W Polsce, a także w Europie burak cukrowy jest jedynym substratem do produkcji cukru. Ponadto może być wykorzystywany w przemyśle spożywczym, farmaceutycznym czy paliwowym.
Burak cukrowy jest rośliną dwuletnią, okopową, posiadającą korzeń w kształcie stożka o masie ok. 0,5-1 kg. Uznawany jest za jedną z najcenniejszych roślin w naszym kraju. Jest bardzo wartościowy w płodozmianie, ponieważ stanowisko po uprawie buraków cukrowych jest utrzymane w dobrej kulturze, a także ze względu na liczne zabiegi pielęgnacyjne jest mało zachwaszczone.
W ostatnich latach można zaobserwować zmiany w strukturach powierzchniowych buraków cukrowych w Polsce. Zmniejszyła się liczba plantacji do 1 ha, natomiast nastąpił wzrost plantacji o powierzchni powyżej 20 ha.
Aby wyprodukować buraki o dobrych jakościowo parametrach, należy zastosować odpowiednie zabiegi agrotechniczne, a także zapewnić odpowiednią ochronę.
Pierwszym kluczowym aspektem jest wybór stanowiska, które powinno zapewnić burakom optymalne warunki wzrostu. Uważa się, że najlepszą glebą do uprawy buraka cukrowego jest gleba należąca do klas bonitacyjnych I, II, III i IVa oraz kategorii agronomicznej średniej lub ciężkiej.
Warto zaznaczyć, iż pole pod uprawę buraka cukrowego przygotowuje się przez kilka lat, tak aby rośliny poprzedzające pozostawiły korzystne stanowisko. Dlatego też nie zaleca się uprawy rzepaku czy innych roślin kapustowatych przed burakiem, ponieważ istnieje ryzyko nadmiernego namnożenia nicieni oraz występowania samosiewów, które są trudne do zwalczenia. Ponadto jako niekorzystny przedplon uważa się warzywa, buraki cukrowe czy pastewne, a także wieloletnie trawy. Natomiast zalecanymi roślinami, poprzedzającymi uprawę buraka cukrowego, są zboża ozime, ziemniaki czy rośliny strączkowe.
Płodozmian powinien być tak zaplanowany, aby uprawa buraka cukrowego na danym stanowisku nie pojawiała się częściej niż co 4 lata. W razie potrzeby warto również uwzględnić w zmianowaniu siew międzyplonu np. gorczycy, jako rośliny o cechach antymątwikowych.
Bardzo ważne w uprawie buraka cukrowego jest także odpowiednie przygotowanie gleby, które uwzględnia zabiegi jesienne i wiosenne. Celem uprawy jesiennej jest m.in. wymieszanie resztek pożniwnych czy nawozów, likwidacja podeszwy płużnej, płytkie umieszczenie nasion chwastów, a także zmagazynowanie jak największej ilości wody.
Z kolei zabiegi wiosenne przeprowadza się, aby wyrównać pole, zahamować czy ograniczyć parowanie wody zmagazynowanej w okresie jesienno-zimowym, zabezpieczyć glebę przed zamuleniem, a także odpowiednio ją rozdrobić, dzięki czemu ułatwione będą wschody buraków.
Buraki cukrowe mogą być uprawiane w kilku systemach m.in. tradycyjnym, konserwującym czy siewie bezpośrednim. Uprawa buraka cukrowego w systemie tradycyjnym polega na przeprowadzeniu płytkiej orki pożniwnej, a także głębokiej przedzimowej. Niemniej coraz częściej stosuje się technologie uprawy uproszczonej (zredukowanej), a w tym uprawy konserwującej, czyli siew w mulcz.
Uprawa buraka cukrowego w systemie tradycyjnym zalecana jest ze względu na m. in. ograniczenie strat wody, wzbogacenie gleby w materię organiczną czy zapobieganie erozji wietrznej i wodnej. Siew bezpośredni przeprowadzany jest bez wcześniejszej (zarówno jesiennej, jak i wiosennej) uprawy roli.
Termin siewu buraka cukrowego uzależniony jest przede wszystkim od warunków atmosferycznych, czy temperatury i wilgotności gleby. Warto zaznaczyć, iż zarówno zbyt wczesny, jak i zbyt późny siew niesie za sobą konsekwencje. W momencie siewu w niedogrzaną glebę utrudnione są wschody roślin, natomiast opóźnienie siewu może skutkować niższym plonem i słabszą jakością surowca.
Zatem siew buraków powinien być wykonany jak najwcześniej, lecz należy przeprowadzić go w optymalnych warunkach. Za takie uznaje się, gdy temperatura gleby osiągnie 5 stopni Celsjusza na głębokości ok. 5 cm. Ponadto gleba na stanowisku powinna charakteryzować się dobrą strukturą i średnią wilgotnością.
W południowo-zachodniej części Polski siew buraka przypada na koniec marca, początek kwietnia. W centralnej części naszego kraju siew wykonywany jest w pierwszej połowie kwietnia, natomiast w części północno-wschodniej siew buraków jest najpóźniej, gdyż w drugiej i trzeciej dekadzie kwietnia.
Obsada, która uważana jest za najkorzystniejszą to 80-90 tys. roślin na hektar. Nasiona w siewie punktowym powinny być umieszczone na głębokości ok 2 cm oraz dociśnięte do podłoża. Zalecanym odstępem nasion w rzędzie jest 18 cm, gdyż zapewnia on korzystną obsadę korzeni podczas przeciętnych warunków uprawowych.
Moja Rola
