części przeznaczone do siewu, sadzenia, szczepienia, okulizacji (przeszczepienia oczka, czyli pąka liściowego) lub innych sposobów rozmnażania roślin, które spełniają wymagania w zakresie wytwarzania i jakości dla danej kategorii (roślin rolniczych, warzywnych, materiał szkółkarski, rozmnożeniowy roślin warzywnych, rozmnożeniowy roślin ozdobnych, nasadzeniowy roślin warzywnych i rozmnożeniowy winorośli).
Materiał wykorzystywany do siewu powinna cechować dobra jakość. Stąd też niektóre państwa członkowskie Unii Europejskiej zastosowały pewne ograniczenia w obrocie materiałem siewnym roślin zbożowych (owies zwyczajny, jęczmień dwurzędowy, jęczmień wielorzędowy, ryż siewny, żyto zwyczajne, pszenica zwyczajna, pszenica twarda, pszenica orkisz, kukurydza zwyczajna), dopuszczając jedynie wprowadzenie do obrotu materiału siewnego o wysokiej jakości ? kwalifikowanego materiału siewnego.
W tym celu państwa te stosują systemy kwalifikacyjne, których zamierzeniem jest, w drodze urzędowych inspekcji, zagwarantowanie tożsamości i czystości odmianowej oraz zapewnienie o dobrym stanie materiału siewnego ? w czasie sezonu wegetacyjnego wykonywana jest dwukrotna ocena plantacji nasiennej. Produkcja bardzo dobrej jakości kwalifikowanego materiału siewnego zbóż jest procesem wysoce skomplikowanym, pracochłonnym i kosztownym, a na każdym jej etapie jest wiele warunków do spełnienia.
Stąd też wyprodukowanie kwalifikowanego materiału siewnego wymaga szczegółowych prac specjalistycznych i trwa znacznie dłużej niż sezon wegetacyjny. Ponadto poprzez rygorystyczne warunki założenia i prowadzenia plantacji nasiennych, dodatkowe zabiegi oraz ze względu na bardzo drogi sprzęt do czyszczenia i zaprawienia nasion proces ten wiąże się z wysokimi kosztami. Co więcej, uszlachetnianie materiału siewnego wiąże się z jego doskonaleniem przy wykorzystaniu najnowszych technologii stosowanych zarówno w procesie produkcji polowej, jak również przy dalszym czyszczeniu i zaprawianiu nasion.
Reprodukcja bardzo dobrej jakości kwalifikowanego materiału siewnego zbóż rozpoczyna się od starannego wyboru stanowiska pod plantację nasienną, w celu uniknięcia zmieszania gatunkowego i odmianowego. Szacuje się, że kwalifikowany materiał siewny powinien być uprawiany na polach, na których wcześniej nie prowadzono upraw zbożowych, przez co najmniej 2 lub 3 lata.
Warto pamiętać o tym, że plantację nasienną prowadzi się z zachowaniem wysokich standardów agrotechnicznych ? uprawa wraz z ochroną pestycydową. Ponadto dokonuje się selekcji negatywnej, która polega na usunięciu samosiewów obcych gatunków zbóż oraz roślin nietypowych w ramach reprodukowanej odmiany.
Podczas zbioru i transportu nasion z pola, wymagana jest szczególna dbałość o zachowanie czystości. Przed rozpoczęciem tego etapu, zaleca się staranne wyczyszczenie urządzeń rolniczych, aby nie dopuścić do wymieszania odmianowego lub gatunkowego.
Kolejnym etapem jest sprawdzenie poziomu wilgotności pomieszczenia w którym będzie składowany surowiec. Według wskazań wilgotność powietrza nie powinna być wyższa niż 14%, ponieważ zbyt wysoka może doprowadzić do szybkiej utraty zdolności kiełkowania nasion. Następnie nasiona trafiają do wialni wstępnego czyszczenia, kolejno czyszczalni głównej, tryjerów i stołu grawitacyjnego oraz sortownika optycznego.
Po oczyszczeniu surowca tworzy się partie nasion (maksymalnie 30 ton), z których pobiera się próbę do oceny laboratoryjnej, gdzie sprawdzana jest zdolność kiełkowania nasion, czystość, oraz zanieczyszczenia mineralne i obco uprawne. Aby materiał siewny mógł zostać uznać jako kwalifikowany materiał siewny, musi spełniać określone normy.
Po uzyskaniu laboratoryjnego świadectwa kwalifikacji rozpoczyna się zaprawianie nasion w zaprawiarkach porcjowych lub przepływowych. Zabieg ten przeprowadzany jest w celu zabezpieczenia wschodzących siewek przed porażeniem patogenami, np. grzybowymi, które mogą występować na powierzchni ziarna i w glebie.
Szacuje się, że zbyt duża lub zbyt mała dawka zaprawy może negatywnie wpłynąć na kiełkujące ziarno, a także zdrowotność siewek w początkowej fazie ich rozwoju. Stąd też ważna jest wysoka precyzja wykonania tego zabiegu. Zanim kwalifikowany materiał siewny trafi do obrotu, jest on pakowany do worków papierowych lub tzw. big?bagów, na których musi znajdować się urzędowa etykieta.
Moja Rola
