Pszenżyto, jako zboże o dużej odporności na zmienne warunki atmosferyczne i glebowe, stanowi interesującą opcję w rotacji roślinnej. Często pojawia się pytanie, czy można siać pszenżyto po pszenicy, biorąc pod uwagę specyficzne wymagania obu gatunków. W artykule omówimy, czy taka praktyka jest zalecana, jakie wyzwania mogą pojawić się w tym procesie oraz jak optymalizować uprawy, aby uzyskać wysokie plony pszenżyta po pszenicy.
Pszenżyto a pszenica – różnice i podobieństwa
Zarówno pszenica, jak i pszenżyto należą do rodziny traw, co oznacza, że mają podobne wymagania glebowe i klimatyczne. Pszenżyto jest jednak bardziej odporne na niekorzystne warunki pogodowe, takie jak susza czy mrozy, co sprawia, że może być stosowane w bardziej zróżnicowanych warunkach. Ponadto pszenżyto ma tendencję do szybszego kiełkowania i wschodzenia, co czyni je bardziej odpornym na konkurencję ze strony chwastów w początkowej fazie wzrostu.
Pszenica, choć również jest rośliną odporną, ma bardziej wymagające potrzeby glebowe, szczególnie w zakresie zasobności gleby w składniki pokarmowe. Ze względu na to, pszenżyto może być dobrym następcą pszenicy, jeśli chodzi o wydajność na gorszych glebach lub w przypadku trudnych warunków pogodowych.
Korzyści z uprawy pszenżyta po pszenicy
1. Zwiększenie różnorodności upraw
Zasadniczą korzyścią z uprawy pszenżyta po pszenicy jest wprowadzenie większej różnorodności w rotacji roślinnej. Zmiana gatunku rośliny pozwala na zmniejszenie ryzyka pojawienia się chorób i szkodników specyficznych dla pszenicy. Przerywanie cyklu monokultury zmniejsza presję patogenów, takich jak choroby grzybowe czy owadzie szkodniki, które mogą gromadzić się w glebie po wielokrotnych uprawach pszenicy.
2. Lepsza odporność pszenżyta
Pszenżyto, dzięki swojej odporności na zmienne warunki atmosferyczne, może lepiej radzić sobie w trudnych latach. Jego bardziej elastyczne wymagania w zakresie gleby i wilgotności sprawiają, że może być skutecznym rozwiązaniem na glebach, które po pszenicy mogą być bardziej wyjałowione. Warto również podkreślić, że pszenżyto jest bardziej tolerancyjne na zasolenie gleby niż pszenica, co daje większe pole do popisu w trudniejszych warunkach.
3. Mniejsze wymagania wodne
W porównaniu do pszenicy, pszenżyto ma mniejsze wymagania wodne, co sprawia, że może być uprawiane w rejonach, gdzie dostępność wody jest ograniczona. W przypadku uprawy pszenżyta po pszenicy, które może pozostawić glebę mniej wilgotną, pszenżyto z powodzeniem poradzi sobie, nawet jeśli opady w danym roku będą mniejsze niż średnia.
Wyzwania związane z uprawą pszenżyta po pszenicy
1. Zmniejszenie jakości gleby po pszenicy
Pszenica jest rośliną o dość dużym zapotrzebowaniu na składniki pokarmowe, zwłaszcza azot, fosfor i potas. Po wielokrotnej uprawie pszenicy w jednym roku może wystąpić znaczne wyczerpanie tych składników w glebie. W takiej sytuacji uprawa pszenżyta po pszenicy może nie przynieść oczekiwanych plonów, jeśli gleba nie zostanie odpowiednio nawożona.
Ponadto pszenica, szczególnie w przypadku intensywnego nawożenia i uprawy w systemie monokultury, może prowadzić do spadku jakości gleby. Warto zatem przed podjęciem decyzji o siewie pszenżyta po pszenicy przeprowadzić analizę gleby, aby ustalić, jakie składniki pokarmowe należy dostarczyć, aby zapewnić odpowiednią żyzność gleby.
