Jęczmień ozimy to jedna z kluczowych upraw w wielu gospodarstwach rolnych, ceniona za wczesny zbiór, dobre właściwości paszowe i wysokie plony w sprzyjających warunkach. Jednak jego specyfika agrotechniczna wymaga przestrzegania ścisłych terminów siewu, co rodzi pytania o możliwość późniejszego siewu, szczególnie w sytuacjach pogodowych lub organizacyjnych przesuwających prace polowe. W tym kontekście wielu rolników zastanawia się: Czy można siać jęczmień ozimy w październiku?
Optymalny termin siewu jęczmienia ozimego – znaczenie fenologii rośliny
Jęczmień ozimy ma specyficzne wymagania fenologiczne – wymaga odpowiedniego rozwoju przed zimą, aby przejść przez okres jarowizacji i osiągnąć zdolność do wzrostu generatywnego wiosną. Optymalny termin siewu jęczmienia ozimego w Polsce przypada zazwyczaj na:
-
Podkarpacie, Lubelszczyzna, Małopolska: 10–15 września
-
Mazowsze, Wielkopolska, Kujawy, Dolny Śląsk: 15–25 września
-
Pomorze, Warmia i Mazury, północne rejony kraju: 20–30 września
W tych terminach rośliny mają wystarczająco dużo czasu, by wytworzyć 3–4 dobrze rozwinięte liście, a czasem nawet zacząć krzewienie, co znacząco wpływa na ich odporność na niskie temperatury.
Czy siew w październiku jest możliwy?
Teoretycznie siew jęczmienia ozimego w październiku jest możliwy, ale wiąże się z istotnym ryzykiem. Warto przy tym rozróżnić dwie sytuacje:
1. Wczesny październik (1–10.10)
W pierwszej dekadzie października, przy sprzyjających warunkach pogodowych (temperatura gleby powyżej 8°C, wilgotność odpowiednia do kiełkowania), siew jęczmienia ozimego może być jeszcze przeprowadzony z umiarkowanym ryzykiem. W takiej sytuacji warto jednak:
-
Zwiększyć normę wysiewu o 10–15%, aby zrekompensować słabsze krzewienie jesienią.
-
Wybrać odmiany o bardzo dobrej zimotrwałości i krótszym okresie wschodów.
-
Zastosować zaprawy nasienne o działaniu biostymulującym, które wspomagają wschody w chłodniejszych warunkach.
-
Zrezygnować z uprawy na glebach lekkich i narażonych na szybkie przemarzanie.
2. Późny październik (po 10.10)
Wysiew jęczmienia ozimego po 10 października to już działanie obarczone bardzo dużym ryzykiem. Rośliny najczęściej nie osiągną fazy rozwoju pozwalającej na prawidłowe przezimowanie. Możliwe skutki to:
-
brak jarowizacji, co oznacza brak kłoszenia na wiosnę,
-
słabe krzewienie, co ogranicza potencjał plonotwórczy,
-
zwiększone ryzyko wymarznięcia, zwłaszcza na stanowiskach nieosłoniętych i lekkich.
Alternatywy dla późnego siewu
Jeżeli z różnych względów nie udało się wykonać siewu jęczmienia ozimego w zalecanym terminie, a październik już zaawansowany, warto rozważyć inne rozwiązania:
-
Zamiana na pszenicę ozimą lub pszenżyto, które lepiej tolerują opóźniony siew (do 20 października lub nawet później w cieplejszych regionach).
-
Zasiew jęczmienia jarego wiosną, szczególnie odmian o wczesnym terminie kłoszenia.
-
Uprawy poplonowe lub międzyplonowe, jeśli warunki glebowe nie sprzyjają oziminom.
Wpływ warunków pogodowych na decyzję o siewie
W ostatnich latach coraz częściej mamy do czynienia z ciepłymi jesieniami i opóźnionymi przymrozkami. To zjawisko skłania wielu rolników do prób siewów późnojesiennych. Trzeba jednak pamiętać, że:
-
Długość dnia i niższe natężenie światła spowalniają rozwój roślin niezależnie od temperatury.
-
Krótszy okres wegetacji jesienią oznacza, że nawet przy ciepłej pogodzie rośliny mogą nie osiągnąć pełni rozwoju.
-
Nagłe spadki temperatury w drugiej połowie listopada są nadal typowe i mogą zniszczyć słabo rozwinięte siewki.
Podsumowanie – kiedy siać, a kiedy zrezygnować?
Siew jęczmienia ozimego w październiku może być możliwy, ale tylko w pierwszej dekadzie miesiąca i przy sprzyjających warunkach pogodowych. Kluczowe jest wtedy:
-
Dobranie odpowiednich odmian,
-
Zwiększenie normy wysiewu,
-
Dbałość o jakość siewu i stan gleby.
Po 10 października siew jęczmienia ozimego zdecydowanie nie jest zalecany, a ryzyko niepowodzenia jest bardzo wysokie. W takiej sytuacji bardziej opłacalne i bezpieczne może być przesunięcie siewu na wiosnę lub zmiana gatunku.
Dobre planowanie, elastyczność oraz znajomość lokalnych warunków klimatycznych to klucz do sukcesu w uprawie jęczmienia ozimego.
Źródło: www.mojarola.pl
