Hodowla gęsi w Polsce i na świecie cieszy się dużą popularnością, zarówno w produkcji towarowej, jak i wśród hodowców amatorskich. Gęsi są cenione przede wszystkim za wysokiej jakości mięso oraz tłuszcz, a ich jaja, choć rzadziej spożywane niż kurze, znajdują zastosowanie w gastronomii oraz w inkubacji piskląt. Jednym z kluczowych aspektów prowadzenia efektywnej hodowli jest znajomość wydajności jajowej gęsi oraz czynników wpływających na jej zwiększenie.
Wydajność jajowa różnych ras gęsi
Gęsi znoszą znacznie mniej jaj niż kury czy kaczki, co wynika z ich naturalnego cyklu rozrodczego. Średnia roczna wydajność jajowa gęsi w zależności od rasy wynosi:
- Gęsi białe włoskie – 50–80 jaj rocznie
- Gęsi kubańskie – 50–70 jaj rocznie
- Gęsi garbonose – 40–60 jaj rocznie
- Gęsi landes – 30–50 jaj rocznie
- Gęsi rasy kołudzkiej białej (polska gęś owsiana) – 40–60 jaj rocznie
- Gęsi szare (rasy regionalne) – 20–40 jaj rocznie
Najbardziej wydajne rasy potrafią znosić ponad 80 jaj w sezonie, jednak standardowa produkcja wynosi około 40–60 jaj na gęś.
Okres nieśności gęsi
Sezon nieśności gęsi trwa stosunkowo krótko i przypada głównie na wczesną wiosnę. W naturalnych warunkach okres składania jaj rozpoczyna się w lutym lub marcu i trwa do maja lub czerwca. Niektóre rasy mogą kontynuować nieśność aż do lipca, jednak intensywność znoszenia jaj spada po pierwszych miesiącach sezonu.
Gęsi składają jaja co 1–2 dni, a zniesienie pełnej partii (10–15 jaj) jest często sygnałem dla samicy do rozpoczęcia wysiadywania. W hodowlach towarowych jaja są regularnie zabierane, co może przedłużyć okres nieśności.
Czynniki wpływające na liczbę zniesionych jaj
Na liczbę znoszonych jaj wpływa wiele czynników, zarówno genetycznych, jak i środowiskowych. Kluczowe aspekty to:
1. Rasa i linia genetyczna
Niektóre rasy gęsi mają naturalnie wyższą wydajność jajową. Hodowcy selekcjonują ptaki pod kątem zwiększenia produkcji jaj, co w dłuższej perspektywie wpływa na poprawę wyników hodowlanych.
2. Wiek gęsi
Najwyższą wydajność jajową osiągają gęsi w drugim i trzecim roku życia. Po czwartym roku liczba zniesionych jaj zaczyna spadać, a po szóstym roku spadek staje się wyraźny.
3. Żywienie i kondycja zdrowotna
Aby gęsi osiągały maksymalną wydajność jajową, powinny otrzymywać odpowiednio zbilansowaną paszę. Najważniejsze składniki diety to:
- Białko – niezbędne do prawidłowego rozwoju i funkcji jajników (np. soja, groch, śruta rzepakowa)
- Wapń i fosfor – kluczowe dla twardej skorupy jaj (np. kreda pastewna, skorupki jaj)
- Witaminy A, D3 i E – wspierające płodność i kondycję ptaków
- Pasze objętościowe – trawy, zielonka, owies, które poprawiają trawienie i ogólną kondycję gęsi
4. Warunki środowiskowe
Optymalne warunki chowu mają ogromne znaczenie dla efektywnej produkcji jaj. Najlepsze wyniki osiąga się, gdy gęsi mają:
- Dostęp do pastwisk – naturalne światło i ruch poprawiają kondycję i wydajność
- Odpowiednią długość dnia świetlnego – minimum 12–14 godzin światła dziennie stymuluje nieśność
- Ciepłe, suche i dobrze wentylowane pomieszczenia – unikanie stresu związanego z zimnem i przeciągami poprawia wyniki produkcyjne
5. Obecność samca
Samiec gęsi (gąsior) nie jest konieczny do znoszenia jaj, ale jego obecność może stymulować samice do intensywniejszej nieśności, szczególnie w hodowlach prowadzonych na otwartych wybiegach.
Czy można zwiększyć liczbę znoszonych jaj?
Hodowcy mogą podjąć różne działania w celu zwiększenia nieśności gęsi. Skuteczne metody to:
- Wydłużenie okresu świetlnego – stosowanie sztucznego oświetlenia w kurnikach pozwala przedłużyć sezon nieśności.
- Systematyczne odbieranie jaj – gęsi, które nie mają pełnego lęgu, kontynuują znoszenie jaj dłużej.
- Selekcja najlepszych samic – wybór gęsi o wysokiej nieśności do dalszej hodowli poprawia wyniki w kolejnych pokoleniach.
- Zapewnienie odpowiednich warunków – optymalna dieta, dostęp do wody i pastwisk oraz redukcja stresu przekładają się na lepsze wyniki.
Jaja gęsie – wartość użytkowa
Jaja gęsie są znacznie większe od kurzych – jedno jajo waży średnio 140–200 g. Zawierają dużą ilość białka, tłuszczów i mikroelementów, co czyni je cennym produktem spożywczym. Wykorzystuje się je głównie do wypieków, produkcji makaronów oraz jako surowiec do inkubacji.
Inkubacja jaj gęsich
Jeśli hodowca planuje rozmnażanie stada, kluczowe jest odpowiednie przechowywanie i inkubowanie jaj:
- Optymalna temperatura przechowywania – 12–15°C
- Wilgotność powietrza – 75–80%
- Czas inkubacji – około 28–30 dni
- Obracanie jaj – minimum 3 razy dziennie, aby zarodek rozwijał się równomiernie
Podsumowanie
Liczba jaj znoszonych przez gęsi zależy od wielu czynników, takich jak rasa, warunki hodowli, żywienie i zarządzanie stadem. Średnia produkcja wynosi 40–60 jaj rocznie, choć niektóre rasy mogą osiągać wyższą wydajność. Hodowcy mogą poprawić wyniki przez odpowiednią selekcję ptaków, stosowanie sztucznego oświetlenia oraz zapewnienie optymalnych warunków środowiskowych. Dzięki temu hodowla gęsi może być bardziej efektywna i przynosić lepsze rezultaty, zarówno w produkcji mięsnej, jak i w celach hobbystycznych.
Źródło: www.mojarola.pl
