Plantacjom zbóż może zagrażać wiele różnych szkodników, które mogą powodować znaczne obniżenie plonów. Do najgroźniejszych z nich możemy zaliczyć chrząszcze skrzypionki (rodzina stonkowate), gdzie najbardziej popularnym gatunkiem obok skrzypionki błękitka (Oulema cyanella) jest skrzypionka zbożowa (Oulema melanopa).
Skrzypionka zbożowa jest to chrząszcz osiągający długość ok 5-6 mm. Dorosłe owady mają charakterystyczną czarną główkę i czerwono-pomarańczowe odnóża. Owady te zimują w ściółce, trawie, resztkach pożniwnych, darni bądź między korzeniami. Gdy temperatura przekracza 10 stopni Celsjusza przez 2-3 dni, skrzypionki zbożowe zaczynają pojawiać się na roślinach żywicielskich. Skrzypionka zbożowa najczęściej żeruje w pszenicy ozimej i jęczmieniu jarym, nie mniej można ją spotkać we wszystkich uprawach zbóż, a nawet w kukurydzy. Podczas sprzyjającej pogody samice są w stanie złożyć nawet do 300 jaj.
Po około dwóch tygodniach ze złożonych jaj wylegają się larwy. Larwy skrzypionki zbożowej posiadają brunatno-żółte zabarwienie. Ich powierzchnia pokryta jest mieszaniną kału i śluzu, dzięki czemu chronione są przed negatywnym promieniowaniem słonecznym. To właśnie larwy powodują największe szkody w plantacji. Wyjadając tkankę miękiszową wzdłuż nerwów tworzą charakterystyczne białe, podłużne plamy. Atakują najczęściej młode części rośliny, w tym liść flagowy, przez co mocno uszkadzają aparat asymilacyjny zbóż.
Próg ekonomicznej szkodliwości skrzypionki zbożowej różni się w uprawie zbóż jarych i ozimych. W pierwszym wynosi 0,5-1 larwy na źdźbło, natomiast w zbożach ozimych 1-1,5 larwy na źdźbło.
W celu ograniczenia występowania skrzypionek zbożowych powinno stosować się płodozmian, zrównoważone nawożenie, izolację przestrzenną od innych odmian zbożowych czy staranne przygotowanie stanowiska.
Ważną rolę w ograniczeniu populacji skrzypionek zbożowych odgrywają także naturalni wrogowie np. larwy biedronki, które żywią się jajami tego chrząszcza. Ponadto naturalnym sprzymierzeńcem może okazać się deszcz. Intensywne, majowe opady mogą spowodować zmycie jaj i wylegających się larw z powierzchni liści.
Kiedy działania prewencyjne nie przynoszą efektów, należy włączyć zwalczanie chemiczne skrzypionki zbożowej. Alfa-cypermetryna, deltametryna oraz dimetoat to substancje czynne skuteczne w zwalczaniu tych agrofagów.
Moja Rola
