gorczyca jako międzyplon
fot. Krzysztof Przepióra

Jedną z roślin sianych jako międzyplon jest gorczyca. Jest ona rośliną oleistą, należącą do rodziny Brassicaceae ? kapustowate. W jej obrębie możemy wyróżnić 3 rodzaje: Sinapis, Brassica i Eruca.

W Polsce gorczyca biała (Sinapis alba) jest najczęściej uprawianą odmianą spośród wymienionych. Należy do roślin jednorocznych, dnia długiego o silnej reakcji fotoperiodycznej. Ponadto jest rośliną o krótkim okresie wegetacji (45-60 dni), która powinna być wysiana jak najszybciej po zbiorze plonu głównego.

Gorczyca biała dzięki dużym przyrostom zielonej masy oraz szybkim wschodom może być wykorzystywana jako międzyplon ścierniskowy na zielonkę, bądź na zielony nawóz. W przypadku, gdy gorczyca uprawiana jest na cele paszowe warto pamiętać, iż zbiór należy przeprowadzić przed kwitnieniem roślin, ponieważ później bardzo szybko drewnieje. Ponadto, nie może być podstawą żywienia przeżuwaczy, aczkolwiek w latach z małą ilością opadów atmosferycznych stanowi paszę alternatywną.

Gorczycę uprawianą na nawóz zielony najlepiej przyorać do momentu, kiedy rośliny pozostają zielone i niezdrewniałe. Warto je również przed zaoraniem rozdrobnić, aby ich mineralizacja szybciej przebiegała. Tak zaorane na jesień rośliny powinny w okresie zimowym ulec rozkładowi, aby już na wiosnę część zakumulowanych składników odżywczych była dostępna dla roślin jarych.

Uważa się, że gorczyca, która w momencie zaorania jest dobrze rozwinięta posiada wartość nawozową porównywaną z obornikiem w dawce ok. 20 t/ha. Jest to szczególnie ważne w gospodarstwach, w których nie prowadzi się produkcji zwierzęcej, przez co obornik nie jest bezpośrednio dostępny.

Gorczyca jako roślina wykorzystywana w uprawie międzyplonowej chroni glebę zarówno przed erozją wietrzną, jak i wodną. Jej resztki pożniwne stanowią bogate źródło materii organicznej, co przekłada się na poprawę właściwości chemicznych, fizycznych i biologicznych gleby. Ponadto uprawa gorczycy jako międzyplonu poprawia strukturę gleby, a często zmniejsza także nakłady na nawożenie roślin następczych.

Gorczyca ma swój udział również w profilaktyce ochronnej, ponieważ ogranicza występowanie nicieni w glebie, a ponadto odstrasza ślimaki. Można także przypisać jej rolę rośliny fitosanitarnej, bowiem uprawiana po zbożach obniża ryzyko wystąpienia szkodników i chorób niebezpiecznych szczególne dla zbóż np. chorób podstawy źdźbła. Ponadto, niektóre jej odmiany posiadają właściwości mątwikobójcze (np. Barka, Martigena, Maryna), dlatego też gorczyca chętnie stosowana jest jako mulcz przed siewem buraków cukrowych.

Warto również nadmienić, iż gorczyca biała jest cennym gatunkiem roślin dla pszczół. Jako roślina wysoko miododajna, dostarcza duże ilości pyłku z jednostki powierzchni. Dla porównania, przy sprzyjającej pogodzie, podczas kwitnienia na 1 metrze kwadratowym łanu gorczycy pracuje blisko 3 razy więcej pszczół aniżeli na rzepaku oraz nawet 7 razy więcej niż na rzepiku.

Niemniej warto zaznaczyć, iż gorczyca nie powinna być wysiewana na stanowiskach, na których mają być uprawiane inne rośliny z rodziny kapustowatych (np. rzepak). Siew gorczycy stwarza bowiem niebezpieczeństwo nagromadzenia wspólnych patogenów (chorób i szkodników), które mogą pozostać w glebie nawet przez kilka lat, narażając rośliny następne na infekcję.

Moja Rola