Materiał siewny uważany jest za ogniwo transmisji postępu odmianowego do produkcji polowej i najtańszy środek produkcji, gdyż stanowi około 10% bezpośrednich kosztów. Niemniej ma on duży wpływ na osiągane wyniki produkcyjne.
Kwalifikowany materiał siewny charakteryzuje się wyższym potencjałem plonowania niż nasiona własne, lecz często jedną z barier w powszechnym jego wykorzystaniu jest cena. Mimo wcześniejszych analiz i badań Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, można stwierdzić, że koszt materiału siewnego zbóż (stanowiący około 10 ? 12 % bezpośrednich kosztów produkcji) jest względnie stałą i nieznaczącą pozycją w relacji do kosztów nawozów czy paliwa.
Między innymi dlatego kwalifikowany materiał siewny często zastępowany jest własnym ziarnem. Rolnicy dość często wykorzystują do siewu swój materiał o zdecydowanie gorszej jakości lub czasem kupują materiał niekwalifikowany ze względu koszty.
Często zdarza się, że wybór gorszego jakościowo materiału siewnego przekłada się na słabsze plonowanie roślin oraz narażenie ich na ataki ze strony licznych patogenów, a to z kolei zwiększa koszty utrzymania roślin w okresie ich wegetacji. Między innymi z tego powodu korzystnym rozwiązaniem jest kupno dobrego kwalifikowanego materiału siewnego na rzecz zmniejszenia kosztów w późniejszym okresie.
Wyższy potencjał plonowania kwalifikowanego materiału siewnego wynika z faktu, iż jest to materiał ?młodszy genetycznie?, zdrowy, wolny od zanieczyszczeń obcymi gatunkami i odmianami, o wysokiej zdolności kiełkowania oraz (dzięki zaprawie nasiennej) zabezpieczony przed chorobami przenoszonymi z nasionami. Sprawia to, że z plantacji obsianych takim materiałem siewnym uzyskuje się wyższy plon i ziarno lepszej jakości. Ponadto z zakupu kwalifikowanego materiału siewnego można uzyskać dopłaty z funduszu ?de minimis?, dzięki czemu można odzyskać część poniesionych inwestycji.
Właściwy dobór materiału siewnego powinien odbywać się w oparciu o wybór dedykowanej odmiany, która będzie dobrana odpowiednio do danego stanowiska, warunków klimatycznych i technologii uprawy. Rolnicy mają możliwość wyboru materiału siewnego odmian zarejestrowanych w kraju oraz z tzw. katalogu wspólnotowego ? nasiona zarejestrowane w państwach Unii Europejskiej. Odmiany zarejestrowane w Polsce w odróżnieniu od odmian z ?katalogu wspólnotowego?, były już uprawiane w polskich warunkach glebowo-klimatycznych.
Odmiany, które z powodzeniem zakończyły procedurę rejestracyjną, na ogół dobrze przystosowują się do upraw w Polsce. W rejestrze COBORU (Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych) istnieje wiele przebadanych odmian, aczkolwiek podchodząc do wyboru materiału siewnego, należy sprawdzić potencjał plonowania danej odmiany. Zaleca się, aby brać pod uwagę wyniki plonowania odmiany w danym regionie, ponieważ są one bardzo mocno zrejonizowane (m.in. ściśle związane z typem gleby). Może zdarzyć się, że ich plonowanie w skali całego kraju jest na przeciętnym poziomie, a w danym regonie potrafią plonować bardzo dobrze.
Bardzo ważny jest także wybór odpowiedniej klasy odmiany. W przypadku pszenicy ozimej uprawienej w celu uzyskania wysokiej jakości wypiekowej ziarna zaleca się wybór odmiany z klasy A. Odmiany te przy zastosowaniu odpowiedniego poziomu nawożenia azotowego osiągną parametry spełniające oczekwiania przemysłu młynarsko-piekarniczego. Warto również wybierać odmiany utrzymujące wysokie parametry jakościowe podczas lat o niekorzystnym przebiegu pogodowym ? zbyt częste opady w czasie żniw lub długotrwałe susze. Odmianami które potrafią dobrze plonować w okresie niesprzyjających warunków glebowo-klimatycznych są m.in. Bamberka (A), Fregata (A), Euforia (A) i Comandor (A) ? odmiany pszenicy zwyczajnej ozimej.
Warto także zwrócić uwagę na odmiany, które nawet przy mocno ingerującej agrotechnice gwarantują uzyskanie parametrów skupowych, tj. Fala (A), Atrakcja (A), KWS Sunny (A), MHR Jutrzenka (A) ? odmiany pszenicy zwyczajnej jarej.
Kwalifikowany materiał siewny z przeznaczeniem na paszę dla zwierząt, powinien charakteryzować się wysokoplennością. W przypadku pszenicy są to odmiany z grupy C (np. Sikorka, Viborg, KWS Kiran ? odmiany pszenicy zwyczajnej jarej; Florencia, Frisky, KWS Kiran, RGT Kicker, Sikorka, Fiborg ? odmiany pszenicy zwyczajnej ozimej) i B (np. Titanus, SY Orofino, Sfera ? odmiany pszenicy zwyczajnej ozimej; Frajda, Dolores, Kometa ? odmiany pszenicy zwyczajnej jarej). W tym przypadku liczy się także odporność na choroby kłosa, aby nie narazić zwierząt na ingerencję ze strony patogenów.
Porażenie grzybami z rodzaju Fusarium prowadzi do kumulacji szkodliwych mykotosksyn w produktach pochodzenia zwierzęcego, które następnie są spożywane. Ponadto mykotoksyny negatywnie wpływają na przyrost masy ciała u zwierząt, stąd przy produkcji ziarna na paszę jak i produkcji na cele piekarnicze istotna jest właściwa ochrona fungicydowa, której skuteczność powinna być związana z naturalną odpornością odmiany.
Bardzo istotną cechą jest także wysoka mrozoodporność. W Polsce występujące warunki pogodowe w sezonie zimowym mogą być zbyt surowe dla odmian o mrozoodporności na poziomie 1-2 w skali 9oC. Nie powinny być one uprawiane przede wszystkim we wschodnio-północnej części kraju, gdzie silniejsze są wpływy klimatu kontynentalnego.
Wybór dobrego materiału siewnego nie zalicza się do prostych czynności. Decyzja o wyborze właściwej odmiany powinna być podparta wnikliwą analizą, która uwzględni rejon (gdzie zostanie zasiana), typ gleby, warunki pogodowe, potencjał plonowania oraz przeznaczenie ziarna ? wybór w oparciu o klasę. Rozległa wiedza na temat uprawianej odmiany pozwala na precyzyjne zaplanowanie wszystkich etapów produkcji ziarna. Obecnie takie działanie uważa się za podstawę nowoczesnego i profesjonalnego prowadzenia gospodarstwa.
Moja Rola
