RSM (rozpuszczalny w wodzie nawóz azotowy) to jeden z najczęściej stosowanych nawozów w produkcji rolniczej, szczególnie w uprawach roślin wymagających intensywnego nawożenia azotowego. Jednym z kluczowych aspektów odpowiedniego nawożenia jest dobór właściwej dawki nawozu, tak by maksymalizować plony roślin, jednocześnie minimalizując straty azotu i wpływ na środowisko. W tym kontekście uprawa rzepaku, jako rośliny oleistej, stanowi jedno z bardziej wymagających wyzwań w aspekcie nawożenia azotowego. W artykule omówimy, jaką ilość RSM należy stosować do rzepaku, uwzględniając potrzeby pokarmowe rośliny, fazy wzrostu, czynniki agrotechniczne oraz wpływ nawożenia azotowego na plonowanie i jakość plonu.
Znaczenie nawożenia azotowego w uprawach rzepaku
Rzepak jest rośliną, która ma stosunkowo wysokie zapotrzebowanie na azot, szczególnie w okresie wegetacji. Azot w formie łatwo przyswajalnej, jak np. RSM (roztwór saletrzano-mocznikowy), odgrywa kluczową rolę w wielu procesach metabolicznych, takich jak synteza białek, chlorofilu oraz innych związków niezbędnych do prawidłowego wzrostu i rozwoju rośliny. Niedobór azotu może prowadzić do zahamowania wzrostu, żółknięcia liści, a w konsekwencji do znacznego obniżenia plonów.
Zapotrzebowanie rzepaku na azot
Rzepak ma specyficzne wymagania pokarmowe, które zmieniają się w zależności od fazy jego wzrostu. W okresie wegetacji zapotrzebowanie na azot jest szczególnie wysokie, szczególnie w fazach intensywnego wzrostu i tworzenia masy zielonej oraz w trakcie kwitnienia i zawiązywania łuszczyn.
- Okres wiosenny (wegetacja): Wiosną, po przezimowaniu, rzepak ponownie aktywuje wzrost, a jego zapotrzebowanie na azot gwałtownie rośnie. W tym okresie kluczowe jest, by dostarczyć roślinie odpowiednią ilość azotu, który pozwoli na szybki rozwój rośliny.
- Okres kwitnienia i zawiązywania łuszczyn: W tym czasie rzepak zużywa dużą ilość azotu, co może prowadzić do potrzeby stosowania nawozów w wyższych dawkach.
- Faza dojrzewania: W późniejszych fazach wzrostu, szczególnie w fazie dojrzewania nasion, potrzeba azotu jest mniejsza, dlatego nawożenie w tym okresie jest ograniczone lub zaniechane.
Średnie zapotrzebowanie na azot w uprawie rzepaku to około 180-220 kg N/ha, w zależności od poziomu plonowania, typu gleby, warunków pogodowych oraz agrotechniki.
Ile RSM na rzepak?
Decyzja o dawce RSM zależy od wielu czynników, a jej precyzyjne ustalenie jest kluczowe dla uzyskania wysokich plonów i minimalizacji strat azotu. Ogólnie rzecz biorąc, typowe zalecenia nawozowe wskazują na stosowanie od 200 do 250 kg N/ha, w zależności od warunków i fazy wzrostu.
Fazy nawożenia azotowego dla rzepaku:
- Pierwsza dawka – wiosna, po ruszeniu wegetacji: Na początku wiosny, po ruszeniu wegetacji, stosuje się około 50-70 kg N/ha. Dawka ta ma na celu wspomóc roślinę w szybszym rozwoju po przezimowaniu, a także dostarczyć odpowiednią ilość azotu do syntez białek i chlorofilu.
- Druga dawka – przed kwitnieniem: Kolejna dawka nawozu (ok. 70-90 kg N/ha) powinna być aplikowana przed kwitnieniem lub wczesnym stadium kwitnienia. Na tym etapie roślina intensywnie rośnie i rozwija masę zieloną, więc zapotrzebowanie na azot jest najwyższe.
- Trzecia dawka – po kwitnieniu (ok. 30-50 kg N/ha): W fazie zawiązywania łuszczyn, gdy roślina ma już dobrze rozwiniętą masę zieloną, nawożenie azotem ma na celu wspomóc dalszy rozwój rośliny oraz zapewnić dostateczną ilość azotu do formowania nasion. Dawki nawozów w tej fazie są mniejsze, ponieważ głównym celem jest już zapewnienie stabilności plonów.
Zatem całkowita dawka nawozu RSM na rzepak w sezonie waha się od 200 do 250 kg N/ha. Ważne jest jednak, aby dawki nawozów były dostosowane do warunków pogodowych oraz aktualnego stanu roślin.
Zasady stosowania RSM
Aby nawożenie azotowe było skuteczne i efektywne, należy przestrzegać kilku zasad przy stosowaniu RSM na rzepak:
- Termin stosowania: Należy unikać stosowania nawozów azotowych, gdy gleba jest nadmiernie wilgotna, a warunki pogodowe nie sprzyjają ich wykorzystaniu przez rośliny. Zbyt wczesne lub zbyt późne nawożenie może prowadzić do strat azotu, który nie zostanie przyswojony przez rośliny.
- Metody aplikacji: RSM najlepiej aplikować w postaci rozpuszczonej w wodzie, co zapewnia szybkie wchłanianie przez system korzeniowy. Warto również stosować nawożenie precyzyjne, uwzględniające indywidualne potrzeby rośliny, na przykład za pomocą systemów fertygacyjnych.
- Podział dawki: Podział nawozów na kilka dawek ma na celu optymalne wykorzystanie azotu w różnych fazach wzrostu rośliny. Zbyt duża ilość azotu w jednej dawce może prowadzić do straty składników nawozowych przez wypłukanie do wód gruntowych.
- Kontrola pH gleby: Warto również monitorować pH gleby, gdyż zbyt kwaśne lub zbyt zasadowe środowisko może zmniejszać dostępność azotu dla roślin.
Efektywność nawożenia azotowego a plonowanie rzepaku
Efektywność nawożenia azotowego na plonowanie rzepaku zależy od wielu czynników, takich jak jakość gleby, wilgotność, temperatura oraz struktura roślinna. Właściwe dawki RSM mogą znacząco wpłynąć na wielkość plonu, poprawiając zarówno ilość nasion, jak i jakość oleju wytwarzanego przez rzepak.
Zalecenia końcowe
Nawożenie azotowe rzepaku jest kluczowym czynnikiem determinującym wysokość plonów. Warto jednak pamiętać, że zbyt duża ilość nawozu, stosowana bez uwzględnienia warunków glebowych i pogodowych, może prowadzić do nadmiernego wzrostu masy roślinnej, co skutkuje osłabieniem ich odporności na choroby, a także stratami azotu do atmosfery lub wód gruntowych. Przed podjęciem decyzji o nawożeniu warto wykonać analizę gleby, aby dokładnie określić zapotrzebowanie na azot i dostosować dawki nawozów do indywidualnych warunków uprawy.
Źródło: www.mojarola.pl