Zakłada się, że najlepszy moment na odsadzenie prosiąt przypada między 21. a 35. dniem ich życia. Nie istnieje jednak jeden uniwersalny schemat. Wszystko zależy od szeregu czynników: kondycji lochy, stanu zdrowia miotu czy warunków zoohigienicznych panujących w gospodarstwie. Zbyt wczesne oddzielenie od matki może skutkować zahamowaniem wzrostu i zwiększoną wrażliwością na infekcje. Z kolei zbyt późne odsadzenie nadmiernie obciąża lochę i może pogorszyć jej płodność w przyszłych cyklach.
Dlaczego termin odsadzania ma takie znaczenie?
Odsadzanie to jeden z newralgicznych momentów w całym cyklu produkcyjnym trzody chlewnej. Od jego przebiegu zależy nie tylko dalszy rozwój prosiąt, ale też dobrostan lochy i efektywność ekonomiczna gospodarstwa. W produkcji intensywnej często praktykuje się odsadzanie już w okolicach 21. dnia, co pozwala skrócić cykl rozrodczy lochy. Jednak wymaga to bardzo dobrej organizacji i odpowiednio przygotowanego zaplecza.
Co wpływa na decyzję o terminie?
Dojrzałość prosiąt
Prosięta powinny ważyć przynajmniej 6–7 kg w momencie odsadzania. Wskazuje to na ich gotowość do pobierania pokarmu stałego. Dobrze jest obserwować, czy zwierzęta są aktywne, mają zdrową skórę i odpowiednio reagują na bodźce.
Kondycja zdrowotna stada
Im wyższy poziom bioasekuracji i lepszy status zdrowotny stada, tym większe możliwości do wczesnego odsadzania. Gdy pojawiają się objawy biegunek, infekcji układu oddechowego czy inne sygnały obniżone j odporności, lepiej wstrzymać się z decyzją.
Stan lochy
Jeśli locha nie wykazuje oznak wyczerpania, może dłużej utrzymywać miot. W systemach intensywnych szybki powrót do cyklu rujowego ma jednak duże znaczenie z punktu widzenia ekonomii hodowli.
Różnice w systemach odsadzania
Wczesne odsadzanie (21–24 dni)
Popularne w intensywnych gospodarstwach. Wymaga stosowania prestarterów najwyższej jakości, dobrej wentylacji i stabilnych warunków termicznych. Choć pozwala przyspieszyć cykl produkcyjny, wiąże się z ryzykiem stresu i spadku odporności.
Standardowe odsadzanie (28–35 dni)
Najczęściej rekomendowane podejście. Daje prosiętom czas na rozwój i adaptację, redukuje stres i ułatwia przejście na pokarm stały.
Późne odsadzanie (po 35 dniu)
Występuje głównie w systemach ekologicznych i mniej intensywnych. Przynosi dobre wyniki zdrowotne, ale może obniżyć efektywność ekonomiczną produkcji.
Przygotowanie prosiąt do odsadzenia
Żywienie przed odsadzeniem
Już od 5. dnia życia warto wprowadzać prestartery. Pomagają one rozwijać enzymy trawienne i przyzwyczajają zwierzęta do nowego typu pokarmu, co łagodzi przejście po zakończeniu laktacji.
Warunki środowiskowe
W momencie odsadzania temperatura powinna utrzymywać się w przedziale 26–28°C. Kluczowe jest utrzymanie czystości, suchości i odpowiedniej wentylacji w kojcach.
Proces separacji
Najczęściej to locha zostaje przeniesiona, a prosięta zostają w dotychczasowym miejscu. Pozwala to ograniczyć stres związany z nagłą zmianą otoczenia.
Skąd wiadomo, że to już czas?
Zwierzęta regularnie jedzą paszę stałą, są zdrowe, aktywne, mają dobrą masę ciała i nie występują u nich objawy biegunek czy infekcji. Ich układy odpornościowy i trawienny są wystarczająco rozwinięte, żeby poradzić sobie bez obecności lochy.
Czego unikać?
Zbyt wczesne odsadzanie powoduje spadek przyrostów, biegunkę i zwiększa śmiertelność. Brak przygotowania żywieniowego prowadzi do problemów trawiennych. Zimno, przeciągi czy wilgoć zwiększają podatność na choroby. Nagła zmiana środowiska, czyli jednoczesne odseparowanie od matki i zmiana miejsca, to dodatkowy czynnik stresogenny.
Dlatego tak istotne jest indywidualne podejście, oparte na obserwacji i znajomości własnego stada. Dobrze zaplanowane odsadzanie, zgodne z realiami danego gospodarstwa, to inwestycja w zdrowy odchów i wysoką efektywność produkcyjną.
Źródło: www.mojarola.pl
