W produkcji rolniczej stosowanie naturalnych nawozów organicznych, takich jak obornik, stanowi istotny element zarządzania glebą. Jednym z najczęściej wykorzystywanych materiałów organicznych w procesie produkcji nawozów jest słoma. Słoma jest materiałem, który może być przekształcony w wartościowy obornik, dostarczający cennych składników odżywczych dla roślin. Proces ten wymaga jednak odpowiedniej technologii i wiedzy, aby uzyskać wysokiej jakości nawóz. W poniższym artykule przedstawiamy szczegółowy proces tworzenia obornika ze słomy oraz praktyczne wskazówki dla rolników.
1. Co to jest obornik ze słomy?
Obornik ze słomy to nawóz organiczny, który powstaje w wyniku przetworzenia słomy roślinnej, najczęściej pozostałości po uprawach zbóż, w procesie kompostowania lub fermentacji. Słoma sama w sobie jest uboga w składniki odżywcze, zwłaszcza azot, jednak po odpowiednim przetworzeniu staje się bogatym źródłem materii organicznej i mikroelementów, które są niezbędne do wzrostu roślin.
2. Dlaczego warto produkować obornik ze słomy?
Obornik ze słomy stanowi alternatywę dla tradycyjnego obornika zwierzęcego. Jego produkcja niesie za sobą kilka korzyści:
- Zwiększenie jakości gleby: Dodanie przetworzonej słomy do gleby poprawia jej strukturę, zwiększa pojemność wodną oraz ułatwia przepływ powietrza w glebie.
- Redukcja erozji gleby: Dzięki dużej ilości węgla organicznego w słomie, obornik z tego materiału pomaga w walce z erozją gleb, zwłaszcza na terenach narażonych na wiatry.
- Wykorzystanie odpadów rolnych: Przetwarzając słomę na nawóz, rolnik może efektywnie wykorzystać materiał odpadowy, który w innym przypadku mógłby zostać spalony lub nie wykorzystany.
3. Jak przygotować słomę do produkcji obornika?
Przygotowanie słomy do przetworzenia w obornik jest pierwszym krokiem w całym procesie. Oto jak należy to zrobić:
3.1. Wybór odpowiedniej słomy
Aby uzyskać wysokiej jakości obornik, warto wybrać słomę pochodzącą z upraw zdrowych roślin, które nie były poddane działaniu środków chemicznych, takich jak pestycydy czy herbicydy. Najczęściej wykorzystuje się słomę po pszenicy, jęczmieniu, owsie, rzepaku, kukurydzy czy żytnich uprawach. Słoma powinna być pozbawiona zanieczyszczeń (np. resztek plastiku, kamieni).
3.2. Cięcie słomy
Aby przyspieszyć proces rozkładu, zaleca się pocięcie słomy na mniejsze kawałki. Krótsze odcinki słomy będą łatwiej rozkładały się podczas kompostowania, a także umożliwią lepszą penetrację mikroorganizmów do wnętrza materiału organicznego.
3.3. Wilgotność słomy
Optymalna wilgotność słomy do przetwarzania wynosi około 40-60%. Jeśli słoma jest zbyt sucha, proces kompostowania będzie zbyt wolny, a w przypadku nadmiernej wilgotności może dojść do jej spleśnienia. W razie potrzeby warto nawilżyć słomę wodą lub stosować systemy nawadniające, które utrzymają odpowiednią wilgotność w trakcie kompostowania.
4. Proces produkcji obornika ze słomy
Produkcja obornika ze słomy polega na przeprowadzeniu procesu kompostowania lub fermentacji. Oto jak przebiega ten proces:
4.1. Kompostowanie
Kompostowanie to proces aerobowy (wymaga obecności tlenu), który polega na rozkładzie materiałów organicznych przez mikroorganizmy w odpowiednich warunkach. Kompostowanie słomy trwa zazwyczaj od kilku miesięcy do roku, w zależności od warunków atmosferycznych i składu materiału.
4.1.1. Mieszanie materiałów
Słoma do kompostowania powinna być wymieszana z innymi materiałami organicznymi, takimi jak obornik zwierzęcy, zielonka, resztki roślinne, a także w niewielkich ilościach – popiół drzewny. Dzięki temu dostarczamy niezbędne składniki, takie jak azot, który jest często deficytowy w samej słomie.
4.1.2. Utrzymanie odpowiedniej temperatury
Podczas kompostowania temperatura w pryzmach powinna wynosić około 50-70°C, co zapewnia optymalne warunki do rozkładu materii organicznej. Warto regularnie monitorować temperaturę oraz przewracać pryzmę, aby zapewnić równomierny dostęp powietrza.
4.1.3. Czas kompostowania
Kompostowanie słomy trwa od 6 do 12 miesięcy, w zależności od warunków. Gotowy kompost powinien mieć jednolitą, ciemną barwę i przyjemny zapach ziemi. Jeśli proces kompostowania przebiega prawidłowo, obornik będzie miał właściwą strukturę, bogaty w substancje odżywcze i gotowy do użycia w rolnictwie.
4.2. Fermentacja
Alternatywnie, słoma może być przetworzona w procesie fermentacji beztlenowej (biogazowanie), co jest szczególnie przydatne w dużych gospodarstwach. W procesie tym słoma jest przetwarzana przez mikroorganizmy beztlenowe, co prowadzi do powstania biogazu oraz masy organicznej, która może być wykorzystana jako nawóz.
Fermentacja trwa krócej niż kompostowanie, ale wymaga odpowiednich urządzeń i systemów, takich jak biogazownia.
5. Jak przechowywać obornik ze słomy?
Po zakończeniu procesu kompostowania lub fermentacji, obornik ze słomy należy odpowiednio przechować, aby nie stracił swoich właściwości nawozowych. Najlepiej jest przechowywać obornik w suchym, chłodnym miejscu, w pryzmach przykrytych folią lub w specjalnych magazynach, które zapewniają odpowiednią wentylację. Regularne przewracanie pryzm pomoże utrzymać odpowiednią strukturę i wilgotność nawozu.
6. Jak stosować obornik ze słomy?
Obornik ze słomy można stosować na polach uprawnych, w sadach, ogrodach czy na pastwiskach. Zazwyczaj aplikuje się go na powierzchnię gleby w okresie jesiennym lub wczesnowiosennym. Słoma rozkładająca się w glebie poprawia jej strukturę, zwiększa zdolność do zatrzymywania wody oraz dostarcza niezbędnych składników odżywczych, takich jak azot, fosfor, potas oraz mikroelementy.
Przy stosowaniu obornika ze słomy ważne jest przestrzeganie odpowiednich dawek, aby uniknąć nadmiernego nawożenia, co mogłoby prowadzić do zanieczyszczenia środowiska oraz nierównomiernego wzrostu roślin.
Produkcja obornika ze słomy jest efektywnym sposobem na wykorzystanie tego materiału organicznego w rolnictwie. Przeprowadzony w odpowiedni sposób proces kompostowania lub fermentacji przekształca słomę w wartościowy nawóz, który poprawia strukturę gleby, wspiera wzrost roślin i zmniejsza erozję glebową. Warto, aby rolnicy zainwestowali w odpowiednie technologie i wiedzę, aby w pełni wykorzystać potencjał słomy jako materiału nawozowego, co pozwoli na zwiększenie wydajności upraw oraz dbałość o środowisko naturalne.
Źródło: www.mojarola.pl