2. Problemy z chorobami grzybowymi i szkodnikami
Choć pszenżyto jest mniej podatne na choroby niż pszenica, nie oznacza to, że jest całkowicie odporne. Uprawa pszenżyta po pszenicy, szczególnie w przypadku intensywnej uprawy pszenicy w poprzednich latach, może prowadzić do większego ryzyka wystąpienia chorób grzybowych, takich jak mączniak prawdziwy, czy rdza. Ponadto, ze względu na podobieństwa w wymaganiach roślin, niektóre szkodniki mogą przenosić się z pszenicy na pszenżyto.
Aby zminimalizować ryzyko chorób, należy zastosować odpowiednią rotację roślin oraz dbać o higienę pól, usuwając resztki roślinne, które mogą stanowić rezerwuary patogenów. Można także rozważyć stosowanie fungicydów w przypadku wysokiego ryzyka wystąpienia chorób grzybowych.
3. Wysoka konkurencja ze strony chwastów
Siew pszenżyta po pszenicy może wiązać się z większą konkurencją ze strony chwastów. Po intensywnej uprawie pszenicy w poprzednich latach może wystąpić problem z chwastami, które są trudne do kontrolowania. W szczególności chwasty, takie jak miotła zbożowa, rumianek czy komosa biała, mogą stanowić poważne zagrożenie dla wzrostu pszenżyta.
Aby skutecznie kontrolować chwasty, należy zastosować odpowiednią agrotechnikę, w tym prewencyjne zabiegi herbicydowe, uprawy międzyplonowe lub mechaniczne usuwanie chwastów.
Jak przygotować pole do siewu pszenżyta po pszenicy?
Aby zapewnić wysokie plony pszenżyta po pszenicy, ważne jest odpowiednie przygotowanie pola i zastosowanie kilku kluczowych zabiegów agrotechnicznych:
1. Analiza gleby i nawożenie
Zanim przystąpimy do siewu pszenżyta, należy przeprowadzić analizę gleby, aby określić jej zasobność w składniki pokarmowe. Pszenżyto, choć mniej wymagające od pszenicy, również potrzebuje odpowiednich dawek nawozów, zwłaszcza azotu. Optymalne nawożenie azotem wynosi około 80-120 kg/ha, w zależności od zasobności gleby.
Po pszenicy, zwłaszcza w systemach intensywnego nawożenia, może być konieczne zastosowanie nawozów organicznych, takich jak obornik, w celu poprawy struktury gleby i zwiększenia jej żyzności.
2. Uprawa gleby
Uprawa gleby powinna obejmować głęboką orkę, która poprawia strukturę gleby, zwłaszcza po wcześniejszym intensywnym użytkowaniu. Głębsza orka pozwoli na lepsze napowietrzenie gleby oraz umożliwi głębszy rozwój systemu korzeniowego pszenżyta. Dodatkowo warto zastosować agregat uprawowy do spulchnienia gleby w przypadku, gdy warunki na polu są zbyt suche.
3. Wybór odpowiedniej odmiany pszenżyta
Wybór odpowiedniej odmiany pszenżyta jest kluczowy, zwłaszcza w przypadku uprawy po pszenicy. Należy wybrać odmiany o dużej odporności na choroby grzybowe, które mogą wystąpić po pszenicy. Ważne jest również, aby odmiana była przystosowana do specyficznych warunków glebowych i klimatycznych regionu, w którym prowadzona jest uprawa.
Siew pszenżyta po pszenicy jest możliwy i może przynieść korzyści, takie jak zmniejszenie ryzyka chorób roślin i poprawa jakości gleby w rotacji. Jednak wymaga to starannego przygotowania, zwłaszcza w zakresie nawożenia, ochrony przed chorobami oraz kontrolowania chwastów. Pszenżyto, dzięki swojej odporności na trudne warunki atmosferyczne, jest w stanie poradzić sobie na gorszych glebach, co czyni je wartościowym zbiorem w systemie rotacyjnym. Właściwa agrotechnika oraz odpowiedni dobór odmiany pszenżyta mogą znacząco poprawić plony i jakość tej rośliny po pszenicy.
Źródło: www.mojarola.pl
