Proso (Panicum miliaceum L.) jest jedną z najstarszych roślin uprawnych, cenioną za swoją odporność na suszę i krótki okres wegetacyjny. Jest to roślina o szerokim zastosowaniu, zarówno w żywieniu ludzi, jak i w paszach dla zwierząt. Uprawia się je głównie w Azji, Europie Wschodniej oraz Afryce, gdzie stanowi podstawowy składnik diety w wielu regionach.
Zbiór i obróbka po zbiorcza
Proso dojrzewa w ciągu 60–90 dni, co czyni je jedną z najszybciej rosnących roślin zbożowych. Zbiór odbywa się mechanicznie przy użyciu kombajnów z odpowiednimi ustawieniami młocarni, aby uniknąć uszkodzenia ziaren. Po zbiorze następują kluczowe etapy przetwarzania:
- Czyszczenie – usunięcie zanieczyszczeń, plew i innych pozostałości roślinnych,
- Suszenie – obniżenie wilgotności do poziomu 12–14% dla dłuższego przechowywania,
- Łuskanie – oddzielenie łuski od jądra ziarna, co poprawia walory odżywcze i smakowe.
Przetwarzanie prosa na produkty spożywcze
Po obróbce ziarno prosa znajduje zastosowanie w wielu gałęziach przemysłu spożywczego. Najczęściej spotykane formy przetworzonego prosa to:
Kasza jaglana
Najpopularniejszym produktem jest kasza jaglana, otrzymywana po usunięciu łuski z ziaren prosa. Charakteryzuje się wysoką zawartością skrobi, białka i mikroelementów, takich jak żelazo, magnez i cynk. Jest stosowana jako składnik potraw wytrawnych i deserowych.
Mąka z prosa
Mąka jaglana uzyskiwana poprzez zmielenie oczyszczonego prosa znajduje zastosowanie w produkcji pieczywa bezglutenowego, makaronów oraz jako dodatek do ciast i wypieków.
Płatki i ekspandowane proso
Płatki jaglane oraz ekspandowane proso są stosowane jako składniki musli, batonów energetycznych i innych produktów śniadaniowych. Dzięki wysokiej wartości odżywczej cieszą się rosnącą popularnością w dietach wegańskich i bezglutenowych.
Proso w żywieniu zwierząt
Proso jest również cennym składnikiem paszowym dla drobiu, bydła i trzody chlewnej. Charakteryzuje się dobrą strawnością oraz wysoką wartością energetyczną. W formie pełnego ziarna lub śruty stosowane jest w mieszankach paszowych, poprawiając jakość białka i lipidów w diecie zwierząt.
Wykorzystanie przemysłowe prosa
Oprócz zastosowań spożywczych, proso znajduje również wykorzystanie w przemyśle:
- Produkcja bioetanolu – proso, ze względu na wysoką zawartość skrobi, jest surowcem do fermentacji i produkcji biopaliw,
- Przemysł kosmetyczny – ekstrakty z prosa stosowane są w kosmetykach do pielęgnacji skóry i włosów,
- Pasze specjalistyczne – ziarno prosa wykorzystywane jest jako pokarm dla ptaków hodowlanych i dzikich.
Proso, dzięki swoim unikalnym właściwościom, stanowi cenny surowiec w rolnictwie i przemyśle spożywczym. Jego rosnąca popularność w dietach bezglutenowych oraz potencjał w produkcji biopaliw wskazują na przyszłościowy rozwój rynku tej rośliny. Wzrost zainteresowania zdrową żywnością oraz alternatywnymi źródłami białka sprawia, że przetwórstwo prosa ma duży potencjał rozwoju w nadchodzących latach.
Źródło: www.mojarola.pl
