Kukurydza jest jedną z najważniejszych roślin uprawnych na świecie, a jej ziarno znajduje zastosowanie w przemyśle spożywczym, paszowym i energetycznym. Jednym z kluczowych etapów w uprawie kukurydzy jest odpowiednie ustalenie terminu zbioru. Zbyt wczesne lub zbyt późne koszenie może wpłynąć negatywnie na jakość ziarna, wydajność plonu i koszty suszenia.
W tym artykule omawiamy, jakie czynniki należy uwzględnić, aby optymalnie określić moment zbioru kukurydzy na ziarno.
Fazy dojrzewania kukurydzy
Kukurydza przechodzi przez kilka faz dojrzewania, z których każda ma znaczenie w procesie określania optymalnego terminu zbioru:
1. Dojrzewanie mleczne (R3)
- Ziarno jest wypełnione płynem o mlecznym zabarwieniu.
- Zawartość suchej masy wynosi około 30–40%.
- Na tym etapie kukurydza nie nadaje się jeszcze do zbioru na ziarno.
2. Dojrzewanie woskowe (R4)
- Ziarno staje się bardziej twarde, a płyn wypełniający wnętrze zmienia się w substancję o konsystencji woskowej.
- Zawartość suchej masy wzrasta do 45–50%.
- W tym okresie kukurydza nadal nie osiąga pełnej dojrzałości do zbioru na ziarno.
3. Dojrzewanie fizjologiczne (R6)
- Ziarno osiąga pełną dojrzałość, a na jego podstawie pojawia się charakterystyczna czarna plamka – znak zakończenia procesu transportu składników odżywczych.
- Zawartość suchej masy wynosi około 55–60%.
- To najlepszy moment na zbiór kukurydzy przeznaczonej na ziarno.
Kryteria określenia terminu zbioru
1. Wilgotność ziarna
- Najważniejszym parametrem określającym moment zbioru kukurydzy na ziarno jest poziom wilgotności.
- Optymalna wilgotność ziarna do zbioru wynosi 28–35%. Przy tej wilgotności ziarno jest wystarczająco dojrzałe, a jego suszenie w silosach będzie ekonomiczne.
- Zbiór przy wilgotności powyżej 35% zwiększa koszty suszenia, a zbyt niski poziom wilgotności (<25%) może prowadzić do strat mechanicznych i pękania ziarna.
2. Stan rośliny
- Liście i łodygi zaczynają wysychać, zmieniając kolor na żółtobrązowy.
- Kolby są twarde i łatwo oddzielają się od rośliny.
3. Warunki pogodowe
- Najlepszym czasem na zbiór kukurydzy jest okres suchej i słonecznej pogody.
- Deszczowe dni mogą opóźnić zbiór, zwiększając ryzyko porastania ziarna i strat plonu.
Technika zbioru kukurydzy na ziarno
1. Maszyny i sprzęt
Do zbioru kukurydzy na ziarno wykorzystuje się kombajny z adapterami do kukurydzy, które umożliwiają precyzyjne oddzielanie kolb od rośliny. Kombajn powinien być odpowiednio skalibrowany, aby minimalizować straty i uszkodzenia ziarna.
2. Ustawienia kombajnu
- Prędkość pracy: Zalecana prędkość to około 4–6 km/h, aby zapewnić efektywność i dokładność zbioru.
- Sita i młocarnia: Muszą być dostosowane do wielkości ziarna i jego wilgotności, aby uniknąć uszkodzeń mechanicznych.
Problemy związane z opóźnieniem zbioru
Zbyt późny zbiór kukurydzy może prowadzić do szeregu problemów, takich jak:
- Pękanie i osypywanie ziarna: Przy zbyt niskiej wilgotności (<20%) ziarno staje się kruche i bardziej podatne na uszkodzenia podczas młócenia.
- Zwiększone ryzyko porastania: Szczególnie w warunkach wilgotnej jesieni.
- Spadek jakości ziarna: Przedłużone pozostawienie kolb na polu może prowadzić do infekcji grzybami (np. Fusarium), co obniża wartość paszową i handlową ziarna.
Suszenie ziarna po zbiorze
Zebrane ziarno rzadko osiąga wilgotność poniżej 15%, co jest wymagane do bezpiecznego przechowywania. Dlatego konieczne jest suszenie ziarna.
Zalecenia dotyczące suszenia:
- Wilgotność do przechowywania: 13–15%.
- Temperatura suszenia: Nie powinna przekraczać 60–70°C, aby uniknąć uszkodzenia struktury ziarna.
- Wybór suszarni: Suszarnie warstwowe lub kolumnowe są najczęściej stosowane w gospodarstwach uprawiających kukurydzę.
Optymalny termin zbioru kukurydzy na ziarno przypada, gdy wilgotność ziarna wynosi 28–35%, a roślina osiąga fazę dojrzałości fizjologicznej (R6). Decyzja o terminie zbioru powinna uwzględniać warunki pogodowe, stan roślin oraz dostępność odpowiedniego sprzętu. Precyzyjne określenie momentu koszenia pozwala zminimalizować straty plonu, obniżyć koszty suszenia i uzyskać ziarno o najwyższej jakości.
Korzystając z odpowiednich narzędzi, takich jak analiza wilgotności ziarna, oraz dostosowując technikę zbioru, rolnicy mogą osiągnąć maksymalną efektywność uprawy kukurydzy na ziarno.
Źródło: www.mojarola.pl
