W ciągu całego okresu wegetacji rośliny narażone są na niekorzystne działanie czynników abiotycznych (np. susza, nadmiar wody czy ekstremalne temperatury) bądź biotycznych (np. patogeny roślinne). Stres roślin z nimi związany często prowadzi do obniżenia jakości i ilości plonów.
Niewątpliwie do najgroźniejszych patogenów roślinnych możemy zaliczyć grzyby chorobotwórcze. W grupie uprawnej ? zboża ? bardzo niebezpieczną chorobą jest mączniak prawdziwy zbóż. Pszenica i jęczmień są bardziej narażone na jego niekorzystne działanie, niż żyto czy owies.
Mączniak prawdziwy zbóż wywoływany jest przez grzyba Blumeria graminis ? pasożyta bezwzględnego, który występuje tylko na żywych częściach gospodarza. Wykształcił on wiele form specjalnych, które specjalizują się w infekowaniu różnych gatunków zbóż. Dla przykładu pszenica atakowana jest przez Blumeria graminis f. sp. tritici, a jęczmień – Blumeria graminis f. sp. hordei.
Charakterystyczne objawy, czyli delikatne, mączyste naloty koloru białego pojawiają się na zbożach już jesienią. Blumeria graminis zimuje na samosiewach, oziminach czy resztkach pożniwnych, które nie zostały zaorane. Największe porażenie występuje na wiosnę. Infekcji sprzyja wysoka wilgotność powietrza oraz temperatura w okolicy 20 stopni Celcjusza. W późniejszym okresie, przy wyższej temperaturze, nie zauważymy na porażonych częściach białego nalotu, jedynie żółte plamy z czarnymi owocnikami.
Mączniak prawdziwy zbóż atakuje liście i źdźbła ograniczając fotosyntezę oraz wzmaga transpirację. Infekuje rośliny od dołu, pnąc się ku górze. Przy silnym porażeniu opanowuje również kłosy, przez co zakażone ziarniaki są niewykształcone oraz odznaczają się mniejszą zawartością węglowodanów.
W celu zapobiegania porażeniu przez Blumeria graminis należy wybierać odmiany, które są bardziej odporne na jego działanie. Do zabiegów ochronnych przed mączniakiem prawdziwym zbóż należy przede wszystkim zaoranie pola. Dzięki temu niszczone są resztki pożniwne, które mogą być zainfekowane przez owocniki grzyba.
Ponadto, jak w przypadku innych chorób powodowanych przez grzyby, należy unikać sąsiedztwa tych samych zbóż ozimych, nawożenia zbyt dużą ilością azotu czy zbyt gęstego siewu. Cennym zabiegiem ochronnym jest także zaprawianie nasion przed siewem. Pomaga zniszczyć patogeny znajdujące się na ziarnie, bądź chronić je przed pasożytami znajdującymi się w glebie.
W momencie gdy wyżej wymienione sposoby będą niewystarczające, należy sięgnąć po chemiczne środki ochrony roślin. W walce z mączniakiem prawdziwym zbóż skuteczne są fungicydy np. triazolowe, morfolinowe czy imidazolowe. Należy pamiętać o rotacji preparatów, aby zminimalizować uodpornienie grzyba.
Moja Rola
