Mocznik jest jednym z najczęściej stosowanych nawozów azotowych w uprawie rzepaku. Jego popularność wynika z wysokiej zawartości azotu (46% N) oraz stosunkowo niskiej ceny. Jednak efektywność stosowania mocznika zależy od wielu czynników, takich jak termin aplikacji, warunki pogodowe, czy metoda nawożenia. W tym artykule omówimy, kiedy najlepiej stosować mocznik na rzepak, jakie są jego zalety oraz jak unikać strat azotu.
Charakterystyka mocznika jako nawozu
Mocznik (CH4N2O) to nawóz azotowy w formie amidowej. Po aplikacji ulega przemianom biochemicznym w glebie:
- Hydroliza – proces przekształcenia mocznika w wodorowęglan amonu, katalizowany przez enzym ureazę.
- Nitryfikacja – przemiana amonu w azotany, które są przyswajalne przez rośliny.
Procesy te są uzależnione od temperatury, wilgotności gleby i jej odczynu. Kluczowym aspektem skutecznego stosowania mocznika jest minimalizacja strat azotu w postaci amoniaku, co może nastąpić w warunkach niekorzystnych.
Kiedy stosować mocznik na rzepak?
1. Przedsiewnie
Przedsiewne stosowanie mocznika jest jednym z najbardziej efektywnych sposobów dostarczania azotu rzepakowi. Zalecane jest na glebach o umiarkowanej lub wysokiej zawartości substancji organicznej. Ważne wskazówki:
- Dawka: Zwykle stosuje się od 30 do 60 kg N/ha, w zależności od zasobności gleby i przewidywanego plonu.
- Wymieszanie z glebą: Aby uniknąć strat amoniaku, mocznik powinien zostać natychmiast wymieszany z warstwą gleby za pomocą orki lub agregatu uprawowego.
- Termin: Optymalnie 2-3 tygodnie przed siewem rzepaku.
2. Pogłównie wiosną
Wiosenne nawożenie mocznikiem jest kluczowe dla rozwoju wegetatywnego rzepaku oraz formowania pędów i łuszczyn. Ważne etapy to:
a) Pierwsza dawka (BBCH 20-30)
- Termin: Wczesna wiosna, zaraz po starcie wegetacji (koniec lutego – początek marca, w zależności od warunków pogodowych).
- Dawka: Od 40 do 60 kg N/ha, co stanowi około 50-70% całkowitej ilości azotu przeznaczonej na pogłówne nawożenie.
- Uwagi: Ważne jest aplikowanie mocznika przed prognozowanymi opadami deszczu, co przyspieszy jego wnikanie w glebę i ograniczy straty.
b) Druga dawka (BBCH 30-50)
- Termin: Faza intensywnego wzrostu (kwiecień – maj), gdy roślina formuje pęd główny i pąki kwiatowe.
- Dawka: Od 30 do 40 kg N/ha, co stanowi dopełnienie całkowitego zapotrzebowania na azot.
- Uwagi: Ważne jest zachowanie umiaru, aby uniknąć przenawożenia i zwiększonej presji chorób.
3. Dolistnie
Nawożenie dolistne mocznikiem jest skutecznym sposobem szybkiego dostarczenia azotu w sytuacjach stresowych lub niedoborów. Wskazówki dotyczące stosowania:
- Stężenie roztworu: 8-12% (maksymalnie 12%, aby uniknąć uszkodzeń liści).
- Termin: Faza intensywnego wzrostu (BBCH 30-50) lub w sytuacjach widocznych niedoborów azotu.
- Uwagi: Dolistne nawożenie powinno być wykonywane w godzinach porannych lub wieczornych przy umiarkowanej temperaturze.
Warunki stosowania mocznika
1. Temperatura
Optymalna temperatura do stosowania mocznika to 10-20°C. W wyższych temperaturach ryzyko strat azotu przez ulatnianie amoniaku wzrasta.
2. Wilgotność gleby
Mocznik najlepiej stosować na wilgotnej glebie. W suchych warunkach hydroliza mocznika jest spowolniona, co może prowadzić do strat azotu.
3. Warunki pogodowe
Zaleca się stosowanie mocznika przed prognozowanymi opadami deszczu. Opady umożliwiają szybkie wnikanie nawozu w glebę i minimalizują straty azotu.
Zalety stosowania mocznika na rzepak
- Wysoka zawartość azotu – umożliwia efektywne dostarczanie azotu w niewielkich dawkach.
- Wszechstronność – może być stosowany przedsiewnie, pogłównie i dolistnie.
- Ekonomia – mocznik jest jednym z najbardziej opłacalnych nawozów azotowych.
- Wpływ na strukturę gleby – przy odpowiednim stosowaniu nie powoduje degradacji gleby.
Wady i zagrożenia
- Straty azotu – ulatnianie amoniaku w niekorzystnych warunkach pogodowych.
- Ryzyko uszkodzeń roślin – przy zbyt wysokich dawkach dolistnych lub stosowaniu na mokrą powierzchnię liści.
- Zakwaszenie gleby – długotrwałe stosowanie mocznika może prowadzić do obniżenia pH gleby.
Mocznik to skuteczny i ekonomiczny nawóz azotowy, który można efektywnie stosować w uprawie rzepaku, pod warunkiem przestrzegania zasad dotyczących terminów aplikacji, dawek oraz warunków pogodowych. Przedsiewne i pogłówne stosowanie mocznika pozwala na zaspokojenie potrzeb pokarmowych rzepaku, a nawożenie dolistne stanowi szybkie wsparcie w sytuacjach niedoboru azotu. Dzięki odpowiedniemu zarządzaniu nawożeniem mocznikiem można uzyskać wysoki plon i dobrą jakość nasion rzepaku.
Źródło: www.mojarola.pl
