W trakcie audytu prowadzonego przez Państwową Inspekcję Ochrony Roślin i Nasiennictwa (PIORiN) każdy rolnik prowadzący uprawy roślinne powinien być dobrze przygotowany. Poniżej przedstawiono szczegółowo, na jakie obszary inspekcja położy nacisk, jakie dokumenty i praktyki muszą być w porządku oraz jakie mogą być skutki niedopełnienia obowiązków.
Zakres działań inspekcji
Inspekcja ma uprawnienia do nadzoru nad wieloma aspektami działalności rolniczej – od stosowania środków ochrony roślin, przez nasiennictwo, po produkcję rolną i magazynowanie. W praktyce oznacza to, że gospodarstwo może zostać skontrolowane pod kątem m.in.:
-
stanu technicznego sprzętu do aplikacji środków, w tym opryskiwaczy, wraz z dokumentacją kalibracji i badań technicznych,
-
ewidencji zabiegów ochrony roślin – zapisów dotyczących czym, kiedy i w jakiej dawce wykonano zabieg,
-
warunków magazynowania i przechowywania preparatów ochrony roślin oraz opakowań po nich,
-
przestrzegania zasad rolnictwa ekologicznego lub integrowanego,
-
pobierania próbek płodów rolnych pod kątem pozostałości środków ochrony roślin i zgodności z dopuszczalnymi poziomami.
Przygotowanie dokumentacji gospodarstwa
Inspektorzy mają prawo żądać przedstawienia określonych dokumentów oraz uzyskania informacji w terenie. Gospodarstwo przygotowane pod kątem inspekcji powinno uwzględnić następujące elementy:
Struktura upraw i użytkowanie gruntów
W trakcie wizyty może być potrzebne przedstawienie danych o strukturze zasiewów – jakie gatunki roślin uprawiane są na poszczególnych działkach, jaka jest powierzchnia oraz ewentualne umowy dzierżawy. Dobrze zorganizowana ewidencja działek i upraw znacząco ułatwia pracę inspekcji i gospodarza.
Szkolenie osób wykonujących zabiegi
Każdy, kto wykonuje zabiegi ochrony roślin, powinien posiadać ważne szkolenie umożliwiające legalne wykonywanie tych prac. Wymagane jest potwierdzenie ukończenia szkolenia, które obowiązuje przez okres pięciu lat. Inspektor sprawdzi datę szkolenia, numer zaświadczenia oraz nazwę podmiotu prowadzącego kurs.
Badania techniczne sprzętu do aplikacji preparatów
Jeśli w gospodarstwie używany jest opryskiwacz lub inny sprzęt aplikacyjny, musi być on sprawny technicznie, skalibrowany i posiadać ważny protokół badania technicznego lub fakturę zakupu, jeśli jest nowy. Inspektor zweryfikuje datę badania, numer protokołu, nazwę jednostki wykonującej badanie oraz obecność znaku kontrolnego.
Ewidencja i zapis wykonanych prac
Jednym z najistotniejszych aspektów wizyty jest sprawdzenie, czy gospodarstwo prowadzi systematyczną i poprawną ewidencję zabiegów. Zapis ten stanowi podstawę dla oceny, czy stosowanie środków odbywa się zgodnie z przepisami.
Co zawiera ewidencja zabiegów
Ewidencja powinna zawierać przynajmniej: nazwę lub oznaczenie pola, powierzchnię uprawy, datę zabiegu, nazwę środka, dawkę, objętość cieczy roboczej, cel zabiegu oraz informacje o operatorze. W przypadku integrowanej ochrony roślin dodatkowo może być wymagana rejestracja działań niechemicznych.
Przechowywanie dokumentacji
Dokumenty i rejestry należy przechowywać przez określony czas – minimum trzy lata, co pozwala inspekcji odtworzyć historię zabiegów w gospodarstwie. Zalecane jest prowadzenie zarówno wersji papierowej, jak i elektronicznej.
Magazynowanie i postępowanie z preparatami
Inspektorzy skupiają uwagę również na warunkach, w jakich gospodarstwo przechowuje środki ochrony roślin oraz jakie procedury obowiązują po zakończeniu ich stosowania.
