Obornik to jedno z najcenniejszych naturalnych nawozów organicznych dostępnych dla rolników. Jego stosowanie poprawia strukturę gleby, zwiększa zawartość próchnicy, a także wzbogaca profil mikrobiologiczny podłoża. Dzięki wysokiej zawartości składników pokarmowych – zwłaszcza azotu (N), fosforu (P), potasu (K), a także mikroelementów – obornik ma pozytywny wpływ na plonowanie wielu roślin uprawnych. Jednak nie wszystkie gatunki reagują na niego jednakowo. Właściwe dopasowanie rodzaju obornika i terminu jego zastosowania do wymagań uprawianych gatunków to klucz do sukcesu.
Warzywa korzeniowe i bulwiaste
Rośliny takie jak marchew, pietruszka, seler, burak ćwikłowy czy ziemniak mają wysokie wymagania pokarmowe, ale w różnym stopniu tolerują świeży obornik.
Ziemniaki bardzo dobrze reagują na obornik, który poprawia strukturę gleby i dostępność składników pokarmowych. Najlepiej stosować obornik jesienią przed orką zimową, aby uniknąć strat azotu i poprawić mineralizację.
Buraki ćwikłowe również korzystają z nawożenia obornikiem, jednak najlepiej, gdy zostanie on zastosowany w roku przed uprawą, aby ograniczyć ryzyko przenawożenia azotem i związaną z tym skłonność do gromadzenia azotanów.
Marchew i pietruszka są bardziej wrażliwe – obornik stosowany bezpośrednio przed siewem może powodować rozwidlenia i deformacje korzeni. Zaleca się nawożenie obornikiem pod przedplon.
Rośliny kapustne
Rodzina kapustowatych (Brassicaceae) charakteryzuje się dużym zapotrzebowaniem na składniki pokarmowe, szczególnie azot i siarkę. Rośliny takie jak kapusta biała, kalafior, brokuł czy brukselka bardzo dobrze reagują na obornik, który poprawia zarówno żyzność gleby, jak i mikrobiologiczną aktywność ryzosfery.
Zaleca się stosowanie obornika w dawkach 30–40 t/ha jesienią, z odpowiednim przedsiewnym przygotowaniem stanowiska. Szczególnie na glebach lekkich, gdzie kapustne są często uprawiane, organiczna frakcja obornika pomaga w utrzymaniu odpowiedniej pojemności wodnej i ogranicza wypłukiwanie składników.
Rośliny dyniowate i psiankowate
Rośliny z rodziny dyniowatych, jak dynia, ogórek, kabaczek i cukinia, są wyjątkowo wrażliwe na dostępność składników pokarmowych w glebie. Znakomicie reagują na świeży obornik – najlepiej stosować go jesienią lub nawet wiosną przed uprawą, szczególnie w systemie nawożenia pod korzeń lub w zagony nawozowe.
Podobnie jest z pomidorami i papryką, które wymagają żyznej, próchnicznej gleby. W przypadku tych gatunków zaleca się dobrze przekompostowany obornik lub jego zastosowanie pod przedplon. Unika się świeżego obornika ze względu na ryzyko infekcji chorobami glebowymi oraz nadmiar azotu, który może opóźniać dojrzewanie owoców.
Zboża i kukurydza
Zboża ozime i jare (pszenica, jęczmień, żyto) mają umiarkowane wymagania pokarmowe w porównaniu do warzyw. W przypadku zbóż, obornik najlepiej stosować pod przedplon lub bezpośrednio po zbiorze zbóż jarych, aby gleba zdążyła się odpowiednio zregenerować do siewu jesiennego.
Kukurydza, szczególnie na ziarno, to roślina wyjątkowo dobrze reagująca na nawożenie organiczne. Obornik poprawia gospodarkę wodno-powietrzną gleby i zwiększa dostępność azotu w fazie intensywnego wzrostu. Dawka 30–40 t/ha jesienią jest optymalna, szczególnie na glebach średnich i lekkich.
Rośliny motylkowe i pastewne
Rośliny motylkowe, jak lucerna, koniczyna, groch czy bobik, dzięki symbiozie z bakteriami brodawkowymi, same wiążą azot atmosferyczny, więc ich potrzeby nawozowe względem azotu są mniejsze. Jednak obornik wzbogaca glebę w próchnicę i fosfor, co sprzyja ich wzrostowi, szczególnie na słabszych stanowiskach.
Rośliny pastewne, takie jak kukurydza na kiszonkę, mieszanki traw i koniczyny, wyjątkowo dobrze reagują na obornik. Wysoka dostępność makro- i mikroskładników sprzyja zarówno wzrostowi masy zielonej, jak i wartości pokarmowej pasz.
Rośliny sadownicze
Drzewa i krzewy owocowe, takie jak jabłonie, grusze, wiśnie, maliny czy porzeczki, również mogą skorzystać z nawożenia obornikiem. Zaleca się jednak bardzo umiarkowane dawkowanie – zwykle 10–15 t/ha raz na kilka lat – i stosowanie go w pasach nawozowych, z dala od bezpośredniego kontaktu z pniami.
Obornik poprawia strukturę gleby w strefie korzeniowej oraz wspomaga rozwój mikroorganizmów glebowych, co ma pozytywny wpływ na zdrowie roślin sadowniczych i ich zdolność do pobierania składników pokarmowych.
Obornik to niezwykle wartościowy nawóz organiczny, który może być z powodzeniem wykorzystywany w wielu rodzajach upraw rolniczych i ogrodniczych. Kluczowe dla jego skuteczności jest dostosowanie:
-
rodzaju rośliny do rodzaju i stanu obornika (świeży vs przekompostowany),
-
terminu aplikacji (jesień, wiosna, pod przedplon),
-
ilości nawozu do zasobności gleby i wymagań pokarmowych roślin.
Prawidłowe zarządzanie obornikiem nie tylko wpływa na zwiększenie plonów, ale również na poprawę długoterminowej żyzności gleby, ograniczenie erozji i wzrost biologicznej aktywności glebowej. W dobie wzrastających kosztów nawozów mineralnych, właściwe wykorzystanie obornika staje się nie tylko ekologiczną, ale i ekonomiczną koniecznością.
Źródło: www.mojarola.pl
