Pomidory (Solanum lycopersicum) należą do roślin ciepłolubnych, a ich uprawa w warunkach klimatycznych Polski wymaga wcześniejszego przygotowania rozsady. Właściwy termin siewu nasion ma kluczowe znaczenie dla uzyskania silnych, zdrowych roślin o wysokim potencjale plonotwórczym. Zbyt wczesny siew może skutkować nadmiernym wyciąganiem się roślin, natomiast zbyt późny może opóźnić kwitnienie i owocowanie.
Optymalny termin siewu pomidorów na rozsadę
Termin siewu pomidorów zależy od miejsca ich uprawy:
- Uprawa w tunelach i szklarniach – siew: od połowy stycznia do końca lutego, sadzenie do gruntu: marzec–kwiecień.
- Uprawa gruntowa bez osłon – siew: od końca lutego do połowy marca, sadzenie do gruntu: po 15 maja, gdy minie ryzyko przymrozków.
- Uprawa amatorska w donicach na balkonie – siew: marzec, sadzenie: maj.
Optymalny okres od wysiewu do wysadzenia rozsady do gruntu wynosi 6–8 tygodni. Warto dostosować termin siewu do planowanego terminu sadzenia w pole, aby uniknąć przetrzymywania rozsady w pojemnikach, co może wpłynąć negatywnie na jej rozwój.
Warunki uprawy rozsady
Wybór nasion
Wybór odmiany pomidora powinien być dostosowany do warunków uprawy:
- Pomidory gruntowe – odmiany średnio wczesne i późne o dobrej odporności na chłody i choroby.
- Pomidory szklarniowe – odmiany wysokorosnące (typu indeterminowanego) przystosowane do uprawy pod osłonami.
- Pomidory balkonowe i doniczkowe – odmiany karłowe o zwartym pokroju.
Podłoże
Podłoże do siewu powinno być lekkie, przewiewne i bogate w składniki pokarmowe. Zaleca się używanie specjalistycznych substratów torfowych z domieszką perlitu lub własnoręcznie przygotowanej mieszanki z torfu, ziemi ogrodowej i piasku (w proporcji 2:2:1).
Przygotowanie nasion
Aby zwiększyć odporność roślin na choroby i przyspieszyć kiełkowanie, warto zaprawić nasiona przed siewem. Można to zrobić na kilka sposobów:
- Zaprawianie termiczne – moczenie w ciepłej wodzie (ok. 50°C) przez 20 minut.
- Zaprawianie biologiczne – moczenie w naparze z rumianku lub czosnku, co ogranicza rozwój patogenów grzybowych.
- Zaprawianie chemiczne – stosowanie fungicydów dostępnych na rynku (np. preparaty na bazie tiofanatu metylowego).
Siew
Pomidory najlepiej wysiewać do wielodoniczek lub skrzynek, co ułatwia późniejsze pikowanie. Zalecana głębokość siewu wynosi 0,5–1 cm, a optymalna temperatura kiełkowania to 22–26°C. W takich warunkach nasiona kiełkują w ciągu 5–10 dni.
Po wschodach temperaturę należy obniżyć do 18–20°C w dzień i 14–16°C w nocy, aby zapobiec wyciąganiu się siewek.
Pielęgnacja rozsady
Pikowanie
Gdy siewki osiągną wysokość 5–6 cm i wytworzą pierwszy właściwy liść, należy je przepikować do większych pojemników (np. doniczek o średnicy 8–10 cm). Podczas pikowania sadzonki należy zagłębiać w podłożu aż do liścieni, co sprzyja rozwojowi silnego systemu korzeniowego.
Oświetlenie
Pomidory wymagają intensywnego światła, dlatego w warunkach wczesnowiosennych konieczne jest ich doświetlanie sztucznym światłem przez minimum 12–14 godzin dziennie. Brak odpowiedniego nasłonecznienia prowadzi do nadmiernego wyciągania się roślin i ich osłabienia.
Podlewanie
Podłoże powinno być stale lekko wilgotne, ale nie przelane, aby uniknąć problemów z chorobami grzybowymi, takimi jak zgorzel siewek. Woda do podlewania powinna mieć temperaturę pokojową (18–22°C).
Nawożenie
Pierwsze nawożenie przeprowadza się po 2 tygodniach od pikowania, stosując rozcieńczone nawozy bogate w fosfor i potas, wspierające rozwój systemu korzeniowego. Kolejne nawożenia należy dostosować do fazy wzrostu roślin.
Hartowanie rozsady
Hartowanie jest kluczowym etapem przygotowania roślin do uprawy w gruncie. Proces ten rozpoczyna się na 7–10 dni przed planowanym sadzeniem i polega na stopniowym przyzwyczajaniu roślin do warunków panujących na zewnątrz:
- Obniżenie temperatury w szklarni/tunelu do 14–16°C w dzień i 10–12°C w nocy.
- Wystawianie roślin na zewnątrz na kilka godzin dziennie, początkowo w cieniu, stopniowo wydłużając czas przebywania na słońcu.
- Ograniczenie podlewania, aby zmniejszyć intensywność wzrostu.
Dobrze zahartowana rozsada ma krótkie, grube łodygi i intensywnie zielone liście.
Sadzenie rozsady do gruntu
Optymalny termin sadzenia
Pomidory wysadza się do gruntu po 15 maja, gdy minie ryzyko przymrozków. W przypadku uprawy w tunelach foliowych możliwe jest wcześniejsze sadzenie, nawet pod koniec kwietnia.
Rozstaw sadzenia
Odpowiednia rozstawa zależy od systemu uprawy i odmiany:
- Pomidory wysokie (indeterminowane) – 70–90 cm między rzędami, 40–50 cm między roślinami.
- Pomidory niskie (determinowane) – 60–70 cm między rzędami, 30–40 cm między roślinami.
Podstawowe zabiegi po posadzeniu
- Ściółkowanie (np. czarną agrowłókniną) ogranicza parowanie wody i rozwój chwastów.
- Podlewanie korzeniowe unika moczenia liści, co zmniejsza ryzyko infekcji grzybowych.
- Prowadzenie roślin przy podporach pozwala na lepsze doświetlenie owoców i poprawia jakość plonu.
Produkcja rozsady pomidorów wymaga starannego planowania i przestrzegania właściwych terminów siewu. Optymalny czas na wysiew to przełom lutego i marca, co pozwala na uzyskanie silnej rozsady gotowej do sadzenia w maju. Kluczowe znaczenie ma odpowiednia temperatura kiełkowania, prawidłowe doświetlanie oraz hartowanie przed wysadzeniem. Dzięki tym zabiegom można uzyskać wysokiej jakości rośliny, które zapewnią obfite plonowanie i zdrowe owoce.
