Jęczmień ozimy jest uprawą, która w Polsce zajmuje istotne miejsce, szczególnie w regionach o dobrych warunkach glebowych. Po jego zbiorze, ważnym pytaniem dla rolnika jest, co siać na danym polu w kolejnych latach, aby maksymalizować plony, poprawić jakość gleby i zminimalizować ryzyko chorób roślin. Wybór rośliny następczej powinien być przemyślany, szczególnie jeśli gospodarstwo nastawione jest na produkcję mięsa, a także w przypadku pasji do upraw hobbystycznych. W poniższym artykule omówimy najlepsze opcje upraw po jęczmieniu ozimym, biorąc pod uwagę różne potrzeby agronomiczne oraz praktyki rolnicze.
1. Wybór rośliny następczej – kryteria i zasady
Wybór odpowiedniej rośliny do siewu po jęczmieniu ozimym jest zależny od kilku czynników. Pierwszym z nich jest rotacja upraw, która pozwala na utrzymanie zdrowia gleby i ograniczenie rozwoju patogenów. Ponadto, rośliny następcze powinny być dobrane tak, aby były w stanie skorzystać z pozostałości po jęczmieniu ozimym (np. resztek azotu) i jednocześnie nie stanowiły zagrożenia dla jakości gleby.
W kontekście rolnictwa na mięso, wybór rośliny następczej ma także znaczenie ekonomiczne, jako że niektóre rośliny mogą być wykorzystywane jako pasze, inne jako komponenty w produkcji białek roślinnych, a jeszcze inne służą jako pasze dla zwierząt. Dla rolników hobbystów wybór uprawy może wiązać się z poszukiwaniem roślin o estetycznych walorach, ale również z troską o zrównoważony rozwój gospodarstwa.
2. Rośliny strączkowe – doskonały wybór po jęczmieniu ozimym
Po jęczmieniu ozimym jednym z najlepszych wyborów jest uprawa roślin strączkowych. Rośliny te, dzięki symbiozie z bakteriami brodawkowymi, mają zdolność wiązania azotu atmosferycznego, co w znaczący sposób wzbogaca glebę w ten cenny pierwiastek. Strączkowe są szczególnie przydatne w systemach płodozmianu, ponieważ mogą poprawić jakość gleby i obniżyć potrzebę stosowania nawozów azotowych w kolejnych latach.
A. Groch i fasola
Groch i fasola to jedne z najczęściej uprawianych roślin strączkowych w Polsce. Obie rośliny są cenione za swoje walory paszowe i wysoką zawartość białka, co sprawia, że są doskonałym źródłem paszy dla zwierząt, w tym drobiu i trzody chlewnej. Po jęczmieniu ozimym, groch i fasola mogą wykorzystać pozostały azot w glebie, poprawiając jej strukturę i jakość. Dodatkowo, groch, podobnie jak fasola, jest rośliną odporną na suszę, co czyni ją atrakcyjną w kontekście zmieniających się warunków klimatycznych.
B. Soja
Soja jest inną rośliną strączkową, którą warto rozważyć po jęczmieniu ozimym, szczególnie jeśli chodzi o produkcję białka roślinnego. Soja wykazuje dużą odporność na choroby oraz dobrze reaguje na żyzność gleby, a jej plony mogą stanowić źródło białka w paszach zwierzęcych. Jest także rośliną, która może służyć do produkcji oleju roślinnego, co dodatkowo zwiększa jej opłacalność w gospodarstwach nastawionych na produkcję na szeroką skalę.
3. Uprawy zbóż – pszenica ozima, pszenżyto i owies
W niektórych przypadkach, zwłaszcza w gospodarstwach nastawionych na produkcję zbożową, dobrym rozwiązaniem po jęczmieniu ozimym może być siew innych zbóż. Zboża te nie tylko wpisują się w typowy płodozmian, ale także mogą być łatwe do uprawy, jeśli gleba została dobrze przygotowana po jęczmieniu.
A. Pszenica ozima
Pszenica ozima jest jednym z głównych zbóż uprawianych w Polsce, a jej uprawa po jęczmieniu ozimym ma swoje uzasadnienie agronomiczne. Zboża te dobrze współpracują ze sobą pod względem wymagań glebowych i często mogą wykorzystywać resztki po jęczmieniu, w tym resztkowy azot. Pszenica ozima jest rośliną, która dobrze rośnie na glebach o średniej i wysokiej żyzności, a jej plony mogą stanowić cenne źródło paszy oraz surowca do produkcji mąki.
