Poplon to kluczowy element praktyk agronomicznych, który wpływa na poprawę jakości gleby, ograniczenie erozji, zatrzymanie składników pokarmowych oraz przygotowanie pola pod główną uprawę. Kukurydza, jako roślina o wysokim zapotrzebowaniu na składniki odżywcze, wymaga odpowiedniego zarządzania stanowiskiem, aby zapewnić optymalne warunki do wzrostu i wysokich plonów. Wybór właściwego poplonu pod kukurydzę to jedno z najważniejszych zadań agronoma, ponieważ poplon pełni wiele funkcji, w tym poprawę struktury gleby, dostarczanie azotu oraz ograniczenie zachwaszczenia.
Poniżej omówimy, jakie rośliny poplonowe najlepiej sprawdzają się w uprawie przed kukurydzą, jakie czynniki wpływają na ich wybór oraz jak efektywnie je uprawiać.
Dlaczego poplon jest istotny w uprawie kukurydzy?
Kukurydza jest rośliną intensywnie eksploatującą glebę, co sprawia, że stanowisko po niej wymaga regeneracji. Jednocześnie sama kukurydza najlepiej plonuje na żyznych glebach o dobrej strukturze i wysokiej zawartości próchnicy. Poplon ma zatem kluczowe znaczenie dla:
- Utrzymania żyzności gleby – rośliny poplonowe wzbogacają glebę w materię organiczną, co poprawia jej strukturę i zdolność retencji wody.
- Dostarczania składników pokarmowych – niektóre poplony (np. rośliny motylkowate) wiążą azot z powietrza, redukując potrzebę nawożenia mineralnego.
- Ograniczenia strat składników odżywczych – poplon zapobiega wymywaniu azotu i innych składników do głębszych warstw gleby.
- Zmniejszenia presji chwastów – intensywna wegetacja poplonu ogranicza rozwój chwastów poprzez konkurencję o światło, wodę i składniki pokarmowe.
- Poprawy zdrowotności gleby – niektóre poplony, jak gorczyca, działają fitosanitarnie, ograniczając rozwój patogenów glebowych.
Jakie rośliny poplonowe wybrać pod kukurydzę?
Wybór odpowiedniego poplonu zależy od kilku czynników, takich jak termin siewu, rodzaj gleby, potrzeby nawożeniowe oraz główne cele uprawy. Poniżej przedstawiamy najczęściej stosowane grupy roślin poplonowych i ich charakterystykę.
1. Rośliny motylkowate (strączkowe)
Rośliny motylkowate, takie jak łubin, peluszka, wyka czy seradela, są doskonałym wyborem pod kukurydzę ze względu na zdolność wiązania azotu atmosferycznego. Dzięki symbiozie z bakteriami brodawkowymi wzbogacają glebę w azot, co pozwala zmniejszyć dawki nawozów azotowych w uprawie kukurydzy.
Zalety:
- Dostarczają azotu (do 100–150 kg N/ha w zależności od gatunku).
- Poprawiają strukturę gleby dzięki rozwiniętemu systemowi korzeniowemu.
- Zwiększają zawartość próchnicy.
Wady:
- Dłuższy czas wegetacji – konieczność wcześniejszego wysiewu.
- Wymagają gleb o wyższym poziomie pH i dobrej strukturze.
Rekomendacja: Wyka ozima lub łubin żółty w przypadku gleb lekkich, łubin wąskolistny na glebach kwaśnych.
2. Rośliny krzyżowe (kapustne)
Gatunki takie jak gorczyca, rzodkiew oleista czy rzepak ozimy są chętnie stosowane jako poplon przed kukurydzą. Rośliny te szybko wschodzą i wytwarzają dużą masę zieloną, co skutecznie poprawia strukturę gleby.
Zalety:
- Działanie fitosanitarne – ograniczenie nicieni i patogenów glebowych.
- Szybki wzrost, co pozwala na skuteczne pokrycie gleby w krótkim czasie.
