Kiszonka z kukurydzy jest jednym z najważniejszych pasz objętościowych wykorzystywanych w żywieniu bydła mlecznego i opasowego. Znajomość jej masy objętościowej, czyli tego, ile waży metr sześcienny kiszonki, ma ogromne znaczenie praktyczne. Wpływa to bezpośrednio na logistykę magazynowania, planowanie dawek pokarmowych, organizację transportu oraz kontrolę kosztów produkcji.
Co wpływa na masę objętościową kiszonki z kukurydzy?
Masa objętościowa kiszonki, czyli inaczej jej gęstość (kg/m³), zależy od wielu czynników. Nie jest wartością stałą – może się znacznie różnić w zależności od warunków zbioru, techniki zakiszania oraz parametrów fizycznych samej kiszonki. Do głównych czynników wpływających na masę objętościową należą:
-
Stopień rozdrobnienia rośliny – im drobniejszy materiał, tym lepiej się ubija, a co za tym idzie, osiąga większą gęstość.
-
Zawartość suchej masy (SM) – kiszonki o wyższej zawartości SM (powyżej 35%) są lżejsze objętościowo.
-
Technika i siła ubijania – dokładne ubijanie kiszonki podczas zakiszania zwiększa jej gęstość.
-
Rodzaj silosu – kiszonki w silosach pryzmowych i rękawach foliowych zwykle mają mniejszą gęstość niż te w silosach wieżowych.
Średnia masa objętościowa kiszonki z kukurydzy
Dane praktyczne z gospodarstw oraz badania naukowe pozwalają na określenie średniego zakresu masy objętościowej dla kiszonki z kukurydzy. Przyjmuje się, że:
-
Średnia gęstość dobrze ubitej kiszonki z kukurydzy wynosi 700–750 kg/m³ (przy zawartości suchej masy około 30–35%).
-
W przypadku kiszonki mniej ubitej lub o wyższej suchej masie (powyżej 35%), masa objętościowa może spadać do 600–650 kg/m³.
-
W silosach wieżowych lub przy zastosowaniu zaawansowanego sprzętu do ugniatania, wartość może wzrosnąć do 800–850 kg/m³.
Dla celów planowania można zatem przyjąć orientacyjnie wartość 700 kg/m³ jako reprezentatywną dla dobrze wykonanej kiszonki z kukurydzy.
Zależność masy od zawartości suchej masy
Kiszonka z kukurydzy może mieć zróżnicowaną zawartość suchej masy w zależności od terminu zbioru i warunków pogodowych. Wartość ta wpływa bezpośrednio na masę objętościową. Przykładowo:
-
25% SM – masa objętościowa może osiągać nawet 750–800 kg/m³, z uwagi na większą zawartość wody, co ułatwia ubicie.
-
35% SM – średnia gęstość spada do 650–700 kg/m³.
-
Powyżej 38% SM – kiszonka staje się trudniejsza do ubicie, masa może wynosić tylko 600–650 kg/m³.
Z punktu widzenia wartości pokarmowej, wyższa zawartość suchej masy może być korzystna, ale utrudnia proces prawidłowego zakiszania.
Praktyczne znaczenie znajomości masy objętościowej
Znajomość masy objętościowej kiszonki pozwala na:
-
Precyzyjne planowanie dawek pokarmowych – przeliczając objętość na masę, można dokładnie określić ilość paszy w kilogramach dla poszczególnych grup technologicznych zwierząt.
-
Szacowanie zapasów – znajomość objętości kiszonki w silosie (np. na podstawie wymiarów geometrycznych) i jej gęstości pozwala obliczyć, na ile dni wystarczy zapas.
-
Optymalizację transportu – wiedząc, ile waży metr sześcienny kiszonki, można efektywnie załadować środki transportu, unikając przeciążenia.
-
Kontrolę strat – pomiar masy objętościowej w różnych częściach silosu może pomóc w identyfikacji miejsc o słabym ubicie i podwyższonym ryzyku psucia paszy.
Metody pomiaru gęstości kiszonki
W praktyce istnieje kilka metod szacowania masy objętościowej kiszonki:
-
Pomiar geometryczny i ważenie – najdokładniejsza metoda. Polega na pobraniu próbki o znanej objętości (np. kubeł o objętości 20 litrów) i jej zważeniu.
-
Wskaźniki empiryczne – na podstawie doświadczeń, można stosować tabele przeliczeniowe zależne od typu kiszonki i jej wilgotności.
-
Nowoczesne systemy czujników – wbudowane w wozy paszowe lub prasy, pozwalają na bieżące określanie masy kiszonki.
Masa jednego metra sześciennego kiszonki z kukurydzy waha się najczęściej w granicach 650–750 kg/m³, przy optymalnych warunkach zakiszania i zawartości suchej masy około 30–35%. Wartość ta może być jednak wyższa lub niższa w zależności od warunków zbioru, techniki zakiszania oraz rodzaju silosu. Dla gospodarstw rolnych, które chcą efektywnie zarządzać paszą, znajomość gęstości kiszonki to element niezbędny do precyzyjnego planowania żywienia i logistyki.
Zaleca się, aby przynajmniej raz na sezon przeprowadzić pomiar gęstości w gospodarstwie, co pozwala dostosować dawki pokarmowe oraz kontrolować jakość wykonanej kiszonki. W perspektywie ekonomicznej pozwala to na lepsze wykorzystanie potencjału paszowego i minimalizację strat.
Źródło: www.mojarola.pl
