Pasze mlekopędne to takie, które wspomagają produkcję mleka u krów mlecznych, zwiększając jej ilość i poprawiając jakość mleka. Do najskuteczniejszych pasz mlekopędnych zaliczamy te, które są bogate w energię, białko oraz składniki mineralne i witaminy niezbędne do prawidłowego funkcjonowania układu pokarmowego oraz metabolizmu mlecznego. Wśród najczęściej stosowanych pasz mlekopędnych wyróżniamy: zielonki wysokiej jakości, kiszonki z traw i kukurydzy, pasze treściwe bogate w białko (np. śruta rzepakowa, soja), a także dodatki paszowe, takie jak drożdże czy ekstrakty roślinne.
Charakterystyka pasz mlekopędnych
Pasze mlekopędne muszą spełniać konkretne wymagania żywieniowe krów mlecznych, które są bardzo wysokie ze względu na intensywną produkcję mleka. Wymagają one dużej podaży energii (zwłaszcza łatwo przyswajalnych węglowodanów), białka o wysokiej wartości biologicznej, odpowiednich witamin (A, D, E, B kompleks) oraz mikro- i makroelementów (wapń, fosfor, magnez, selen). Ważnym elementem jest również właściwa struktura paszy, która wspiera prawidłową pracę żwacza, co jest kluczowe dla utrzymania wysokiej produkcji mleka.
Zielonki jako naturalne pasze mlekopędne
Zielonki z roślin pastewnych są podstawowym składnikiem diety krów mlecznych. Szczególnie cenione są młode, dobrze odżywione rośliny motylkowe (np. koniczyna biała, lucerna) oraz trawy łąkowe w fazie intensywnego wzrostu. Zielonki dostarczają łatwo przyswajalnej energii i białka, a także dużej ilości witamin i składników mineralnych. Wysoka zawartość włókna surowego w zielonkach wpływa korzystnie na motorykę żwacza i produkcję śliny, co zapobiega zakwaszeniu żwacza i sprzyja efektywnemu wykorzystaniu składników pokarmowych.
Kiszonki jako podstawowe pasze mlekopędne
Kiszonki to pasze konserwowane metodą fermentacji mlekowej, które umożliwiają zachowanie wartości odżywczych zielonek przez cały rok. Najczęściej stosowane są kiszonki z traw i kukurydzy. Kiszonka z traw charakteryzuje się dobrym bilansem białka i energii, jest źródłem witamin z grupy B oraz łatwo przyswajalnych włókien. Kiszonka kukurydziana z kolei jest bardzo bogata w energię dzięki zawartości skrobi, co przekłada się na wyższą produkcję mleka. Kluczem do skuteczności kiszonek jako pasz mlekopędnych jest ich odpowiednia jakość – niska zawartość kwasu mlekowego i wysokie pH kiszonki świadczą o prawidłowej fermentacji i wysokiej wartości odżywczej.
Pasze treściwe – koncentraty białkowe i energetyczne
Pasze treściwe są niezbędne do uzupełnienia diety w białko i energię, które zielonki i kiszonki często dostarczają w niewystarczających ilościach. Do najbardziej efektywnych pasz treściwych mlekopędnych należą śruta sojowa, śruta rzepakowa oraz ekstrudowane ziarno zbóż. Śruta sojowa cechuje się wysoką strawnością białka i korzystnym profilem aminokwasów, co wspomaga produkcję mleka. Śruta rzepakowa jest cennym źródłem białka i energii, dodatkowo zawiera korzystne dla zdrowia kwasy tłuszczowe. Pasze energetyczne, takie jak zboża (pszenica, jęczmień, kukurydza) dostarczają łatwo przyswajalnej energii niezbędnej do syntezy mleka.
Dodatki paszowe i naturalne stymulatory laktacji
W ostatnich latach coraz większą popularność zdobywają dodatki paszowe wspierające laktację, takie jak drożdże paszowe, probiotyki, ekstrakty ziołowe oraz enzymy. Drożdże paszowe poprawiają fermentację w żwaczu, co zwiększa wykorzystanie paszy i stabilizuje środowisko mikrobiologiczne. Ekstrakty roślinne, np. z ostropestu plamistego czy kminku, tradycyjnie stosowane jako mlekopędne, wspierają trawienie i poprawiają apetyt. Probiotyki i enzymy przyczyniają się do lepszego trawienia włókna i zwiększenia dostępności składników pokarmowych.
Znaczenie prawidłowego bilansu żywieniowego
Stosowanie pasz mlekopędnych musi odbywać się w ramach dobrze zbilansowanej racji pokarmowej. Nadmierna podaż energii bez odpowiedniej ilości białka może prowadzić do problemów metabolicznych i obniżenia produkcji mleka. Z kolei deficyt energii lub składników mineralnych skutkuje spadkiem laktacji i obniżoną jakością mleka. Dlatego dobór pasz mlekopędnych powinien uwzględniać aktualny stan fizjologiczny i produkcyjny zwierząt, a także jakość i skład innych komponentów diety.
Pasze mlekopędne to przede wszystkim zielonki, kiszonki oraz pasze treściwe bogate w białko i energię. Właściwie dobrane i wysokiej jakości, wspierają produkcję mleka przez zapewnienie niezbędnych składników odżywczych i optymalizację pracy układu pokarmowego krów. Kluczowe jest stosowanie pasz mlekopędnych w zbilansowanych dawkach, dostosowanych do potrzeb produkcyjnych stada, aby osiągnąć wysoką wydajność mleczną i utrzymać zdrowie zwierząt.
