borówka amerykańska
www.pexels.com

Zachwaszczenie plantacji borówki wysokiej (Vaccinium corymbosum L.) jest jednym z kluczowych problemów wpływających na spadek plonowania, jakość owoców oraz koszty produkcji. Ze względu na płytki system korzeniowy borówki oraz jej wysoką wrażliwość na fitotoksyczność, dobór herbicydu musi być wyjątkowo ostrożny. W artykule omawiamy skuteczne i bezpieczne środki chwastobójcze stosowane w borówce oraz przedstawiamy zalecenia dotyczące ich stosowania zgodnie z aktualnym stanem wiedzy i rejestracjami.

Znaczenie zwalczania chwastów w uprawie borówki

Zachwaszczenie w uprawie borówki powoduje konkurencję o wodę i składniki pokarmowe, a także ogranicza dostęp światła i może sprzyjać rozwojowi chorób. Szczególnie niebezpieczne są chwasty wieloletnie, jak perz właściwy (Elymus repens), powój polny (Convolvulus arvensis) czy ostrożeń polny (Cirsium arvense), których eliminacja bez uszkodzenia krzewów borówki stanowi wyzwanie.

Borówka, jako roślina kwaśnolubna i wrażliwa na stres chemiczny, wymaga selektywnego podejścia do ochrony herbicydowej. Dlatego tak istotne jest stosowanie wyłącznie środków zarejestrowanych do tej uprawy i zgodnych z aktualnym programem integrowanej ochrony roślin.

Rodzaje chwastów w plantacjach borówki

W uprawie borówki występują głównie trzy grupy chwastów:

  • Chwasty jednoliścienne roczne i wieloletnie (np. miotła zbożowa, perz właściwy)

  • Chwasty dwuliścienne roczne (np. komosa biała, tasznik pospolity)

  • Chwasty dwuliścienne wieloletnie (np. mniszek lekarski, ostrożeń)

Zwalczanie tych grup wymaga stosowania różnych substancji aktywnych oraz technik agrotechnicznych.

Opryski przedwschodowe – profilaktyka i działanie doglebowe

W uprawach wieloletnich, takich jak borówka, dużą rolę odgrywają herbicydy przedwschodowe, czyli aplikowane przed skiełkowaniem chwastów. Działają one głównie poprzez kontakt ze skiełkowaną rośliną lub w momencie przebijania się kiełka przez warstwę gleby.

Zalecane substancje przedwschodowe:

  • Pendimetalina – substancja czynna zawarta m.in. w preparatach Stomp Aqua 455 CS lub Pendigan 400 SC. Działa na chwasty jednoliścienne i część dwuliściennych. Aplikacja jesienią lub wczesną wiosną, przed wschodami chwastów.

  • Flumioxazin – obecny w środku Pledge 50 WP. Silne działanie na chwasty dwuliścienne. Może powodować fitotoksyczność – należy unikać kontaktu z zielonymi częściami roślin.

Ważne: Opryski doglebowe powinny być wykonywane na wilgotną glebę, wolną od resztek organicznych. Ich skuteczność zależy od równomiernego pokrycia powierzchni i wniknięcia substancji do warstwy kiełkowania.

Opryski powschodowe – selektywne niszczenie chwastów

W sytuacji, gdy chwasty już wystąpiły, niezbędne jest zastosowanie środków powschodowych. Należy jednak unikać kontaktu substancji czynnych z liśćmi i pędami borówki – zaleca się stosowanie osłon herbicydowych lub ręczne opryski międzyrzędzi.

Selektywne środki do stosowania w uprawie borówki:

  • Glifosat (np. Roundup, Clinic, Taifun) – nieselektywny herbicyd systemiczy, skuteczny przeciwko chwastom jednoliściennym i dwuliściennym. Stosować punktowo, poza strefą systemu korzeniowego. Niedozwolony w bezpośrednim kontakcie z roślinami uprawnymi.

  • Propaquizafop (np. Agil 100 EC) – selektywny herbicyd zwalczający chwasty jednoliścienne. Można go stosować w rzędach borówki, pod warunkiem, że nie dojdzie do kontaktu z liśćmi. Działa systemicznie.

  • Quizalofop-P-ethyl (np. Targa Super 05 EC) – podobne spektrum jak Agil. Działa skutecznie na perz właściwy i inne chwasty trawiaste.

Integrowane metody ograniczania zachwaszczenia

Oprócz zabiegów chemicznych, niezbędne jest stosowanie metod ograniczających presję chwastów w sposób zrównoważony:

  • Ściółkowanie – zastosowanie trocin, kory sosnowej lub agrowłókniny skutecznie ogranicza kiełkowanie chwastów i poprawia wilgotność gleby.

  • Uprawa międzyrzędzi – siew roślin okrywowych (np. życica trwała, koniczyna) w międzyrzędziach ogranicza rozwój chwastów i poprawia strukturę gleby.

  • Ręczne usuwanie – szczególnie w młodych nasadzeniach oraz w przypadku silnie rozwiniętych chwastów wieloletnich.

Terminy i strategia wykonywania oprysków

Opryski herbicydowe powinny być planowane z uwzględnieniem fenologii borówki oraz fazy rozwojowej chwastów. Kluczowe terminy to:

  • Jesień (październik-listopad) – aplikacja przedwschodowych herbicydów na czystą, przygotowaną glebę.

  • Wczesna wiosna (marzec-kwiecień) – kontynuacja ochrony doglebowej, zanim chwasty zaczną kiełkować.

  • Okres wegetacji (maj-sierpień) – opryski interwencyjne w międzyrzędziach lub zabiegi punktowe.

Należy zawsze zachować odstęp karencji i okresu prewencji zgodnie z etykietą środka ochrony roślin.

Podsumowanie – jaki oprysk wybrać?

Dobór odpowiedniego oprysku na chwasty w borówce zależy od wielu czynników, w tym rodzaju chwastów, fazy rozwojowej rośliny oraz aktualnych warunków pogodowych. Najbezpieczniejsze i najczęściej stosowane środki to:

Rodzaj środka Substancja czynna Nazwa handlowa (przykłady) Zakres działania
Przedwschodowy Pendimetalina Stomp Aqua, Pendigan Jednoliścienne, niektóre dwuliścienne
Przedwschodowy Flumioxazin Pledge 50 WP Dwuliścienne
Powschodowy Glifosat Roundup, Clinic Wszystkie (nieselektywny)
Powschodowy Propaquizafop Agil 100 EC Jednoliścienne
Powschodowy Quizalofop-P-etyl Targa Super 05 EC Jednoliścienne

Zawsze przed użyciem należy sprawdzić aktualną rejestrację środka w borówce oraz przestrzegać zasad integrowanej ochrony roślin.