Jaki trujący chwast jest podobny do pietruszki?

W rolnictwie identyfikacja roślin dziko rosnących w obrębie pól i ogrodów ma znaczenie nie tylko ekonomiczne, ale również zdrowotne. Jednym z najbardziej podstępnych chwastów występujących na terenie Polski jest blekot pospolity (Aethusa cynapium) – roślina silnie trująca, która w początkowej fazie rozwoju do złudzenia przypomina pietruszkę zwyczajną. Pomyłka podczas zbioru lub skarmiania pasz może mieć poważne konsekwencje dla zdrowia ludzi i zwierząt gospodarskich.

Morfologia blekotu pospolitego

Pokrój i wygląd

Blekot pospolity należy do rodziny selerowatych (Apiaceae) – tej samej, co pietruszka, marchew czy koper. Osiąga wysokość od 20 do 80 cm, rzadziej do 100 cm. Charakteryzuje się cienką, silnie rozgałęzioną łodygą, często o lekko błyszczącej powierzchni i wyraźnym rowkowaniu.

Liście są jasnozielone, 2–3-krotnie pierzaste, o miękkiej, nieco błyszczącej powierzchni – bardzo podobne do naci pietruszki. U młodych roślin rozróżnienie na pierwszy rzut oka jest wyjątkowo trudne. Kwiaty drobne, białe, zebrane w złożone baldachy, pojawiają się od czerwca do sierpnia.

Charakterystyczną cechą blekotu jest nieprzyjemny, duszący zapach wydzielający się z roztartych liści, który odróżnia go od pietruszki. Jednak w warunkach polowych lub podczas mechanicznego zbioru zapach ten często bywa niezauważony.

Korzeń

Korzeń blekotu ma postać cienkiego palowego korzenia, białego lub kremowego, nieco przypominającego korzeń młodej pietruszki. To podobieństwo stanowi główne zagrożenie w przypadku omyłkowego zebrania rośliny razem z warzywami korzeniowymi.

Występowanie i siedliska

Blekot pospolity najczęściej występuje jako chwast ruderalny i segetalny, zasiedlający:

• obrzeża pól uprawnych,

• ogrody warzywne,

• przydroża,

• miejsca o glebie próchnicznej i wilgotnej.

Preferuje stanowiska o średniej żyzności, szczególnie gleby zasobne w azot. Często pojawia się w monokulturach warzyw korzeniowych, przez co stwarza ryzyko skażenia plonów.

Toksyczność blekotu – zagrożenie dla ludzi i zwierząt

Blekot pospolity zawiera alkaloidy toksyczne z grupy cynapiny i alkaloidów pirolidynowych, które oddziałują głównie na układ nerwowy i pokarmowy.

Objawy zatrucia u ludzi

Zatrucia blekotem mają charakter ostrego zatrucia pokarmowego i występują już po spożyciu niewielkich ilości. Główne objawy to:

• pieczenie w jamie ustnej i gardle,

• ślinotok, nudności, wymioty,

• bóle brzucha i biegunka,

• rozszerzenie źrenic,

• zaburzenia równowagi, drgawki,

• w ciężkich przypadkach: paraliż oddechowy i śmierć.

Szczególnie niebezpieczne są zatrucia u dzieci oraz osób starszych. Spożycie liści blekotu w sałatkach lub sokach warzywnych może być śmiertelne.

Zagrożenie dla zwierząt gospodarskich

Blekot jest również silnie toksyczny dla bydła, koni, świń i drobiu. Zatrucia najczęściej następują po skarmieniu zielonką lub sianem zanieczyszczonym liśćmi lub nasionami blekotu. Objawy u zwierząt obejmują:

• ślinotok,

• osłabienie i brak apetytu,

• drgawki i nadpobudliwość,

• porażenie mięśni,

• śmierć w wyniku zatrzymania oddechu.

Warto zaznaczyć, że suszenie nie neutralizuje toksyn blekotu – roślina pozostaje trująca również w sianie.

Różnice między pietruszką a blekotem – praktyczny przewodnik

Zwalczanie blekotu pospolitego w gospodarstwie

Metody agrotechniczne

• Płodozmian i zmianowanie upraw – blekot preferuje niezmieniane stanowiska warzywne.

• Dokładne oczyszczanie materiału siewnego – nasiona blekotu są drobne i łatwo mogą trafić do gleby razem z ziarnem lub sadzeniakiem.

• Wczesne rozpoznawanie siewek – młode rośliny należy usuwać ręcznie lub mechanicznie, zanim zdążą zakwitnąć.

Chemiczne środki ochrony roślin

Blekot pospolity jest wrażliwy na wiele środków chwastobójczych stosowanych w uprawach warzyw. Zalecane są preparaty zawierające:

• metrybuzynę,

• pendimetalinę,

• chlorosulfuron (w zbożach),

• linuron – szczególnie skuteczny w uprawach korzeniowych.

Dobór środka należy dostosować do fazy rozwojowej chwastu oraz rodzaju uprawy, z uwzględnieniem okresów karencji i rejestracji środka w danym roku.

Podsumowanie – Czujność i edukacja to podstawa

Blekot pospolity to jeden z najgroźniejszych chwastów spotykanych w polskich gospodarstwach, szczególnie tam, gdzie uprawia się warzywa korzeniowe. Jego morfologiczne podobieństwo do pietruszki wymaga od rolników, ogrodników i pracowników gospodarstw szczególnej ostrożności przy rozpoznawaniu roślin. Regularna lustracja pól, znajomość cech charakterystycznych oraz stosowanie zintegrowanych metod ochrony roślin pozwala zminimalizować ryzyko zatrucia i strat gospodarczych.

Źródło: www.mojarola.pl