W żywieniu drobiu, szczególnie kur niosek i brojlerów, rolnicy coraz częściej szukają alternatywnych źródeł paszy, które mogą uzupełnić dietę ptaków i ograniczyć koszty chowu. Jednym z produktów, który często pojawia się w gospodarstwach domowych jako resztka kuchennego pochodzenia, jest makaron. Choć może się wydawać, że jest to neutralny składnik, podanie makaronu kurom wymaga rozważenia wielu czynników — od wartości odżywczych, przez strawność, po potencjalne zagrożenia zdrowotne. Niniejszy artykuł omawia, czy makaron może stanowić bezpieczny i wartościowy dodatek do diety kur, opierając się na wiedzy z zakresu żywienia drobiu oraz praktyki rolniczej.
Skład chemiczny makaronu a wymagania żywieniowe kur
Makaron to produkt przetworzony, którego podstawą jest pszenica — najczęściej w postaci mąki semoliny lub zwykłej mąki pszennej. W składzie chemicznym makaronu dominuje skrobia (około 70–75%), a zawartość białka mieści się na poziomie 10–13%, w zależności od rodzaju użytej mąki. Tłuszcze stanowią minimalną część (około 1–2%).
Kury, zarówno nioski, jak i brojlery, wymagają diety bogatej w białko (16–22%, w zależności od etapu życia) oraz optymalnie zbilansowanej pod względem witamin i minerałów, szczególnie wapnia, fosforu, sodu i witaminy D3. Z tego punktu widzenia, makaron nie jest pełnowartościowym źródłem paszowym — jest zbyt ubogi w białko i składniki mineralne, by mógł pełnić funkcję głównego komponentu diety.
Wpływ makaronu na układ pokarmowy kur
Dzięki wysokiej zawartości węglowodanów złożonych (skrobi), makaron jest dobrze przyswajalny przez kury, pod warunkiem że został odpowiednio przygotowany. Surowy lub twardy makaron może być trudny do strawienia i prowadzić do zalegania treści pokarmowej w wolu, zwłaszcza u młodych osobników.
Ugotowany makaron jest miękki, łatwiej strawny, ale może prowadzić do szybkiego uczucia sytości bez dostarczenia odpowiedniej ilości składników odżywczych. Z tego powodu jego nadmiar w diecie może prowadzić do problemów metabolicznych, m.in. spadku nieśności, otyłości lub zaburzeń w przyswajaniu wapnia.
Bezpieczeństwo zdrowotne i ryzyko mikrobiologiczne
Istotnym zagadnieniem przy podawaniu makaronu kurom jest jego pochodzenie i świeżość. Resztki z domowego stołu często zawierają dodatki: sól, olej, przyprawy, a nawet cebulę lub czosnek — wszystkie te substancje mogą być szkodliwe lub toksyczne dla drobiu.
Podanie spleśniałego makaronu jest stanowczo zabronione — zawarte w nim mykotoksyny mogą prowadzić do silnych zatruć, uszkodzenia wątroby, a w skrajnych przypadkach do padnięć. Należy także unikać karmienia kur makaronem, który był długo przechowywany w ciepłym i wilgotnym środowisku, ponieważ sprzyja to rozwojowi bakterii i pleśni.
Makaron jako dodatek paszowy – kiedy i jak go stosować?
Makaron może być stosowany jako dodatek paszowy w małych ilościach i w określonych warunkach:
-
Źródło energii: Może uzupełniać dietę kur w energię, szczególnie w okresach chłodniejszych, kiedy zapotrzebowanie energetyczne ptaków wzrasta.
-
Urozmaicenie diety: Sporadyczne dodanie ugotowanego makaronu może urozmaicić dietę ptaków i pobudzić ich apetyt, szczególnie przy żywieniu półintensywnym.
-
Nośnik dodatków: Makaron może być używany jako nośnik do podania leków, probiotyków lub preparatów witaminowych w przypadku chorób lub osłabienia stada.
Zalecane jest, by ilość makaronu nie przekraczała 5–10% dziennego pobrania suchej masy paszy. W praktyce oznacza to nie więcej niż 15–25 g ugotowanego makaronu na sztukę dziennie, pod warunkiem zachowania pełnowartościowej podstawy żywieniowej.
Makaron w chowie ekologicznym i przyzagrodowym
W chowie przyzagrodowym, gdzie kury żywione są w sposób bardziej tradycyjny — z wykorzystaniem pasz gospodarskich, warzyw czy resztek kuchennych — makaron może mieć nieco większe znaczenie jako uzupełnienie. Kluczowe jest jednak, by nie stał się podstawą diety. W przypadku chowu ekologicznego należy przestrzegać zasad certyfikacji — większość programów dopuszcza stosowanie domowych dodatków tylko wtedy, gdy są zgodne z założeniami ekologicznymi (np. brak dodatków chemicznych, odpowiednie przechowywanie, pochodzenie ekologiczne).
Wnioski praktyczne dla rolników
Podawanie makaronu kurom może być dopuszczalne i korzystne, jeśli:
-
Makaron jest świeży, ugotowany i bez przypraw.
-
Stosowany jest jako dodatek, nie jako zamiennik paszy pełnoporcjowej.
-
Nie zawiera szkodliwych składników, takich jak sól, czosnek, cebula czy tłuszcze smażone.
-
Podawany jest w ilościach umiarkowanych, najlepiej jako część mieszanki z innymi komponentami.
Dla rolników prowadzących chów kur opłacalność takiego rozwiązania zależy od dostępności makaronu w gospodarstwie. W dużych stadach nie ma to zwykle ekonomicznego uzasadnienia, natomiast w małych przyzagrodowych hodowlach może być praktycznym sposobem na ograniczenie marnotrawstwa jedzenia i urozmaicenie żywienia.
Makaron, jako produkt bogaty w węglowodany, może stanowić bezpieczny dodatek do diety kur pod warunkiem zachowania umiaru, higieny i świadomości jego ograniczeń żywieniowych. Nie zastąpi pasz pełnoporcjowych, ale w określonych sytuacjach może być cennym uzupełnieniem, zwłaszcza w małych gospodarstwach rolnych. Praktyczne wykorzystanie makaronu w żywieniu kur powinno zawsze uwzględniać zasady dobrej praktyki rolniczej, bezpieczeństwa żywności i dobrostanu zwierząt.
Źródło: www.mojarola.pl
