Zjawisko spadku nieśności kur w okresie zimowym to powszechnie obserwowany problem w hodowlach przydomowych i profesjonalnych. Główna przyczyna tkwi w fizjologii ptaków, których cykl reprodukcyjny uzależniony jest od długości dnia świetlnego. Kury potrzebują co najmniej 14–16 godzin światła dziennie, aby ich przysadka mózgowa mogła produkować odpowiednią ilość hormonów stymulujących owulację, takich jak folikulotropina (FSH) i hormon luteinizujący (LH). W warunkach naturalnych zimą dzień jest krótszy, co ogranicza produkcję hormonów, a w efekcie prowadzi do spadku lub całkowitego zatrzymania nieśności.
Znaczenie temperatury otoczenia
Oprócz fotoperiodu, istotnym czynnikiem wpływającym na zdolność produkcyjną kur jest temperatura. Optymalna temperatura dla nieśności mieści się w zakresie od 15°C do 25°C. Spadki poniżej 10°C skutkują przesunięciem metabolizmu ptaków z produkcji jaj w kierunku utrzymania temperatury ciała. Energia pochodząca z paszy nie jest wówczas wykorzystywana na tworzenie jaj, lecz na ogrzewanie organizmu, co przekłada się na mniejszą liczbę zniesionych jaj lub całkowite ich zanikanie.
Brak odpowiedniego żywienia zimą
Zimą wiele gospodarstw ogranicza dostępność świeżych zielonek i owadów, co wpływa negatywnie na wartość odżywczą diety kur. W warunkach niskiej temperatury zapotrzebowanie energetyczne ptaków rośnie, dlatego konieczne jest dostarczanie im wysokoenergetycznych mieszanek paszowych zawierających odpowiednie ilości białka (16–18%) i tłuszczu. Niedobory składników mineralnych i witamin, szczególnie witaminy D3 oraz wapnia, mogą prowadzić do zatrzymania procesu tworzenia skorupy i wstrzymania nieśności.
Moulting – naturalna wymiana piór
Jesienią, a czasem również wczesną zimą, wiele kur przechodzi proces linienia (moulting), który jest całkowicie naturalnym etapem ich cyklu biologicznego. W tym czasie ptaki wymieniają pióra, co wiąże się z dużym wydatkiem energetycznym i metabolicznym. Organizm kury koncentruje się na regeneracji upierzenia, kosztem produkcji jaj. Linienie może trwać od 4 do 12 tygodni, a w jego trakcie nieśność zwykle ustaje całkowicie.
Stres środowiskowy i jego konsekwencje
Zimą kury narażone są również na stres środowiskowy, który może mieć charakter zarówno fizyczny, jak i psychiczny. Nagłe zmiany temperatury, przeciągi, niedostateczna wentylacja lub przepełnienie kurnika prowadzą do obniżenia komfortu bytowego ptaków. Dodatkowym czynnikiem stresogennym może być ograniczony wybieg oraz mniejsza aktywność fizyczna. Stres powoduje wzrost poziomu kortykosteronu, hormonu który tłumi funkcje reprodukcyjne i bezpośrednio wpływa na zatrzymanie nieśności.
Brak sztucznego doświetlania
W hodowlach profesjonalnych stosuje się systemy sztucznego oświetlenia, które umożliwiają przedłużenie dnia świetlnego do optymalnych wartości. W chowie przydomowym często zaniedbuje się ten aspekt, co skutkuje naturalnym ograniczeniem nieśności. Warto pamiętać, że doświetlanie kurnika przez minimum 14 godzin dziennie przy natężeniu światła około 10–20 luksów może znacząco poprawić wyniki produkcyjne. Lampa powinna być włączana o stałej porze, najlepiej w godzinach porannych, aby nie zaburzać rytmu dnia ptaków.
Wiek kur i jego wpływ na produkcję jaj
Wiek niosek również odgrywa istotną rolę. Kury, które ukończyły 18–24 miesiące, często wchodzą w etap spadku wydajności nieśnej. Zimą ten efekt jest dodatkowo potęgowany przez wymienione wcześniej czynniki środowiskowe. Hodowcy powinni monitorować wiek swojego stada i sukcesywnie odnawiać jego skład poprzez wprowadzanie młodych osobników o wysokim potencjale produkcyjnym.
Choroby i pasożyty jako czynniki ograniczające nieśność
W okresie zimowym wzrasta ryzyko chorób układu oddechowego i infekcji pasożytniczych, które osłabiają organizm kury i negatywnie wpływają na jej zdolność do znoszenia jaj. Szczególnie groźne są zapalenia dróg oddechowych, kokcydioza i obecność pasożytów zewnętrznych, takich jak ptaszyńce. Regularna kontrola zdrowotna stada, stosowanie szczepień profilaktycznych oraz utrzymanie higieny w kurniku są kluczowe dla utrzymania ciągłości produkcji.
Praktyczne zalecenia dla hodowców
Aby zminimalizować spadki nieśności zimą, hodowcy powinni zastosować kilka podstawowych zasad:
-
Zapewnienie odpowiedniego oświetlenia – min. 14 godzin światła dziennie.
-
Utrzymanie temperatury w kurniku powyżej 10°C – poprzez izolację lub ogrzewanie.
-
Zbilansowane żywienie – pasze wysokobiałkowe, suplementacja wapnia i witaminy D3.
-
Regularna kontrola zdrowia – odrobaczanie, monitoring pasożytów i stanu upierzenia.
-
Ochrona przed stresem – brak przeciągów, odpowiednia powierzchnia przypadająca na ptaka.
Spadek nieśności kur w okresie zimowym to efekt wielu współdziałających czynników – przede wszystkim skróconego dnia świetlnego, niskiej temperatury, niepełnowartościowego żywienia oraz naturalnych procesów fizjologicznych. Dobre praktyki hodowlane, odpowiednie warunki bytowe i świadome zarządzanie stadem pozwalają zredukować zimowy spadek produkcji jaj i utrzymać gospodarstwo w stabilnej kondycji ekonomicznej.
Źródło: www.mojarola.pl
