Kukurydza (Zea mays) jest jedną z najważniejszych roślin uprawnych na świecie, a ocena jej plonu z kolb to kluczowy aspekt dla każdego agronoma i rolnika. Dokładne obliczenie plonu kukurydzy z kolby pozwala oszacować wydajność produkcji, zoptymalizować zarządzanie gospodarstwem oraz podejmować lepsze decyzje dotyczące upraw w przyszłych sezonach. W tym artykule omówimy, jak krok po kroku obliczyć plon kukurydzy na podstawie analizy kolb, jakie są kluczowe parametry i jak unikać najczęstszych błędów.
Znaczenie plonu z kolby
Kolba jest najważniejszą częścią rośliny kukurydzy, ponieważ zawiera ziarno, które stanowi główny produkt handlowy. Ilość i jakość ziarna są kluczowe dla opłacalności produkcji. Obliczenie plonu kukurydzy z kolby wymaga uwzględnienia:
- liczby kolb na hektarze,
- liczby ziaren na kolbie,
- masy 1000 ziaren (MTZ),
- wilgotności ziarna.
Kluczowe parametry w obliczaniu plonu
1. Liczba kolb na hektarze
To pierwszy krok w oszacowaniu plonu. Liczbę kolb można określić na podstawie obsady roślin i liczby kolb na jednej roślinie. W praktyce, kukurydza uprawiana w intensywnych systemach produkcji daje jedną kolbę na roślinę.
Przykładowo:
Jeśli obsada wynosi 80 000 roślin/ha, można założyć, że na hektarze mamy 80 000 kolb.
2. Liczba ziaren na kolbie
Średnia liczba ziaren na kolbie to drugi istotny parametr. Liczbę ziaren można określić, licząc rzędy ziarna oraz liczbę ziaren w każdym rzędzie.
Formuła:
Liczba ziaren na kolbie = liczba rzędów x liczba ziaren w rzędzie
Przykład:
Jeśli kolba ma 16 rzędów ziarna, a w każdym rzędzie jest 40 ziaren, to liczba ziaren wynosi:
16 x 40 = 640 ziaren na kolbie.
3. Masa 1000 ziaren (MTZ)
MTZ to średnia masa 1000 ziaren wyrażona w gramach. Ważenie 1000 ziaren pozwala precyzyjnie określić potencjał plonowania. MTZ zależy od odmiany kukurydzy, warunków pogodowych, nawożenia i ochrony roślin.
Przykład:
Jeśli MTZ wynosi 300 g (0,3 kg), oznacza to, że 1 ziarno waży średnio 0,0003 kg.
4. Wilgotność ziarna
Wilgotność ziarna jest kluczowa dla przeliczenia masy ziarna z pola na masę w standardowej wilgotności handlowej (zwykle 14%).
Formuła korekcji wilgotności:
Masa ziarna po korekcji = masa świeżego ziarna x [(100 – wilgotność zbioru) / (100 – wilgotność handlowa)]
Przykład:
Jeśli wilgotność ziarna wynosi 30%, a masa świeża to 10 ton, to masa w standardowej wilgotności wyniesie:
10 x [(100 – 30) / (100 – 14)] = 8,14 tony.
Obliczenie plonu kukurydzy z kolby – krok po kroku
Krok 1: Określenie liczby kolb na hektarze
Liczbę kolb na hektarze można oszacować, licząc kolby w próbach polowych. Zaleca się przeprowadzenie minimum 5–10 prób na hektarze, wybierając losowe miejsca na polu.
Przykład:
Na próbie 10 m² policzono 80 kolb. Liczba kolb na hektar wynosi:
80 x 10 000 / 10 = 80 000 kolb/ha.
Krok 2: Obliczenie liczby ziaren na kolbie
Wybierz kilka losowych kolb, policz liczbę rzędów i ziaren w rzędach. Ustal średnią liczbę ziaren na kolbie.
Przykład:
Z 5 kolb uzyskano dane:
- Kolba 1: 16 rzędów x 40 ziaren = 640 ziaren
- Kolba 2: 14 rzędów x 38 ziaren = 532 ziarna
- Kolba 3: 16 rzędów x 42 ziarna = 672 ziarna
- Kolba 4: 15 rzędów x 40 ziaren = 600 ziaren
- Kolba 5: 16 rzędów x 39 ziaren = 624 ziarna.
Średnia liczba ziaren na kolbie:
(640 + 532 + 672 + 600 + 624) / 5 = 613 ziaren.
Krok 3: Ustalenie MTZ
Zważ 1000 ziaren i ustal ich średnią masę.
Przykład:
1000 ziaren waży 300 g (0,3 kg).
Krok 4: Obliczenie plonu ziarna
Plon można obliczyć za pomocą formuły:
Plon = liczba kolb na hektarze x liczba ziaren na kolbie x masa 1 ziarna
Przykład:
- Liczba kolb: 80 000
- Średnia liczba ziaren na kolbie: 613
- Masa 1 ziarna: 0,0003 kg.
Plon:
80 000 x 613 x 0,0003 = 14 712 kg/ha (14,7 t/ha).
Krok 5: Korekta na wilgotność
Jeśli wilgotność ziarna wynosi 30%, plon w standardowej wilgotności handlowej (14%) wynosi:
14,7 x [(100 – 30) / (100 – 14)] = 11,97 t/ha.
Błędy i czynniki wpływające na dokładność obliczeń
Najczęstsze błędy:
- Niereprezentatywne próby – wybór próbek tylko z jednego miejsca pola.
- Niedokładne ważenie MTZ – używanie niewłaściwej wagi lub zbyt małej próby.
- Nieuwzględnienie strat – np. strata ziaren podczas zbioru.
Czynniki zmienności:
- Odmiana – różne odmiany mają różne MTZ i liczbę ziaren na kolbie.
- Warunki uprawy – susza, niedobory składników pokarmowych i choroby zmniejszają liczbę ziaren i ich masę.
- Termin zbioru – przedwczesny zbiór może wpłynąć na niższą MTZ i wyższą wilgotność.
Wnioski
Obliczenie plonu kukurydzy z kolby jest procesem wymagającym uwzględnienia wielu parametrów, takich jak liczba kolb na hektarze, liczba ziaren na kolbie, masa 1000 ziaren i wilgotność ziarna. Staranność w przeprowadzaniu prób i dokładne pomiary są kluczowe dla uzyskania precyzyjnych wyników. Znajomość tych wartości pozwala rolnikom lepiej zarządzać swoimi uprawami i podejmować świadome decyzje dotyczące nawożenia, ochrony roślin i planowania kolejnych sezonów.
W polskich warunkach, przy optymalnych praktykach agrotechnicznych, możliwe jest uzyskanie plonu na poziomie 10–15 t/ha w standardowej wilgotności handlowej.
Źródło: www.mojarola.pl
