Mykoplazma jest jednym z najczęściej występujących problemów zdrowotnych w hodowli drobiu. Ta infekcja układu oddechowego, wywoływana przez bakterie z rodzaju Mycoplasma, stanowi poważne zagrożenie zarówno w hodowli wielkotowarowej, jak i hobbystycznej. W tym artykule omówimy objawy mykoplazmozy u kur, sposoby jej diagnozowania oraz metody profilaktyki i leczenia.
Co to jest mykoplazma?
Mykoplazmy to bakterie pozbawione ściany komórkowej, które wykazują dużą zdolność adaptacyjną do środowiska organizmu gospodarza. U drobiu chorobę najczęściej wywołują dwa gatunki bakterii:
- Mycoplasma gallisepticum (wywołuje przewlekłą chorobę układu oddechowego u kur i indyków),
- Mycoplasma synoviae (powoduje zapalenia stawów i błon surowiczych).
Obie te formy mają poważne skutki gospodarcze, obniżając produkcję jaj, przyrosty masy mięśniowej oraz zdrowotność stada.
Jak dochodzi do zakażenia mykoplazmą?
Do zakażenia mykoplazmą dochodzi głównie przez:
- Kontakt bezpośredni – chory ptak może zarazić zdrowe osobniki poprzez wydzieliny z dróg oddechowych (śluz, aerozole).
- Przenoszenie pionowe – infekcja może być przekazywana przez zakażone jaja w trakcie wylęgu.
- Czynniki środowiskowe – nieodpowiednie warunki hodowli, takie jak wilgoć, stres czy zbyt duże zagęszczenie, sprzyjają rozprzestrzenianiu choroby.
Okres inkubacji mykoplazmy wynosi od kilku dni do kilku tygodni, co utrudnia szybkie wykrycie choroby.
Objawy mykoplazmozy u kur
Mykoplazmoza u kur manifestuje się głównie objawami ze strony układu oddechowego, choć w przypadku gatunku Mycoplasma synoviae może obejmować również układ ruchowy. Objawy mogą różnić się w zależności od wieku ptaków, poziomu odporności oraz warunków środowiskowych.
Objawy przewlekłej choroby układu oddechowego (CRD – chronic respiratory disease):
- Kichanie i kaszel – najczęściej obserwowane w początkowej fazie choroby.
- Świszczący oddech – wskazuje na zapalenie oskrzeli i tchawicy.
- Wycieki z nosa – wodnista lub śluzowa wydzielina z nozdrzy.
- Spuchnięte zatoki podoczodołowe – charakterystyczny objaw dla zaawansowanego stadium infekcji.
- Obrzęk powiek i spojówek – spowodowany zapaleniem worka spojówkowego.
- Spadek aktywności – ptaki stają się ospałe, mają zmniejszony apetyt i unikają ruchu.
Objawy ze strony układu ruchowego (głównie przy infekcji Mycoplasma synoviae):
- Kulawizna – utrudnione poruszanie się z powodu zapalenia stawów.
- Obrzęki stawów – szczególnie widoczne w okolicy stawu skokowego i kolanowego.
- Ból podczas ruchu – ptaki często unikają chodzenia i przyjmują postawę siedzącą.
Inne objawy kliniczne:
- Zmniejszenie produkcji jaj – kury nioski często wykazują spadek wydajności, a jaja mogą mieć cieńsze skorupy.
- Zahamowanie wzrostu – szczególnie u młodych ptaków hodowanych na mięso.
- Zwiększona śmiertelność – w ciężkich przypadkach infekcja może prowadzić do powikłań, takich jak wtórne zakażenia bakteryjne (np. E. coli).
Diagnostyka mykoplazmozy u kur
Rozpoznanie mykoplazmozy opiera się na obserwacji objawów klinicznych oraz wynikach badań laboratoryjnych.
1. Obserwacja kliniczna
Podstawowym narzędziem hodowcy jest obserwacja stada. Objawy takie jak kichanie, świszczący oddech i spuchnięte zatoki podoczodołowe powinny budzić podejrzenie infekcji mykoplazmą.
2. Testy serologiczne
- Test ELISA – wykrywa przeciwciała przeciwko mykoplazmom w surowicy krwi ptaka.
- Test hemaglutynacji (HI) – ocenia obecność przeciwciał w próbkach krwi.
3. Diagnostyka molekularna
- PCR (reakcja łańcuchowa polimerazy) – pozwala na wykrycie materiału genetycznego bakterii w próbkach wymazów z dróg oddechowych.
4. Hodowla mikrobiologiczna
Izolacja i identyfikacja mykoplazmy na specjalistycznych podłożach hodowlanych potwierdzają obecność zakażenia.
Jak leczyć mykoplazmę u kur?
Leczenie mykoplazmozy wymaga zastosowania odpowiednich antybiotyków oraz działań wspomagających zdrowie stada.
1. Antybiotyki
- Tylmikozyna – skuteczna w leczeniu zakażeń układu oddechowego.
- Doksycyklina – szeroko stosowana w terapii mykoplazmozy, szczególnie w połączeniu z innymi antybiotykami.
- Erytromycyna i spiramycyna – stosowane w cięższych przypadkach.
2. Dodatkowe środki wspomagające
- Preparaty witaminowe – wspierają regenerację organizmu i poprawiają odporność.
- Elektrolity – pomagają w utrzymaniu równowagi wodno-elektrolitowej, szczególnie u osłabionych ptaków.
- Naturalne środki wspomagające – np. wyciągi z czosnku lub ziół (tymianek, oregano).
Profilaktyka mykoplazmozy w hodowli
Zapobieganie mykoplazmozie jest kluczowe w utrzymaniu zdrowia stada oraz ograniczeniu strat ekonomicznych.
1. Szczepienia
Dostępne są szczepionki przeciwko Mycoplasma gallisepticum oraz Mycoplasma synoviae, które skutecznie zmniejszają ryzyko wystąpienia choroby.
2. Bioasekuracja
- Regularne czyszczenie i dezynfekcja kurników.
- Zapewnienie odpowiedniej wentylacji, temperatury i wilgotności.
- Ograniczenie kontaktu z dzikim ptactwem, które może być nosicielem mykoplazmy.
3. Kontrola jakości paszy i wody
Zanieczyszczona pasza lub woda mogą być źródłem infekcji. Regularne kontrole jakości oraz dodawanie probiotyków i prebiotyków wspiera zdrowie układu pokarmowego, a co za tym idzie – odporność.
4. Monitoring stada
Regularne badania serologiczne oraz obserwacja zachowania kur pozwalają na wczesne wykrycie i eliminację zakażenia.
Mykoplazmoza to poważna choroba zakaźna kur, która negatywnie wpływa na produkcyjność i zdrowotność stada. Wczesne rozpoznanie objawów, takich jak kichanie, świszczący oddech czy spuchnięte zatoki, jest kluczowe dla skutecznego leczenia. Odpowiednie stosowanie antybiotyków, wspomaganie naturalnej odporności oraz profilaktyka, w tym szczepienia i bioasekuracja, są niezbędnymi elementami w zarządzaniu zdrowiem drobiu. Regularne badania i świadomość hodowców pozwalają na ograniczenie strat oraz utrzymanie wysokiej jakości produkcji jaj i mięsa.
Źródło: www.mojarola.pl
