Groch (Pisum sativum L.) jest jedną z najważniejszych roślin strączkowych uprawianych w Polsce. Jego rola w płodozmianie jest nieoceniona, ponieważ poprawia strukturę gleby, wzbogaca ją w azot oraz ogranicza rozwój patogenów w monokulturach zbożowych. Odpowiednie nawożenie jest kluczowe dla uzyskania wysokiego plonu i dobrej jakości nasion. Poniżej omówiono najważniejsze aspekty nawożenia grochu, uwzględniając wymagania pokarmowe, rodzaje nawozów oraz metody ich aplikacji.
Wymagania glebowe i stanowisko
Groch najlepiej rośnie na glebach średnich i cięższych, przewiewnych, o dobrej strukturze i wysokiej zawartości próchnicy. Optymalny odczyn pH gleby powinien mieścić się w przedziale 6,0–7,0, co zapewnia prawidłowy rozwój brodawek korzeniowych i efektywne wiązanie azotu atmosferycznego. Gleby kwaśne (pH poniżej 5,5) wymagają wcześniejszego wapnowania.
Groch nie toleruje stanowisk podmokłych i zlewnych, ponieważ nadmierna wilgotność ogranicza rozwój systemu korzeniowego i może prowadzić do zamierania roślin. Z kolei gleby bardzo lekkie i piaszczyste wymagają większej dbałości o prawidłowe nawożenie potasem i magnezem, które łatwo ulegają wymywaniu.
Nawożenie fosforem i potasem
Fosfor (P) i potas (K) to dwa kluczowe makroelementy dla grochu. Fosfor wspiera rozwój systemu korzeniowego i efektywne wiązanie azotu, natomiast potas wpływa na gospodarkę wodną, odporność roślin na stresy oraz jakość plonu.
Zalecane dawki fosforu i potasu
Dawki nawozów fosforowych i potasowych powinny być ustalone na podstawie analizy gleby. Orientacyjne wartości przy średniej zasobności gleby to:
- Fosfor (P₂O₅): 40–80 kg/ha
- Potas (K₂O): 80–150 kg/ha
Na glebach lekkich nawozy te powinny być aplikowane bezpośrednio przed siewem, natomiast na glebach cięższych – jesienią przed orką zimową.
Najczęściej stosowane nawozy fosforowe:
- Superfosfat pojedynczy (19–22% P₂O₅)
- Superfosfat potrójny (42–46% P₂O₅)
- Fosforan amonu (MAP, 50–52% P₂O₅)
Najczęściej stosowane nawozy potasowe:
- Chlorek potasu (50–60% K₂O)
- Siarczan potasu (50% K₂O) – zalecany na gleby o wysokiej zawartości chlorków
Nawożenie azotem
Groch, podobnie jak inne rośliny strączkowe, współżyje z bakteriami brodawkowymi (Rhizobium leguminosarum), które wiążą azot atmosferyczny. Dzięki temu roślina ta ma stosunkowo niewielkie wymagania względem nawożenia azotowego.
W początkowej fazie wzrostu groch pobiera azot z gleby, dlatego zaleca się zastosowanie przedsiewnie niewielkiej dawki startowej:
- Azot (N): 20–40 kg/ha
Zbyt duże dawki azotu mogą ograniczyć rozwój brodawek korzeniowych i zmniejszyć efektywność symbiozy z bakteriami.
Znaczenie wapnia i magnezu
Groch jest wrażliwy na niedobory wapnia (Ca) i magnezu (Mg), które wpływają na zdrowotność roślin i jakość plonu.
- Wapń (Ca): Wpływa na rozwój systemu korzeniowego i ogranicza występowanie chorób glebowych. Zaleca się stosowanie nawozów wapniowych w dawkach dostosowanych do aktualnego pH gleby.
- Magnez (Mg): Jest niezbędny dla prawidłowej fotosyntezy i transportu asymilatów. Przy niedoborach warto stosować siarczan magnezu lub dolomit w dawkach 20–40 kg MgO/ha.
Mikroelementy – kluczowe pierwiastki dla grochu
Mikroelementy odgrywają istotną rolę w rozwoju grochu, zwłaszcza molibden, bor i mangan.
- Molibden (Mo): Uczestniczy w wiązaniu azotu atmosferycznego. Przy niskiej zasobności gleby zaleca się stosowanie nawozów dolistnych zawierających molibden.
- Bor (B): Wspiera rozwój brodawek korzeniowych i wpływa na kwitnienie. Dawka: 0,2–0,5 kg B/ha.
- Mangan (Mn): Uczestniczy w fotosyntezie i odporności na stresy środowiskowe.
Warto stosować dolistne nawożenie mikroelementami w fazie 4–6 liści grochu oraz przed kwitnieniem, wykorzystując preparaty wieloskładnikowe przeznaczone dla roślin strączkowych.
Biostymulatory i preparaty poprawiające wzrost
Nowoczesne technologie nawożenia uwzględniają stosowanie biostymulatorów, które wspierają rośliny w warunkach stresowych. Popularne biostymulatory dla grochu to:
- Algowe ekstrakty (np. Ascophyllum nodosum) – stymulują wzrost korzeni i poprawiają odporność roślin.
- Aminokwasy i kwasy humusowe – wspomagają pobieranie składników pokarmowych.
- Preparaty bakteryjne – zawierają szczepy bakterii wspomagających rozwój brodawek korzeniowych.
Praktyczne zalecenia dotyczące nawożenia grochu
- Przeprowadź analizę gleby przed siewem i dostosuj nawożenie do rzeczywistych potrzeb.
- Utrzymuj optymalne pH gleby (6,0–7,0) poprzez stosowanie wapnowania, jeśli jest konieczne.
- Zapewnij odpowiednią podaż fosforu i potasu, które mają kluczowe znaczenie dla wzrostu i plonowania grochu.
- Nie przesadzaj z nawożeniem azotowym – nadmiar azotu osłabia symbiozę z bakteriami brodawkowymi.
- Zastosuj nawożenie mikroelementowe, zwłaszcza molibdenem, borem i manganem, aby uniknąć ich niedoborów.
- Korzystaj z biostymulatorów, które poprawiają odporność roślin i wspierają pobieranie składników odżywczych.
Dobrze zaplanowane nawożenie grochu pozwala nie tylko uzyskać wysokie plony, ale także poprawia żyzność gleby, co ma kluczowe znaczenie dla przyszłych upraw.
Źródło: www.mojarola.pl
