Kwestia wprowadzenia emerytur stażowych dla rolników to temat, który od wielu lat pozostaje w centrum zainteresowania środowisk rolniczych. Ze względu na specyfikę pracy na wsi często wykonywanej przez całe życie i bez możliwości wcześniejszego odejścia na zasłużony odpoczynek coraz głośniejsze są głosy domagające się zmian w systemie emerytalnym KRUS. W tym artykule przedstawiamy aktualny stan prawny, postulaty dotyczące emerytur stażowych oraz potencjalne skutki ich ewentualnego wprowadzenia.
Czym są emerytury stażowe i dlaczego rolnicy ich oczekują?
Emerytura stażowa to świadczenie emerytalne przysługujące osobom, które osiągnęły odpowiedni okres podlegania ubezpieczeniu emerytalnemu, niezależnie od wieku. W przypadku rolników oznaczałoby to możliwość zakończenia działalności zawodowej po wielu latach prowadzenia gospodarstwa, bez konieczności czekania na ustawowy wiek emerytalny (obecnie 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn).
Postulat wprowadzenia takich świadczeń w rolnictwie pojawia się od lat w wypowiedziach organizacji rolniczych, izb rolniczych, związków zawodowych oraz parlamentarzystów reprezentujących tereny wiejskie. Główne argumenty za to m.in. trudne warunki pracy, wcześniejsze rozpoczęcie aktywności zawodowej, a także rosnące problemy zdrowotne rolników w starszym wieku.
Aktualny stan prawny – brak emerytur stażowych w KRUS
Na dzień 23 kwietnia 2025 roku emerytury stażowe dla rolników nie zostały wprowadzone do systemu ubezpieczeń społecznych. Nie obowiązują przepisy, które umożliwiałyby przejście na emeryturę wyłącznie na podstawie długości podlegania ubezpieczeniu w KRUS.
Obecnie rolnik może przejść na emeryturę, jeśli:
-
osiągnie wiek emerytalny (60 lat kobieta, 65 lat mężczyzna),
-
podlegał ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu w KRUS przez co najmniej 25 lat,
-
zaprzestanie prowadzenia działalności rolniczej (przekazanie gospodarstwa lub jego wydzierżawienie na odpowiednich warunkach).
Nie ma więc możliwości przejścia na wcześniejszą emeryturę tylko dlatego, że rolnik przepracował np. 35 czy 40 lat.
Prace legislacyjne i postulaty zmian
Emerytury stażowe pojawiły się jako jedna z obietnic politycznych w poprzednich kampaniach wyborczych. W 2023 roku przygotowany został projekt ustawy, który miał umożliwiać wcześniejsze przejście na emeryturę osobom posiadającym co najmniej 35 lat (kobiety) lub 40 lat (mężczyźni) okresów składkowych. W przypadku rolników pojawiły się postulaty, by analogiczne rozwiązania obowiązywały także w systemie KRUS.
Organizacje rolnicze, m.in. Krajowa Rada Izb Rolniczych, zgłaszały konieczność umożliwienia przejścia na emeryturę stażową rolnikom, którzy rozpoczęli pracę zawodową wcześnie i przez dziesięciolecia prowadzili działalność rolniczą. Postulowano również możliwość łączenia okresów składkowych z KRUS i ZUS oraz uproszczenie zasad przekazywania gospodarstw w kontekście emerytur.
Niestety, jak dotąd nie doszło do uchwalenia przepisów umożliwiających realne korzystanie z emerytur stażowych przez rolników.
Co zmieniłoby wprowadzenie emerytur stażowych?
Gdyby emerytury stażowe dla rolników zostały przyjęte, mogłoby to przynieść szereg zmian w strukturze gospodarstw rolnych:
-
Umożliwiłoby to starszym rolnikom odejście z zawodu w sposób godny i bezpieczny finansowo,
-
Przyspieszyłoby proces sukcesji i przekazywania gospodarstw młodszym pokoleniom,
-
Odciążyłoby system opieki zdrowotnej w związku z kontynuowaniem pracy przez osoby w złym stanie zdrowia.
Z drugiej strony, pojawiłyby się nowe wyzwania: Konieczność zabezpieczenia finansowego KRUS, ryzyko zmniejszenia aktywności zawodowej w niektórych regionach oraz potrzeba dopracowania szczegółowych warunków (np. dotyczących przekazania gospodarstwa, sposobu liczenia stażu, okresów przerw w ubezpieczeniu itp.).
Na dzień dzisiejszy emerytury stażowe dla rolników nie są jeszcze obowiązującym rozwiązaniem prawnym. Rolnicy, którzy liczą na zmiany w tym zakresie, powinni śledzić działania legislacyjne oraz komunikaty Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz KRUS.
Wprowadzenie emerytur stażowych w systemie KRUS to istotna i oczekiwana przez wielu reforma, jednak jej realizacja wymaga decyzji ustawodawcy, odpowiedniego przygotowania systemowego oraz stabilnego zaplecza finansowego.
Źródło: www.mojarola.pl
