Owies jest jedną z ważniejszych roślin uprawnych, szczególnie w klimacie umiarkowanym, gdzie pełni istotną rolę w płodozmianie. Jest to zboże o wielu zaletach, zarówno w kontekście rolnictwa, jak i gospodarki żywieniowej. Jednak jego uprawa, podobnie jak w przypadku innych roślin, wymaga odpowiedniego planowania płodozmianu. Odpowiedź na pytanie co siać po owsie? zależy od wielu czynników, takich jak typ gleby, cel uprawy, potrzeby ekonomiczne oraz lokalne warunki klimatyczne. Poniżej przedstawiamy szczegółowy przewodnik dotyczący wyboru roślin następczych.
1. Właściwości uprawy owsa a wpływ na glebę
Owies to zboże jare, które ma stosunkowo niskie wymagania glebowe. Jest rośliną tolerancyjną na mniej żyzne gleby i sprawdza się na stanowiskach kwaśnych lub średnio zasobnych w składniki odżywcze. Jego głęboki system korzeniowy poprawia strukturę gleby, zwiększając jej przepuszczalność i zdolność do zatrzymywania wody. Owies pozostawia jednak resztki pożniwne bogate w ligninę, co może wpływać na rozkład materii organicznej w glebie.
2. Zasady płodozmianu po owsie
Główne zasady dotyczące płodozmianu po owsie obejmują:
- Unikanie monokultur – Owies należy do rodziny traw (Poaceae), dlatego nie zaleca się uprawy innych zbóż, takich jak pszenica czy jęczmień, bezpośrednio po nim. Powoduje to ryzyko kumulacji chorób i szkodników specyficznych dla zbóż, takich jak ploniarka zbożówka czy choroby podstawy źdźbła.
- Rotacja roślin o różnym systemie korzeniowym – Warto wybrać rośliny głębiej lub płycej korzeniące się niż owies, co pozwoli na lepsze wykorzystanie zasobów glebowych.
- Wzbogacenie gleby w azot – Po owsie, który zużywa spore ilości azotu, warto wprowadzić rośliny motylkowe, które wiążą azot atmosferyczny dzięki symbiozie z bakteriami brodawkowymi.
3. Najlepsze rośliny następcze po owsie
3.1. Rośliny motylkowe (bobowate)
Rośliny motylkowe są jednym z najlepszych wyborów do siewu po owsie. Należą do nich:
- Groszek pastewny – Wzbogaca glebę w azot i może być uprawiany na paszę.
- Łubin – Szczególnie łubin żółty i wąskolistny, które mają niskie wymagania glebowe i poprawiają strukturę gleby.
- Koniczyna – Nadaje się zarówno na paszę, jak i do wzbogacania gleby w materię organiczną.
- Lucerna – Głęboki system korzeniowy tej rośliny sprzyja napowietrzaniu gleby, a jej wysoka zawartość białka czyni ją cenną w żywieniu zwierząt.
Motylkowe rośliny okrywowe nie tylko wzbogacają glebę w azot, ale także chronią ją przed erozją i ograniczają rozwój chwastów.
3.2. Rośliny przemysłowe
Rośliny takie jak:
- Rzepak jary – Wprowadza cenne resztki pożniwne i poprawia strukturę gleby.
- Gorczyca – Jest doskonałą rośliną fitosanitarną, ograniczającą rozwój nicieni i chorób glebowych.
Obie rośliny są także cennym źródłem surowca do produkcji oleju i paszy.
3.3. Rośliny okopowe
- Buraki cukrowe – Mają głęboki system korzeniowy, który dobrze penetruje glebę. Ich uprawa wymaga jednak intensywnego nawożenia.
- Ziemniaki – Dobry wybór na glebach o umiarkowanej zasobności w składniki odżywcze, ale wymagają ochrony przed szkodnikami, np. stonką ziemniaczaną.
3.4. Rośliny poplonowe
Poplony mogą być stosowane jako alternatywa dla głównych upraw. Dobrym wyborem po owsie są:
- Facelia błękitna – Działa fitosanitarne i poprawia jakość gleby.
- Żyto ozime – Wysiewane jako poplon może pełnić funkcję ochronną i wzbogacającą.
4. Czynniki lokalne wpływające na wybór roślin
4.1. Warunki glebowe
Na glebach lekkich warto wybierać rośliny tolerujące niższą zasobność składników odżywczych, takie jak łubin czy żyto. Natomiast gleby cięższe lepiej nadają się pod uprawę buraków czy lucerny.
4.2. Warunki klimatyczne
W chłodniejszych rejonach Polski lepiej sprawdzą się rośliny motylkowe odporne na niższe temperatury, jak łubin, czy facelia. W cieplejszych regionach można rozważyć rzepak jary lub buraki.
4.3. Cel uprawy
- Produkcja paszowa: Wybieraj koniczynę, lucernę lub mieszanki poplonowe.
- Produkcja przemysłowa: Skoncentruj się na rzepaku lub burakach cukrowych.
- Poprawa jakości gleby: Sięgnij po facelię, gorczycę lub rośliny motylkowe.
5. Problemy i wyzwania
Choć owies jest rośliną łatwą w uprawie, pozostawia po sobie glebę o obniżonej zawartości azotu, co może ograniczyć plonowanie roślin następczych. Innym problemem jest ewentualne zachwaszczenie pola resztkami nasion owsa. Aby temu zapobiec, należy:
- Wykonać dokładne zabiegi agrotechniczne po zbiorze owsa, takie jak orka przedzimowa.
- Stosować nawożenie mineralne dostosowane do potrzeb roślin następczych.
Wybór rośliny do siewu po owsie zależy od wielu czynników, ale kluczowe jest zastosowanie zasad płodozmianu i unikanie uprawy roślin jednorodnych. Motylkowe, takie jak łubin czy koniczyna, są idealnym wyborem ze względu na ich zdolność do wzbogacania gleby w azot. Rośliny przemysłowe i okopowe mogą również być opłacalnym rozwiązaniem w odpowiednich warunkach. Planując kolejność upraw, warto kierować się lokalnymi uwarunkowaniami glebowymi i klimatycznymi, aby maksymalnie wykorzystać potencjał produkcyjny pola.
Źródło: www.mojarola.pl
