W 2025 roku obowiązujące przepisy dotyczące identyfikacji i rejestracji zwierząt wprowadzają wyraźne rozróżnienie między hodowlami komercyjnymi a tymi prowadzonymi na potrzeby własne gospodarstwa. Zgodnie z ustawą o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt z 4 listopada 2022 roku oraz z wytycznymi Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR), zakłady drobiu muszą posiadać weterynaryjny numer identyfikacyjny (WNI) oraz zostać zarejestrowane w komputerowej bazie danych prowadzonej przez ARiMR (IRZ-Plus).
Jednakże nie każda hodowla kur podlega temu obowiązkowi. ARiMR wyjaśnia, że osoby utrzymujące drób wyłącznie na własne potrzeby (bez sprzedaży jaj lub mięsa) nie mają obowiązku rejestracji zakładu drobiu ani uzyskiwania numeru WNI.
W praktyce oznacza to, że obowiązek dotyczy gospodarstw prowadzących działalność na skalę co najmniej średnią, produkujących dla rynku, sprzedających produkty drobiowe lub ubiegających się o wsparcie unijne.
Media od czasu do czasu informują o konieczności rejestracji nawet przy jednej kurze, natomiast ARiMR wielokrotnie dementowało takie sugestie – kluczowe jest przeznaczenie produkcji, nie liczba ptaków.
Kiedy rejestracja staje się obowiązkowa – progi i kryteria
Dla rolników prowadzących działalność komercyjną ustawodawca przewidział konkretne progi liczebności stada, od których zaczynają się obowiązki rejestracyjne. W przypadku kur niosek próg wynosi zazwyczaj 350 sztuk, a dla brojlerów około 500 sztuk.
Inne gatunki drobiu, takie jak kaczki, gęsi, indyki czy przepiórki, także są uwzględnione w regulacjach, z własnymi progami liczebności określonymi w przepisach.
Ponadto hodowcy ubiegający się o wsparcie unijne lub dopłaty w ramach programów rozwojowych muszą zarejestrować drób niezależnie od wielkości stada, gdyż forma pomocy często wymaga spełnienia formalnych warunków identyfikacyjnych.
Procedura rejestracji hodowli drobiu
Uzyskanie numeru WNI
Pierwszym krokiem jest złożenie wniosku o nadanie weterynaryjnego numeru identyfikacyjnego (WNI). Wniosek ten składa się do Powiatowego Lekarza Weterynarii. Jeśli warunki gospodarstwa nie spełniają norm hodowlanych, numer może nie zostać nadany.
Zatwierdzenie zakładu przez inspekcję weterynaryjną
Po wydaniu WNI konieczne jest przeprowadzenie kontroli warunków utrzymania drobiu przez lokalnego lekarza weterynarii. W trakcie oceny inspekcja sprawdza m.in. warunki sanitarne, zabezpieczenia przed włamaniem drobiu czy systemy bioasekuracji.
Zgłoszenie do systemu IRZ-Plus
Po pozytywnej ocenie i nadaniu numeru WNI hodowca zobowiązany jest dokonać rejestracji w bazie IRZ-Plus, będącej częścią systemu informatycznego ARiMR. To pozwala na przypisanie zakładu drobiu do krajowego rejestru i umożliwia monitoring oraz ewentualne interwencje w przypadku ognisk chorób zakaźnych.
Obowiązki zgłoszeniowe dla drobiu utrzymywanego na własne potrzeby
Choć hodowle niekomercyjne są w większości zwolnione z obowiązku rejestracji, ustawodawstwo nakłada na właściciela obowiązek zgłoszenia miejsca utrzymania drobiu organowi weterynarii w przypadkach wystąpienia zagrożeń zdrowotnych — np. podczas epidemii wysoce zjadliwej grypy ptaków.
W praktyce oznacza to, że mimo braku obowiązku formalnej rejestracji, hodowca musi być w stanie współpracować z urzędami i przekazywać informacje o stanie stada w sytuacji kryzysowej.
Konsekwencje braku rejestracji
Nieprzestrzeganie obowiązku rejestracji może skutkować sankcjami administracyjnymi, zakazem sprzedaży produktów drobiarskich, a także wyłączeniem z możliwości ubiegania się o wsparcie rolne czy dopłaty.
W razie wykrycia chorób zakaźnych inspekcja może wszcząć procedury sanitarne, włącznie z likwidacją stada, co stwarza ryzyko dużych strat finansowych dla hodowcy, który nie został zarejestrowany formalnie.
Rekomendacje praktyczne dla rolników
-
Przejrzyj dokumentację gospodarstwa i oceń, czy twoja hodowla spełnia progi liczebności wymagające rejestracji.
-
Jeżeli planujesz sprzedaż jaj lub mięsa drobiowego, nawet w ograniczonym zakresie — rozważ rejestrację od razu, by uniknąć konfliktów z wymogami prawnymi.
-
Przygotuj kurnik do kontroli weterynaryjnej: zapewnij odpowiednie warunki sanitarne, zabezpieczenia oraz dokumentację wewnętrzną.
-
Współpracuj z Powiatowym Lekarzem Weterynarii — w razie wystąpienia ryzyka chorób zgłaszaj sytuacje potencjalnie niebezpieczne.
-
Jeśli hodowla jest wyłącznie hobbystyczna, trzymaj zaktualizowane dane stada i informuj się o ewentualnej konieczności zgłoszeń w sytuacji kryzysowej.
Dzięki precyzyjnej wiedzy i przygotowaniu gospodarstwo może funkcjonować zgodnie z przepisami, minimalizując ryzyka administracyjne i sanitarno-epidemiologiczne, a jednocześnie zachowując swobodę w prowadzeniu produkcji drobiarskiej.
Źródło: www.mojarola.pl
