Rolnik lub osoba ubezpieczona w KRUS-ie, w tym małżonek rolnika lub domownik prowadzący ubezpieczenie społeczne rolników, może uzyskać prawo do świadczenia z tytułu czasowej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym. Warunkiem koniecznym jest stwierdzenie przez lekarza niezdolności do wykonywania działań rolniczych lub pracy w gospodarstwie – co oznacza, że osoba niezdolna jest do prowadzenia dotychczasowej działalności rolniczej.
Ponadto uprawnienie powstaje, jeśli niezdolność do pracy trwa nieprzerwanie przez co najmniej 30 dni. W przypadku dalszej niezdolności, po upływie podstawowego okresu, świadczenie może być wydłużone – jeżeli rokowania przewidują odzyskanie zdolności do pracy w wyniku leczenia lub rehabilitacji.
Ile wynosi stawka za dzień w 2025 roku
Od 1 stycznia 2025 roku stawka zasiłku chorobowego przyznawanego przez KRUS wynosi 25 zł za każdy dzień czasowej niezdolności do pracy.
Dotyczy to świadczenia przyznawanego za okres, w którym rolnik, małżonek lub domownik jest objęty ubezpieczeniem społecznym rolników i jest niezdolny do prowadzenia gospodarstwa przez co najmniej 30 dni.
Warto podkreślić, że kwota ta została podwyższona z 20 zł za dzień, jakie obowiązywały wcześniej.
Okres pobierania świadczenia
Świadczenie przysługuje za okres czasowej niezdolności do pracy przez maksymalnie 180 dni — czyli pół roku — w pierwszym etapie.
Jeżeli dalsze leczenie i rehabilitacja rokują odzyskanie zdolności do pracy, okres ten może zostać przedłużony o kolejny okres do 360 dni.
W sumie zatem, w wyjątkowych sytuacjach, możliwe jest pobieranie świadczenia nawet do 540 dni, przy spełnieniu warunków formalnych i medycznych.
Warunki formalne i techniczne
Podstawą do przyznania świadczenia jest wystawienie zaświadczenia lekarskiego o czasowej niezdolności do pracy – obecnie najczęściej w formie elektronicznej (e-ZLA) i przekazanie go do KRUS.
Wniosku o przyznanie samego zasiłku nie trzeba zazwyczaj składać osobno – zaświadczenie lekarskie pełni funkcję wniosku.
Jeśli zaś świadczenie ma być przedłużone (po wyczerpaniu 180 dni), konieczne jest złożenie dodatkowych formularzy – np. wniosku o przedłużenie oraz zaświadczenia lekarskiego o stanie zdrowia.
Składki i ich związek ze świadczeniem
Warto zwrócić uwagę, że wzrost stawki zasiłku chorobowego jest powiązany ze wzrostem składki na ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie dla ubezpieczonych rolników. Od I kwartału 2025 miesięczna składka ta wynosi 78 zł.
Oznacza to, że gospodarz musi uwzględnić zarówno prawo do wyższego świadczenia, jak też obowiązek aktualizacji składek w ramach ubezpieczenia społecznego rolników.
Przykładowe wyliczenie
Jeżeli rolnik przez 60 dni nie mógł prowadzić gospodarstwa i spełnił warunek nieprzerwanej niezdolności, to przy stawce 25 zł za dzień otrzyma świadczenie w wysokości 60 × 25 zł = 1 500 zł.
Jeżeli okres wynosiłby 120 dni – świadczenie wyniosłoby 3 000 zł. Trzeba jednak mieć na uwadze, iż wypłata dotyczy tylko okresu spełniającego wymóg co najmniej 30 dni oraz ciągłości niezdolności.
Uwagi praktyczne dla gospodarzy
– Przed wystąpieniem o zaświadczenie lekarskie upewnij się, że rzeczywiście nie jesteś w stanie prowadzić gospodarstwa rolniczego – jeżeli mimo zwolnienia prowadzisz aktywność w gospodarstwie, prawo może być utracone.
– Jeżeli niezdolność do pracy zaczęła się w wyniku umyślnego przestępstwa lub wykroczenia albo w wyniku nadużycia alkoholu – prawo do świadczenia może być ograniczone lub wstrzymane.
– Ubezpieczony nadal musi regulować swoje składki społecznego ubezpieczenia rolników – zaległości w składkach mogą skutkować utratą prawa do świadczenia.
– Przy przedłużonej niezdolności warto już na początku myśleć o dokumentacji rehabilitacyjnej – późniejsze przedłużenie świadczenia wymaga opinii lekarskiej co do rokowań odzyskania zdolności do pracy.
Chociaż stawka 25 zł dziennie nie wydaje się wysoka w kontekście dochodów z prowadzenia gospodarstwa, zmiana na plus stanowi istotny krok dla ubezpieczonych rolników. W praktyce warto uwzględnić ją w sytuacji planowania gospodarstwa i zabezpieczania się na wypadek czasowej niezdolności do pracy.