- Duża produkcja biomasy, która wzbogaca glebę w materię organiczną.
Wady:
- Wymagają odpowiedniego zaorania, aby uniknąć zjawiska allelopatii.
- Mogą ograniczać rozwój kukurydzy, jeśli resztki nie zostaną odpowiednio rozłożone.
Rekomendacja: Gorczyca biała lub rzodkiew oleista w przypadku problemów z nicieniami.
3. Mieszanki wielogatunkowe
Łączenie różnych roślin poplonowych pozwala maksymalnie wykorzystać zalety poszczególnych gatunków. Popularne są mieszanki motylkowatych z trawami, a także kapustnych z roślinami strączkowymi.
Zalety:
- Kompleksowe działanie – dostarczają azotu, poprawiają strukturę gleby i ograniczają erozję.
- Równomierne pokrycie gleby dzięki różnym typom wzrostu roślin.
Wady:
- Wyższy koszt nasion.
- Trudniejsze zarządzanie – konieczność dostosowania agrotechniki do różnych gatunków.
Rekomendacja: Mieszanka łubinu, facelii i gorczycy dla gleb lekkich; wyka z owsem na glebach średnich.
4. Trawy i rośliny zbożowe
Gatunki takie jak żyto, owies, pszenica ozima czy jęczmień są często stosowane jako poplon ze względu na niskie wymagania glebowe i szybki wzrost.
Zalety:
- Szybkie pokrycie gleby, co redukuje erozję i ogranicza straty wody.
- Głęboki system korzeniowy poprawiający strukturę gleby.
- Możliwość wykorzystania jako zielona pasza.
Wady:
- Niska zawartość azotu w masie roślinnej.
- Wymagają dodatku roślin motylkowatych, aby poprawić bilans azotu.
Rekomendacja: Żyto ozime na glebach słabszych, mieszanka owsa i facelii na glebach średnich.
Czynniki decydujące o wyborze poplonu
1. Rodzaj gleby
- Gleby lekkie: Łubin, facelia, żyto.
- Gleby średnie i ciężkie: Wyka, mieszanki kapustnych z motylkowatymi.
2. Termin siewu
- Wczesne poplony: Gorczyca, facelia, łubin.
- Poplony ozime: Żyto, wyka ozima, rzepak ozimy.
3. Potrzeby kukurydzy
- Jeśli celem jest dostarczenie azotu, najlepsze będą rośliny motylkowate.
- W przypadku problemów z patogenami należy wybrać gorczycę lub rzodkiew oleistą.
Jak efektywnie uprawiać poplon pod kukurydzę?
- Siew w optymalnym terminie: Poplon należy wysiać jak najszybciej po zbiorze głównej uprawy, aby maksymalnie wykorzystać dostępny czas wegetacji.
- Pielęgnacja i ochrona: W zależności od gatunku, poplon może wymagać nawożenia startowego i ochrony przed szkodnikami.
- Zabieg przedplonowy: Poplon należy odpowiednio przyorać lub rozdrobnić przed siewem kukurydzy, aby resztki organiczne nie utrudniały wschodów.
- Monitorowanie rozkładu: Warto kontrolować tempo rozkładu resztek poplonu, szczególnie przy użyciu kapustnych, aby uniknąć efektów allelopatycznych.
Wybór najlepszego poplonu pod kukurydzę zależy od warunków glebowych, dostępnego czasu na uprawę oraz celów agronomicznych. Rośliny motylkowate, takie jak wyka i łubin, dostarczają azotu, natomiast rośliny kapustne, jak gorczyca, działają fitosanitarnie. Mieszanki wielogatunkowe są wszechstronnym rozwiązaniem, które poprawia strukturę gleby i ogranicza erozję. Właściwie dobrany poplon zwiększa wydajność kukurydzy, obniża koszty nawożenia i poprawia zdrowotność gleby, przyczyniając się do zrównoważonego rozwoju gospodarstwa rolnego.
Źródło: www.mojarola.pl
