Rdza brunatna jest chorobą występująca zarówno na odmianach ozimych, jak i jarych. Poraża żyto, pszenżyto i pszenicę, jednakże największe straty powoduje w uprawie tej ostatniej.
Rdza brunatna wywoływana jest przez patogen Puccinia recondita. Pierwsze, pojedyncze uredinia (skupiska zarodników) występują jesienią, bądź wczesną wiosną.
Zlokalizowane są na górnej stronie blaszki liściowej. Uredinia są owalne, lekko wzniesione, w formie poduszek, koloru rdzawo-pomarańczowego. Z czasem jest ich coraz więcej, skóra je pokrywająca pęka, tworząc otoczkę wokół skupień zarodników. Pod koniec wegetacji, głównie na dolnej powierzchni liścia, występują czarne, błyszczące telia z teliosporami (zarodniki).
Rozwój rdzy zmniejsza powierzchnię asymilacyjną liścia, ogranicza proces fotosyntezy, zwiększa parowanie, przez co rozwój rośliny zostaje zahamowany. Dochodzi do żółknięcia, zasychania i zamierania liści. Ziarno z porażonych roślin charakteryzuje się mniejszą wielkością, a także obniżoną wartością odżywczą.
Zarodniki Puccinia recondita łatwo przenoszone są z wiatrem na duże odległości. Optymalna temperatura do rozwoju rdzy brunatnej to 15-18 stopni Celcjusza, nie mniej może rozwijać się w zakresie temperatury powietrza od 12 do 25 stopni Celcjusza. Ponadto zapewniona musi być wysoka wilgotność powietrza (rosa, mgła). Dodatkowo płytka orka, wysokie nawożenie azotem czy deficyt potasu sprzyjają występowaniu rdzy brunatnej.
W celu ograniczenia występowania rdzy zaleca się stosowanie płodozmianu czy wybór odmian bardziej odpornych. Ponadto warto usuwać zalegające liście czy zaorywać resztki pożniwne, bo na nich mogą zimować zarodniki Puccinia recondita.
Rdza brunatna to choroba, którą należy zwalczać fungicydami. Przegląd pola powinien być przeprowadzany regularnie, co kilka dni. Ocenie powinno podlegać 100-150 (w zależności od wielkości pola) wybranych losowo roślin, oddalonych o ok. 2 m od granicy plantacji.
Oprysk należy rozpocząć jak najszybciej po zaobserwowaniu pierwszych objawów. Próg szkodliwości, według IOR, ustalony jest dla poszczególnych faz rozwojowych roślin.
W fazie krzewienia pszenicy oprysk należy wykonać w momencie, gdy na 10-15 proc. roślin obserwuje się pierwsze objawy. W razie potrzeby zabieg należy ponowić po upływie 15 dni. W fazie strzelania w źdźbło, jeżeli co najmniej 10 proc. źdźbeł wykazuje objawy porażenia.
Natomiast w fazie kłoszenia w momencie, gdy objawy zainfekowania pojawią się na liściu flagowym lub podflagowym. Do środków ochrony roślin o dużej skuteczności zaliczamy fungicydy triazolowe, strobilurynowe czy benzimidazolowe.
Moja Rola