Rosnące zapotrzebowanie na alternatywne źródła białka sprawia, że coraz więcej osób interesuje się tematem, jakim jest hodowla owadów jadalnych. W Polsce działalność ta jest legalna i podlega kontroli weterynaryjnej, podobnie jak inne gałęzie produkcji żywności pochodzenia zwierzęcego. Do najczęściej hodowanych gatunków należą mączniki, świerszcze i szarańcze, które można utrzymywać zarówno w warunkach przydomowych, jak i w większych instalacjach przemysłowych.
Organizacja i rejestracja hodowli
Przed rozpoczęciem hodowli trzeba ustalić, w jakim celu będą wykorzystywane owady jadalne – jako żywność dla ludzi, pasza dla zwierząt czy surowiec dla przemysłu przetwórczego. Wybór kierunku determinuje warunki technologiczne i formalne.
Najważniejsze kroki:
- Wybór gatunku: do najłatwiejszych w hodowli należą mącznik młynarek (Tenebrio molitor), świerszcz domowy (Acheta domesticus) oraz szarańcza wędrowna (Locusta migratoria).
- Miejsce prowadzenia hodowli: istotne są stabilne warunki mikroklimatyczne – temperatura w zakresie 25–30°C i wilgotność około 60–70%.
- Zgłoszenie działalności: zgodnie z przepisami, każdy zakład produkujący żywność z owadów musi być zarejestrowany w Powiatowym Inspektoracie Weterynarii.
- Bioasekuracja i higiena: wymagane jest wdrożenie systemu HACCP oraz zabezpieczenie hodowli przed szkodnikami i zanieczyszczeniami.
- Zakup materiału hodowlanego: najlepiej korzystać z oferty dostawców posiadających certyfikaty jakości.
Prawidłowo zorganizowana hodowla owadów jadalnych może działać w różnych skalach – od domowego chowu po produkcję przemysłową z pełnym przetwórstwem i dystrybucją.
Które owady warto hodować?
Ekonomiczna opłacalność zależy nie tylko od wartości odżywczych danego gatunku, ale także od jego łatwości w utrzymaniu oraz potencjału rynkowego.
Mącznik młynarek (Tenebrio molitor)
Bogate źródło białka (nawet 50%), tłuszczu i minerałów. Hodowla jest stosunkowo prosta i nie wymaga dużej przestrzeni. Larwy mącznika wykorzystuje się nie tylko w produkcji spożywczej, ale również w kosmetyce i jako składnik biodegradowalnych materiałów.
Świerszcz domowy (Acheta domesticus)
Popularny w przemyśle spożywczym jako źródło białka, błonnika i witamin. Często występuje w formie suszonej lub zmielonej. Akceptowany przez konsumentów również w produktach gotowych, takich jak batoniki czy makarony.
Szarańcza wędrowna (Locusta migratoria)
Doceniana przez kuchnie azjatyckie i coraz częściej pojawiająca się na europejskich stołach. Jej hodowla jest bardziej wymagająca pod względem przestrzeni i klimatu, ale zwraca się w postaci wysokiej ceny sprzedaży.
Wśród mniej popularnych, ale coraz częściej spotykanych gatunków znajdują się larwy muchy czarnej (Black Soldier Fly), karaczany i inne owady wykorzystywane w przemyśle paszowym i biotechnologicznym.
Możliwości finansowego wsparcia
Choć hodowla owadów jadalnych to stosunkowo nowa branża, rolnicy i przedsiębiorcy mogą korzystać z istniejących programów wsparcia. Wsparcie finansowe obejmuje inwestycje w innowacyjne technologie, rozwój gospodarstw ekologicznych oraz przetwórstwo żywności.
Możliwe źródła dofinansowania:
- PROW (Program Rozwoju Obszarów Wiejskich) – wsparcie inwestycji w nowoczesne gospodarstwa, w tym ekologiczne.
- Krajowy Plan Strategiczny dla WPR 2023–2027 – priorytet dla projektów promujących białko alternatywne i rolnictwo niskowęglowe.
- NCBR (Narodowe Centrum Badań i Rozwoju) – dotacje na projekty badawczo-wdrożeniowe, w tym nowe metody przetwarzania owadów.
- Fundusze UE – m.in. Horyzont Europa, oferują granty dla startupów pracujących nad żywnością przyszłości.
Warto również monitorować oferty Agencji Rozwoju Regionalnego i Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, które organizują konkursy na innowacje rolnicze, także z zakresu produkcji białka owadziego.
Rentowność hodowli świerszczy
Wśród dostępnych gatunków, świerszcze cieszą się największym uznaniem ze względu na krótki cykl życia i wysoką wartość użytkową. Cały cykl rozwoju trwa średnio 6–8 tygodni, co pozwala na regularną i przewidywalną produkcję.
Atuty tej hodowli:
- Efektywność żywieniowa – świerszcze potrzebują znacznie mniej paszy niż tradycyjne zwierzęta gospodarskie do wyprodukowania 1 kg białka.
- Niskie koszty utrzymania – wystarczy strefowe dogrzewanie, nie ma potrzeby ogrzewania całych hal.
- Szeroki rynek zbytu – produkty ze świerszczy są wykorzystywane w gastronomii, paszach, suplementach diety i karmie dla zwierząt egzotycznych.
W przemyśle, przy miesięcznej produkcji ok. 500 kg, dochody mogą sięgać kilkunastu tysięcy złotych. Rentowność rośnie wraz z możliwością przetwarzania owadów na gotowe wyroby – np. chipsy białkowe, granulaty paszowe czy proszki funkcjonalne.
Świerszcze są też cenione przez hodowców gadów, ptaków egzotycznych i właścicieli terrariów, co umożliwia sprzedaż w różnych segmentach rynku.
Hodowla owadów jadalnych to kierunek, który doskonale wpisuje się w potrzeby zrównoważonego rolnictwa i nowoczesnej produkcji białka. Zyskujące na znaczeniu owady jadalne otwierają przed rolnikami i inwestorami nowe możliwości, zarówno pod kątem rynku krajowego, jak i eksportu do państw, w których produkty owadzie są już stałym elementem diety.
Źródło: www.mojarola.pl
