Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa w Polsce (i w całej Unii Europejskiej), nie wolno hodować kóz bez ich identyfikacji, czyli bez założenia kolczyków. Każda koza musi zostać oznakowana i zgłoszona do odpowiednich rejestrów weterynaryjnych, niezależnie od tego, czy jest utrzymywana na potrzeby komercyjne, czy wyłącznie na własny użytek. Brak kolczyka u kozy może skutkować sankcjami administracyjnymi, a nawet karami finansowymi.
Czy trzeba kolczykować kozę?
Tak, obowiązek kolczykowania kóz wynika z przepisów krajowych oraz wspólnotowych, a dokładnie z rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 21/2004 oraz rozporządzenia MRiRW w sprawie oznakowania i rejestracji zwierząt gospodarskich. Kolczykowanie jest formą identyfikacji zwierząt i ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia nadzoru weterynaryjnego, przeciwdziałania chorobom zakaźnym, a także monitorowania przemieszczania zwierząt w systemie paszportowym.
Kolczykowanie kóz jest obowiązkowe w przypadku każdej hodowli – zarówno towarowej, jak i amatorskiej. Dotyczy to nawet pojedynczych sztuk trzymanych na własne potrzeby, np. jako zwierzęta mleczne lub towarzyszące. Nawet jeśli koza nie opuszcza gospodarstwa, musi zostać oznakowana zgodnie z przepisami.
Każda koza powinna otrzymać indywidualny numer identyfikacyjny nadany w postaci kolczyków umieszczanych w obu uszach (lub jednej, jeśli stosuje się zatwierdzoną metodę alternatywną, np. bolusy żwaczowe). Kolczyki muszą zostać założone nie później niż do 6. miesiąca życia zwierzęcia lub wcześniej, jeśli koza ma zostać przemieszczona między gospodarstwami.
Jaka kara za brak kolczyka u kozy?
Brak kolczyka u kozy jest traktowany jako naruszenie przepisów o identyfikacji i rejestracji zwierząt gospodarskich. W przypadku kontroli ze strony Inspekcji Weterynaryjnej, Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) lub innych instytucji odpowiedzialnych za nadzór nad dobrostanem zwierząt, właściciel może zostać pociągnięty do odpowiedzialności administracyjnej i finansowej.
Do najczęstszych sankcji za brak kolczyków należą:
- Mandat karny – Inspektor weterynarii może nałożyć mandat w wysokości od kilkuset do kilku tysięcy złotych, w zależności od skali naruszenia i liczby nieoznakowanych zwierząt.
- Utrata dopłat – w przypadku hodowców ubiegających się o dopłaty bezpośrednie lub środki w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich, stwierdzenie nieprawidłowości w znakowaniu może skutkować redukcją lub całkowitą utratą należnych płatności.
- Nakaz oznakowania – organ nadzoru może wydać nakaz natychmiastowego założenia kolczyków na koszt właściciela. W przypadku niewykonania obowiązku, sprawa może zostać skierowana do postępowania administracyjnego.
- Kara administracyjna – w przypadkach rażących lub powtarzających się naruszeń, grozi kara pieniężna nakładana w trybie administracyjnym, której wysokość ustalana jest indywidualnie.
Warto podkreślić, że obowiązek oznakowania zwierząt nie jest tylko formalnością – jego celem jest zapewnienie identyfikowalności zwierząt w kontekście zdrowia publicznego, bezpieczeństwa żywności i ochrony zwierząt.
Czy kozę trzeba zgłosić?
Tak, każdą kozę należy zgłosić do rejestru prowadzonego przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR). Zgłoszenie jest częścią ogólnego systemu identyfikacji i rejestracji zwierząt gospodarskich, który obowiązuje wszystkie gatunki kopytne (bydło, owce, kozy, świnie). Nawet jeśli koza jest utrzymywana wyłącznie do celów prywatnych i nie jest sprzedawana ani przewożona, nadal podlega obowiązkowi rejestracyjnemu.
Proces zgłoszenia obejmuje:
- Rejestrację siedziby stada – każda lokalizacja, w której utrzymywane są zwierzęta, musi zostać zarejestrowana jako „siedziba stada” i uzyskać numer identyfikacyjny (numer siedziby stada).
- Zamówienie kolczyków – po rejestracji siedziby, właściciel może zamówić kolczyki dla kóz za pośrednictwem systemu ARiMR.
- Zgłoszenie urodzenia i oznakowania zwierząt – każde nowo narodzone koźlę musi zostać oznakowane i zgłoszone w terminie 7 dni od założenia kolczyków.
- Zgłoszenie zdarzeń – ARiMR wymaga również zgłaszania przemieszczania, uboju, padnięcia lub sprzedaży zwierząt w odpowiednich terminach (najczęściej w ciągu 7 dni od zdarzenia).
Zgłoszenia można dokonywać elektronicznie poprzez aplikację IRZplus lub osobiście w biurze powiatowym ARiMR.
Brak zgłoszenia kóz do rejestru to poważne naruszenie przepisów, skutkujące tymi samymi sankcjami, co brak kolczyków. Co więcej, niezarejestrowane zwierzęta nie mogą być legalnie sprzedawane, przewożone, ani nawet przekazywane innym hodowcom.
Dlaczego identyfikacja kóz jest tak istotna?
System identyfikacji zwierząt, w tym obowiązek kolczykowania kóz, został wprowadzony w celu zapewnienia bezpieczeństwa łańcucha żywnościowego, identyfikowalności źródeł pochodzenia mięsa i mleka, zapobiegania chorobom zakaźnym (np. pryszczyca, bruceloza, gruźlica), oraz umożliwienia skutecznych działań w razie wystąpienia zagrożeń epizootycznych.
Dla hodowców jest to również sposób na legalizację działalności, nawet jeśli skala hodowli jest niewielka. Dzięki rejestracji i kolczykowaniu można:
- ubiegać się o dopłaty i wsparcie finansowe,
- legalnie sprzedawać produkty (mleko, mięso, koźlęta),
- mieć dostęp do programów zdrowotnych i weterynaryjnych,
- zapewnić zgodność z przepisami w razie kontroli.
Hodowla kóz bez kolczyków jest niezgodna z prawem i może wiązać się z poważnymi konsekwencjami administracyjnymi i finansowymi. Każda koza – niezależnie od skali hodowli – musi być oznakowana i zgłoszona do rejestru ARiMR. Kolczykowanie to nie tylko obowiązek formalny, ale także element systemu kontroli zdrowotnej i bezpieczeństwa produktów pochodzenia zwierzęcego. Hodowcy powinni traktować identyfikację zwierząt jako podstawowy element odpowiedzialnego prowadzenia gospodarstwa.
