Ursus C-330 to ciągnik, który przez wiele dekad był jednym z filarów polskiego rolnictwa. Produkowany w latach 1967–1987, stał się symbolem niezawodności i prostoty obsługi. Wyposażony w dwucylindrowy silnik wysokoprężny typu S-312C o pojemności 1960 cm³ i mocy około 30 KM przy 2200 obr./min, charakteryzuje się oszczędnym spalaniem oraz solidnym momentem obrotowym w niskim zakresie obrotów. Niewielka masa własna, prosta konstrukcja mechaniczna oraz duża trwałość podzespołów sprawiają, że C-330 do dziś pracuje na wielu gospodarstwach w Polsce.
Czym właściwie jest uciąg ciągnika?
Uciąg to zdolność maszyny do przeciągnięcia obciążenia poprzez siłę przekazywaną na koła napędowe. W praktyce oznacza to, jak duże narzędzie lub przyczepę ciągnik może efektywnie pociągnąć przy określonej prędkości. Na uciąg wpływa wiele czynników: moc i moment obrotowy silnika, masa własna, przyczepność kół, stan techniczny układu napędowego, a także rodzaj i stan podłoża.
Warto pamiętać, że uciąg nie jest wartością stałą – różni się w zależności od warunków polowych, rodzaju gleby, ciśnienia w oponach czy sposobu dociążenia tylnej osi. Te wszystkie czynniki łącznie decydują o tym, ile z nominalnej mocy silnika zostaje rzeczywiście przekazane na podłoże.
Wartości uciągu dla Ursusa C-330
Z danych fabrycznych i praktycznych pomiarów wynika, że siła uciągu Ursusa C-330 wynosi średnio około 15–16,5 kN, czyli w przeliczeniu około 1,4–1,6 tony.
Oznacza to, że w optymalnych warunkach ciągnik jest w stanie pociągnąć obciążenie o masie przekraczającej własny ciężar nawet o połowę.
Wartość ta odnosi się do pracy przy prędkościach rzędu 2–3 km/h, gdy poślizg kół nie przekracza 15%. Na twardym gruncie, przy dobrym ogumieniu i dociążeniu, można uzyskać wyniki bliższe górnej granicy, natomiast na luźnym, wilgotnym podłożu uciąg spada nawet o 30–40%.
Jak zwiększyć efektywny uciąg C-330?
Uciąg można poprawić poprzez odpowiednie przygotowanie ciągnika i dobranie właściwego osprzętu. Najważniejsze czynniki to:
-
Dociążenie osi tylnej – im większy nacisk na koła napędowe, tym lepsze przeniesienie momentu obrotowego. Ursus C-330 można wyposażyć w obciążniki felgowe lub napełnić tylne opony wodą z dodatkiem płynu przeciwzamarzającego, co zwiększa masę ciągnika nawet o 200 kg.
-
Stan techniczny napędu – luzy w przekładniach, zużyte sprzęgło lub niedrożny filtr paliwa mogą obniżać realny uciąg o kilka procent. Regularna konserwacja układu przeniesienia napędu ma więc kluczowe znaczenie.
-
Dobór opon i ciśnienia – standardowe opony 12,4-28 zapewniają dobry kompromis między uciągiem a ekonomią. W cięższych pracach polowych stosuje się niższe ciśnienie (ok. 0,8 bar), co zwiększa powierzchnię styku z podłożem i poprawia trakcję.
-
Prędkość robocza – na niskich biegach moment obrotowy jest lepiej wykorzystany, a straty przy poślizgu minimalne. Dla najcięższych prac optymalny jest pierwszy lub drugi bieg polowy.
Uciąg w kontekście zastosowań praktycznych
Siła uciągu około 1,5 t pozwala Ursusowi C-330 na efektywną współpracę z pługiem dwuskibowym, broną talerzową, kultywatorem, siewnikiem zbożowym czy lekką przyczepą transportową. W praktyce rolnicy najczęściej wykorzystują ten ciągnik do uprawy gleb lekkich i średnich, gdzie nie występują duże opory toczenia.
W przypadku cięższych gleb gliniastych lub podmokłych, C-330 może wymagać pracy na niższym biegu i ograniczenia szerokości roboczej narzędzia. Dobrze dobrane obciążenie i utrzymanie właściwego ciśnienia w oponach mają tu ogromne znaczenie – różnica w skuteczności może sięgać nawet kilkuset kilogramów uciągu.
Znaczenie przełożeń i momentu obrotowego
Choć moc silnika wynosi tylko 30 KM, moment obrotowy przy niskich obrotach (około 110 Nm przy 1600 obr./min) sprawia, że C-330 potrafi skutecznie ciągnąć nawet cięższe narzędzia, jeśli prędkość robocza jest odpowiednio niska. Dzięki dobrze zestopniowanej skrzyni biegów (6 przełożeń do przodu i 2 do tyłu), operator może dobrać optymalną prędkość, aby utrzymać obroty w zakresie największego momentu. Właśnie to powoduje, że mimo stosunkowo małej mocy, ciągnik zachowuje dobrą charakterystykę trakcyjną.
Realne doświadczenia z użytkowania
Rolnicy zwracają uwagę, że C-330, mimo swojej skromnej mocy, potrafi ciągnąć ponad oczekiwania, zwłaszcza na dobrze przygotowanym polu. Zastosowanie obciążników i dobrej jakości ogumienia często daje efekt porównywalny z maszynami o większej mocy. Wielu użytkowników zauważa, że w transporcie po twardym gruncie C-330 z pełną przyczepą zboża (około 2 tony ładunku) radzi sobie bez problemu, natomiast w trudnym terenie wymaga redukcji biegu.
W pracy z maszynami napędzanymi wałkiem WOM, takimi jak prasa kostkująca czy kosiarka rotacyjna, ciągnik nie wykorzystuje maksymalnego uciągu, ale jego rezerwa momentu sprawia, że utrzymuje równą prędkość nawet przy chwilowym wzroście obciążenia.
Znaczenie konstrukcji dla trakcji
Wysoki moment na niskich obrotach, nisko położony środek ciężkości i dobre rozłożenie masy między osiami to cechy, które czynią C-330 wyjątkowo stabilnym ciągnikiem. Dzięki prostemu, mechanicznemu napędowi i niewielkim stratom mocy w przekładni, większość energii trafia bezpośrednio na koła. Układ napędowy, mimo braku napędu na przednią oś, dobrze przenosi moc w lekkich pracach polowych. Na suchych, twardych glebach C-330 potrafi utrzymać poślizg kół na poziomie 10–12%, co jest wynikiem bardzo dobrym dla ciągnika tej klasy.
Zastosowanie wiedzy o uciągu w praktyce
Znajomość rzeczywistego uciągu ma duże znaczenie przy planowaniu prac rolniczych i doborze maszyn. Jeśli narzędzie stawia zbyt duży opór, ciągnik nie tylko traci efektywność, ale też szybciej się zużywa – rośnie temperatura oleju w skrzyni, zwiększa się poślizg, a sprzęgło ulega nadmiernemu obciążeniu. Dlatego przy eksploatacji Ursusa C-330 najlepiej korzystać z narzędzi, które wymagają siły uciągu nie większej niż 1,3–1,4 t w normalnych warunkach.
Dzięki temu można w pełni wykorzystać potencjał tej klasycznej maszyny. Odpowiednio utrzymany i dobrze dobrany do pracy Ursus C-330 nadal pozostaje doskonałym przykładem ciągnika, który mimo upływu lat zachowuje wysoką funkcjonalność i sprawność w gospodarstwach mało- i średnioobszarowych.
