Kuna domowa (Martes foina), znana również jako kamionka, to drapieżny ssak z rodziny łasicowatych, który coraz częściej pojawia się na terenach wiejskich. Choć naturalnie występuje w lasach i na obrzeżach terenów zurbanizowanych, dzięki wysokiemu przystosowaniu do życia w pobliżu człowieka, regularnie penetruje gospodarstwa rolne w poszukiwaniu łatwego pokarmu, w tym drobiu.
Kuny są zwierzętami nocnymi, prowadzącymi samotniczy tryb życia. Ich aktywność przypada głównie na godziny wieczorne i nocne. Dzięki zwinności i doskonałemu słuchowi potrafią dostać się nawet do dobrze zabezpieczonych kurników. Ich dieta jest bardzo urozmaicona – obejmuje gryzonie, ptaki, owady, a także owoce i jaja. Jednak w sytuacji niedoboru pożywienia naturalnego, kuny chętnie atakują drób, szczególnie kury.
Mechanizm ataku kuny na drób
Atak kuny na kury ma określony przebieg, który odróżnia ją od innych drapieżników, takich jak lisy czy jastrzębie. Kuna nie zabija dla jedzenia w taki sposób, jak większe drapieżniki – często kieruje nią instynkt drapieżcy oraz panika wywołana ruchem stada.
Podczas ataku kuna dostaje się do wnętrza kurnika najczęściej przez otwory wentylacyjne, szczeliny dachowe, nieszczelne drzwi lub niezabezpieczone okna. Dzięki smukłemu ciału potrafi przecisnąć się przez otwór o średnicy nawet 5 cm. Po dostaniu się do środka atakuje zazwyczaj od razu, najczęściej poprzez ugryzienie ofiary w szyję – to charakterystyczne zachowanie, prowadzące do uszkodzenia rdzenia kręgowego lub uduszenia.
Kuna porusza się bardzo szybko i sprawnie, co dezorientuje kury. W wyniku stresu, hałasu i paniki ptaki często giną nie tylko od bezpośrednich obrażeń, ale również z powodu udaru cieplnego lub zawału serca. Często zdarza się, że kuna zabija znacznie więcej ptaków, niż jest w stanie zjeść czy wynieść – to zjawisko znane jako tzw. „nadmierne zabijanie” (surplus killing). Ofiary bywają pozostawione w całości, bez oznak konsumpcji, lub jedynie z odgryzioną głową, co jest typowym znakiem ataku kuny.
Skutki obecności kuny w kurniku
Obecność kuny w gospodarstwie może mieć bardzo poważne konsekwencje ekonomiczne i zdrowotne dla hodowcy. Poza oczywistymi stratami w stadzie (czasem sięgającymi kilkunastu ptaków w jedną noc), dochodzi również do długofalowego stresu wśród ocalałych kur, co skutkuje:
-
spadkiem nieśności,
-
większą podatnością na choroby,
-
agresją wewnątrz stada,
-
obniżeniem efektywności rozrodu.
Ponadto kuna może być nosicielem pasożytów i patogenów, które mogą przenosić się na drób, np. poprzez zanieczyszczenie ściółki lub paszy.
Czynniki sprzyjające atakom kuny
Z punktu widzenia zarządzania gospodarstwem, ważne jest zrozumienie, co przyciąga kuny do kurnika. Do najważniejszych czynników należą:
-
łatwy dostęp do budynków inwentarskich,
-
brak zabezpieczeń (np. siatki stalowej w otworach wentylacyjnych),
-
resztki paszy i jaj dostępne w pobliżu kurnika,
-
obecność gryzoni, które stanowią podstawę diety kuny.
Warto także zaznaczyć, że kuny potrafią wracać do miejsc, gdzie już raz zdobyły pożywienie. Z tego powodu pojedynczy incydent może przerodzić się w nawracający problem.
Metody zabezpieczenia gospodarstwa przed kuną
Zabezpieczenie drobiu przed kuną powinno obejmować zarówno działania fizyczne, jak i odstraszające. Najskuteczniejsze praktyki to:
1. Uszczelnienie kurnika
-
Zabezpieczenie wszystkich otworów siatką o małych oczkach (max 1,5 cm).
-
Wymiana lub wzmocnienie drzwi i okien.
-
Uszczelnienie dachów, szczególnie w rejonie okapów i łączeń.
2. Monitoring i pułapki
-
Zakładanie fotopułapek do identyfikacji drapieżcy.
-
Ustawianie pułapek żywołownych (zgodnie z lokalnymi przepisami ochrony zwierząt).
-
Monitorowanie śladów (np. odchody, ślady łap, zarysowania na drewnie).
3. Odstraszacze i psy stróżujące
-
Użycie elektronicznych odstraszaczy emitujących dźwięki o wysokiej częstotliwości.
-
Wprowadzenie psa (np. rasy owczarskiej), który instynktownie odstrasza dzikie drapieżniki.
-
Zastosowanie naturalnych odstraszaczy zapachowych, np. sierści ludzkiej lub moczu drapieżników.
Kuna, choć z pozoru niewielkim drapieżnikiem, może wyrządzić poważne straty w stadach drobiu. Kluczowym aspektem skutecznej ochrony jest profilaktyka – eliminacja słabych punktów w infrastrukturze gospodarstwa oraz bieżąca kontrola. Reakcja na pierwsze oznaki obecności kuny powinna być natychmiastowa, gdyż opóźnienia skutkują nie tylko stratami materialnymi, ale także poważnymi zaburzeniami w dobrostanie zwierząt.
