Zwierzęta gospodarskie często komunikują swój stan zdrowia i samopoczucie poprzez zachowanie. Zwijanie języka w rulon u krów to przykład na pozornie nieszkodliwe, a w rzeczywistości bardzo niepokojące zachowanie. Warto wiedzieć, że nie jest to kaprys czy dziwna cecha konkretnej krowy, lecz wyraźny sygnał, że w organizmie zwierzęcia dzieje się coś złego.
W tym artykule wyjaśniamy, dlaczego krowy zwijają język, jakie mogą być tego przyczyny oraz jak hodowca może temu zapobiec. Dowiesz się także, jakie zmiany w żywieniu i utrzymaniu krów mogą pomóc w poprawie ich zdrowia i dobrostanu.
Jak wygląda zwijanie języka u krów?
Zachowanie to łatwo zauważyć – krowa stojąca w oborze unosi głowę, wyciąga szyję i porusza językiem w przód i w tył, niczym wąż. Czasem częściowo lub całkowicie zwija język, przyciska go do podniebienia i gwałtownie wysuwa z pyska. Jej oczy wydają się nieruchome, a sama krowa sprawia wrażenie, jakby znajdowała się w transie – taki epizod może trwać nawet do pięciu minut.
Choć wygląda to niegroźnie, powtarzające się zwijanie języka w rulon to forma zachowania zastępczego, czyli tzw. stereotypii. Wskazuje na długotrwały stres, frustrację lub zaburzenia metaboliczne.
Zwijanie języka u krów – sygnał stresu i problemów zdrowotnych
Przez lata uważano, że krowy zwijają język, aby się odprężyć i zredukować stres. Najnowsze badania temu zaprzeczają – poziom kortyzolu, czyli hormonu stresu, wcale nie spada podczas tego zachowania. Wręcz przeciwnie – pozostaje wysoki, co sugeruje, że zwijanie języka to objaw stresu, a nie jego redukcji.
Badania pokazują również, że krowy, które wykazują ten typ stereotypii, często różnią się od reszty stada. Typowe cechy to:
-
wysoka wydajność mleczna połączona z niskim wskaźnikiem kondycji ciała (BCS),
-
zwiększone spożycie wody,
-
niższe pH żwacza,
-
podwyższony poziom hormonów stresu i markerów zapalnych we krwi,
-
niższa pozycja w hierarchii stada.
Zjawisko to najczęściej pojawia się w pierwszych tygodniach laktacji – okresie szczególnie obciążającym dla organizmu krowy.
Przyczyny zwijania języka u krów
Choć nie ma jednej, jednoznacznej przyczyny, naukowcy wskazują na kilka czynników sprzyjających powstawaniu tego zjawiska:
-
Zaburzenia odruchów ssania i lizania – często pojawiają się u młodych krów odchowywanych bez dostępu do naturalnego ssania mleka.
-
Nuda i brak bodźców w środowisku – krowy przebywające w ciasnych boksach lub bez kontaktu z pastwiskiem częściej wykazują stereotypie.
-
Niedobory włókna surowego w diecie – zbyt mała ilość paszy objętościowej ogranicza czas przeżuwania i zmniejsza produkcję śliny, co sprzyja problemom z żwaczem.
-
Niedobory mikroelementów i witamin – brak manganu, miedzi czy żelaza może zaburzać metabolizm i funkcjonowanie układu nerwowego.
-
Zbyt mały komfort bytowy – hałas, śliska podłoga, brak legowisk, przeciągi lub niewłaściwe oświetlenie mogą zwiększać stres i frustrację zwierząt.
Wielu hodowców zauważa, że poprawa warunków żywienia i utrzymania często zmniejsza częstotliwość zwijania języka, ale rzadko całkowicie eliminuje problem. To dlatego, że zachowanie to staje się utrwalonym nawykiem, który może utrzymywać się nawet po usunięciu pierwotnej przyczyny.
Rola żwacza i metabolizmu – co dzieje się w organizmie krowy?
Zwijanie języka często towarzyszy zaburzeniom pracy żwacza. Niskie pH oraz podostra kwasica żwacza (SARA) to powszechne problemy u krów wysokowydajnych, karmionych dużą ilością paszy treściwej.
W takiej sytuacji organizm krowy próbuje się bronić. Poprzez ruchy języka i zwiększoną produkcję śliny zwierzę stara się ustabilizować pH w żwaczu. Ślina zawiera naturalne bufory, które pomagają neutralizować kwasy. Jednocześnie jednak utrzymujący się wysoki poziom kortyzolu i stan zapalny we krwi świadczą o przeciążeniu metabolicznym.
Jak zapobiegać zwijaniu języka u krów?
Skuteczne przeciwdziałanie temu zjawisku wymaga holistycznego podejścia – uwzględnienia zarówno żywienia, jak i środowiska, w jakim przebywają zwierzęta.
1. Poprawa jakości żywienia
-
Zwiększ udział paszy objętościowej w dawce.
-
Zapewnij optymalną strukturę TMR (Total Mixed Ration).
-
Dbaj o stały dostęp do świeżej wody.
-
Włącz do diety dodatki buforujące (np. węglan sodu).
-
Uzupełnij niedobory witamin i mikroelementów – zwłaszcza Mn, Cu i Fe.
2. Dbanie o komfort i dobrostan
-
Zapewnij krowom odpowiednią przestrzeń i miękkie legowiska.
-
Zadbaj o dobrą wentylację i stabilną temperaturę w oborze.
-
Ogranicz hałas, śliskie powierzchnie i stresujące bodźce.
-
Jeśli to możliwe – umożliw krowom wypas na pastwisku, przynajmniej okresowo.
3. Regularna obserwacja i diagnostyka
Zachowanie krów jest cennym źródłem informacji o ich zdrowiu. Jeśli zauważysz częste zwijanie języka, warto skonsultować się z lekarzem weterynarii lub doradcą żywieniowym. Badania krwi, analiza paszy i ocena pH żwacza mogą pomóc w szybkim znalezieniu przyczyny problemu.
Zwijanie języka w rulon u krów nie jest niewinnym nawykiem, lecz sygnałem ostrzegawczym. Może wskazywać na stres, zaburzenia metaboliczne lub problemy z żwaczem. Szybka reakcja, poprawa żywienia i warunków utrzymania mogą nie tylko wyeliminować to zachowanie, ale też zwiększyć zdrowotność i wydajność stada.
Dbając o potrzeby swoich krów – zarówno fizjologiczne, jak i behawioralne – hodowca poprawia nie tylko dobrostan zwierząt, ale również wyniki produkcyjne gospodarstwa.
Źródło: www.mojarola.pl