B. Pszenżyto
Pszenżyto to zboże hybrydowe, które charakteryzuje się dobrą odpornością na niekorzystne warunki atmosferyczne oraz choroby. Uprawa pszenżyta po jęczmieniu ozimym jest korzystna, ponieważ pszenżyto dobrze rośnie na glebie o niższej żyzności i może być wykorzystywane do produkcji pasz oraz na konsumpcję. Ponadto, pszenżyto ma mniejsze wymagania wodne niż pszenica, co sprawia, że jest bardziej odpornym na zmienne warunki pogodowe.
C. Owies
Owies jest uprawą, która dobrze komponuje się w płodozmianie po jęczmieniu ozimym. Jego uprawa ma znaczenie zarówno w produkcji paszowej, jak i w hodowli zwierząt. Owies poprawia strukturę gleby, a także zmniejsza ryzyko rozwoju chorób grzybowych, które mogą pojawić się po jęczmieniu. Warto również zauważyć, że owies jest rośliną odporną na zmienność klimatyczną i dobrze rośnie w chłodniejszych warunkach.
4. Rośliny okopowe – buraki cukrowe i ziemniaki
W kontekście gospodarstw, które nastawiają się na hodowlę zwierząt, rośliny okopowe mogą być bardzo korzystnym wyborem po jęczmieniu ozimym. Buraki cukrowe, buraki pastewne oraz ziemniaki są roślinami, które mogą zapewnić dodatkową paszę, a także poprawić strukturę gleby.
A. Buraki pastewne
Buraki pastewne to roślina, która może zaspokoić potrzeby żywieniowe zwierząt w gospodarstwach hodowlanych, szczególnie w przypadku hodowli bydła czy trzody chlewnej. Ich uprawa po jęczmieniu ozimym ma sens, ponieważ buraki dobrze wykorzystują azot pozostający w glebie i są w stanie poprawić jej strukturę. Ponadto, buraki pastewne mogą stanowić także źródło energii i minerałów dla zwierząt.
B. Ziemniaki
Ziemniaki to kolejna roślina, którą można siać po jęczmieniu ozimym. Ich uprawa nie tylko dostarcza plonów o wysokiej wartości energetycznej dla zwierząt, ale także wpływa na poprawę jakości gleby poprzez działanie ich systemu korzeniowego. Ziemniaki, szczególnie w dobrze nawodnionych i dobrze przygotowanych glebach, mogą stanowić wartościowy komponent w gospodarstwach zajmujących się hodowlą zwierząt.
5. Uprawy roślin oleistych – rzepak i słonecznik
Uprawa roślin oleistych, takich jak rzepak i słonecznik, stanowi dobry wybór w płodozmianie po jęczmieniu ozimym, zwłaszcza w gospodarstwach, które są nastawione na produkcję pasz oraz inne zbiory energetyczne.
A. Rzepak
Rzepak to roślina oleista, której nasiona mogą być wykorzystywane do produkcji oleju roślinnego. Rzepak jest także wartościową rośliną w kontekście paszowym, ponieważ jego masa zielona może stanowić paszę objętościową dla bydła. Ponadto, rzepak wykazuje dużą odporność na choroby oraz dobrze rośnie na glebach średniej jakości.
B. Słonecznik
Słonecznik jest rośliną oleistą, która w Polsce zyskuje na znaczeniu. Jego uprawa po jęczmieniu ozimym może przynieść korzyści ekonomiczne, ponieważ nasiona słonecznika wykorzystywane są w paszach, jak i do produkcji oleju roślinnego. Ponadto, słonecznik dobrze rośnie w umiarkowanych warunkach, wykazując odporność na suszę.
Wybór odpowiedniej rośliny po jęczmieniu ozimym zależy od wielu czynników, takich jak wymagania glebowe, dostępność wody oraz cel uprawy. W przypadku gospodarstw nastawionych na produkcję mięsa, rośliny strączkowe oraz zboża stanowią doskonały wybór, ponieważ dostarczają cennych składników odżywczych dla zwierząt, poprawiając jednocześnie jakość gleby. Rośliny okopowe oraz oleiste mogą natomiast stanowić dodatkowe źródło paszy oraz surowców dla przemysłu spożywczego.
Przy odpowiednim planowaniu płodozmianu, rolnik może nie tylko poprawić wydajność swojej uprawy, ale także zadbać o długoterminową żyzność gleby, co przyniesie korzyści w przyszłych sezonach wegetacyjnych.