Warunki magazynowania
Preparaty muszą być przechowywane w oryginalnych opakowaniach, w miejscu niedostępnym dla osób nieupoważnionych, zwłaszcza dzieci. Pomieszczenie lub szafa magazynowa powinny być zamykane, zabezpieczone i zlokalizowane z dala od żywności, pasz, ujęć wody i materiałów łatwopalnych. W przypadku dużej ilości preparatów może być konieczny osobny budynek spełniający odpowiednie warunki techniczne.
Postępowanie z pustymi opakowaniami
Po zastosowaniu preparatu należy właściwie zagospodarować puste opakowania. Gospodarstwo musi posiadać dokumenty potwierdzające ich przekazanie do utylizacji lub odbioru przez uprawniony podmiot. W czasie kontroli trzeba móc przedstawić dowód zdania opakowań.
Kontrole pozostałości w płodach rolnych
Inspekcja prowadzi również pobieranie próbek płodów rolnych i bada ich zawartość pod kątem pozostałości środków ochrony roślin. Wyniki takich badań wskazują poziomy substancji czynnych w produktach rolnych i pozwalają identyfikować ewentualne przekroczenia dopuszczalnych norm.
Metodyka badań
Badania odbywają się w akredytowanych laboratoriach przy wykorzystaniu zaawansowanych technik analitycznych, takich jak chromatografia cieczowa i gazowa w tandemowej konfiguracji (LC-MS/MS, GC-MS/MS) oraz inne techniki spektralne. Próbki pobierane są z upraw, szklarni, tuneli foliowych, a także przechowalni.
Wyniki i konsekwencje
Wyniki badań obejmują zarówno sytuacje bez wykrytych pozostałości, jak i przypadki przekroczeń dopuszczalnych poziomów lub użycia substancji niedozwolonych w danej uprawie. Gospodarstwo, w którym wykryto takie nieprawidłowości, może być objęte dodatkowymi kontrolami lub procedurą wyjaśniającą.
Skutki dla gospodarstwa rolniczego
Nieprzestrzeganie wymogów może prowadzić do nałożenia sankcji. Wśród najczęściej wskazywanych konsekwencji znajdują się mandaty, polecenia naprawcze, a w skrajnych przypadkach – wykluczenie z dopłat lub ograniczenie dostępu do programów wsparcia.
Mandaty i procedury kontrolne
Inspektor, stwierdzając uchybienia, może wręczyć mandat lub sporządzić protokół pokontrolny z zaleceniami. Kontrola może być niezapowiedziana i odbywać się w obecności rolnika lub osoby przez niego upoważnionej.
Dostosowanie praktyk gospodarstwa
Gospodarstwo ma obowiązek dostosować się do zaleceń inspekcji w określonym czasie – może to oznaczać poprawę warunków magazynowania, uzupełnienie dokumentacji lub wymianę sprzętu. Należy traktować to jako inwestycję w bezpieczeństwo i zgodność działalności.
Przygotowanie operacyjne gospodarstwa
Skuteczne przygotowanie gospodarstwa do ewentualnej kontroli wymaga regularnej pracy i dokumentacji – nie tylko w chwili wizyty, ale w cyklu całego sezonu. Warto przyjąć kilka działań prewencyjnych, które znacząco zmniejszą ryzyko negatywnych ustaleń inspekcji:
-
utrzymuj aktualny wykaz działek i upraw – najlepiej z mapą lub ewidencją,
-
systematycznie prowadź rejestr zabiegów i przechowuj dokumenty szkolenia oraz badań sprzętu,
-
zadbaj o magazyn środków ochrony roślin – oznakowany, zamykany, zabezpieczony,
-
pilnuj kalibracji i atestów opryskiwaczy oraz sprzętu aplikacyjnego,
-
dokumentuj przekazanie pustych opakowań preparatów,
-
stosuj dobre praktyki przy przygotowaniu cieczy roboczej i myciu sprzętu w miejscach bezpiecznych dla środowiska,
-
włącz do planu gospodarstwa procedury związane z kontrolą pozostałości w płodach – wybieraj preparaty zgodne z uprawą i zarejestrowane,
-
pozyskuj informacje o zmianach w przepisach i szkoleniach – inspekcja sprawdzi daty i zakres.
Przyjęcie takiego podejścia pozwala ograniczyć ryzyko nieprawidłowości podczas wizyty inspekcji i podnosi jakość zarządzania gospodarstwem, czyniąc je bardziej odpornym na wymogi administracyjne i środowiskowe.
Źródło: www.mojarola.pl
