Jęczmień ozimy to jedno z najważniejszych upraw w Polsce, szczególnie w regionach o chłodniejszym klimacie. Aby uzyskać wysokie plony, niezbędne jest zapewnienie roślinom odpowiednich warunków do wzrostu, w tym właściwego nawożenia. W artykule omówimy, jaki nawóz jest odpowiedni do uprawy jęczmienia ozimego, jakie składniki odżywcze są kluczowe dla tego gatunku oraz jak prawidłowo zaplanować nawożenie.
Wymagania pokarmowe jęczmienia ozimego
Jęczmień ozimy, jak każda roślina, ma określone wymagania pokarmowe. Właściwe nawożenie jest kluczowe, aby zapewnić roślinie niezbędne składniki mineralne w odpowiednich ilościach, co przekłada się na wydajność plonów. Jęczmień ozimy ma szczególne potrzeby w zakresie azotu, fosforu, potasu oraz mikroelementów, które są niezbędne do uzyskania zdrowych i silnych roślin.
Azot – podstawowy składnik nawożenia
Azot jest jednym z najważniejszych składników odżywczych dla jęczmienia ozimego. Rośliny te mają stosunkowo wysokie wymagania w zakresie azotu, który wpływa na rozwój części nadziemnych, w tym liści oraz pędów. Niedobór azotu może prowadzić do zahamowania wzrostu roślin i obniżenia jakości plonu. Z kolei nadmiar azotu może skutkować nadmiernym wzrostem roślin i problemami z ich odpornością na choroby oraz szkodniki.
Zaleca się zastosowanie nawozów azotowych w trzech etapach:
-
Przed siewem – wiosenne nawożenie przed siewem jest najczęściej stosowaną metodą dostarczania jęczmieniowi niezbędnego azotu. Używa się wtedy nawozów o szybkim działaniu, takich jak saletra amonowa.
-
W fazie krzewienia – drugi termin nawożenia azotowego to faza krzewienia, kiedy roślina potrzebuje azotu do intensyfikacji rozwoju. W tym czasie stosuje się nawozy o średniej dawce azotu, np. saletrzak.
-
W fazie strzelania w źdźbło – trzeci termin nawożenia ma na celu zapewnienie roślinie dodatkowej ilości azotu w czasie intensywnego wzrostu, tu stosowane są nawozy o długotrwałym działaniu, takie jak mocznik.
Fosfor – wspomaga rozwój korzeni i wczesny wzrost
Fosfor jest składnikiem, który ma kluczowe znaczenie w pierwszych fazach rozwoju rośliny, szczególnie w budowie systemu korzeniowego. Dobry rozwój korzeni pozwala roślinie lepiej przyswajać wodę i składniki pokarmowe z gleby. Jęczmień ozimy wymaga fosforu już na etapie siewu, aby rośliny mogły się dobrze zakorzenić i prawidłowo ruszyć w wiosenną wegetację.
Zaleca się stosowanie nawozów fosforowych przed siewem, ponieważ fosfor działa wolno, a jego mobilność w glebie jest ograniczona. Nawozy takie jak superfosfat czy ammofoska dostarczają roślinom odpowiednią ilość fosforu, zwłaszcza na glebach ubogich w ten składnik.
Potas – dla odporności na choroby
Potas ma zasadnicze znaczenie w tworzeniu odporności roślin na stresy biotyczne i abiotyczne. Jęczmień ozimy potrzebuje potasu, aby rośliny były odporne na choroby oraz niekorzystne warunki atmosferyczne, takie jak susza czy przymrozki. Potas wpływa także na procesy fotosyntezy i transpiracji, co poprawia efektywność wykorzystywania wody przez rośliny.
W przypadku jęczmienia ozimego, nawożenie potasem przeprowadza się w fazie przedsiewnej oraz w czasie wzrostu roślin. Stosowane są nawozy potasowe w formie siarczanu potasu lub soli potasowej. W przypadku gleb ubogich w potas, można również zastosować nawozy wieloskładnikowe zawierające potas.
Magnez – niezbędny do prawidłowej fotosyntezy
Magnez to kolejny ważny składnik odżywczy, który wspomaga procesy fotosyntezy oraz wzrost i rozwój rośliny. Niedobór magnezu objawia się żółknięciem liści i słabym wzrostem roślin. Jęczmień ozimy, podobnie jak inne rośliny, wymaga magnezu, szczególnie na glebach o odczynie kwaśnym, gdzie ten składnik jest mniej dostępny.
Stosowanie nawozów magnezowych, takich jak dolomit, w celu zrównoważenia poziomu magnezu w glebie, jest szczególnie polecane w przypadku gleb o niskiej zawartości tego pierwiastka. Może to być także element nawożenia wiosennego.
Mikroelementy – kluczowe dla zdrowia roślin
Jęczmień ozimy, podobnie jak inne rośliny uprawne, potrzebuje także mikroelementów, które odgrywają istotną rolę w licznych procesach metabolicznych. Do najważniejszych mikroelementów dla jęczmienia ozimego należą:
- Cynk – wspomaga odporność roślin na choroby oraz wpływa na procesy fotosyntezy.
- Mangan – poprawia wykorzystanie azotu i uczestniczy w reakcjach enzymatycznych.
- Bor – niezbędny do tworzenia nowych komórek i skutecznego transportu wody i składników pokarmowych.
Mikroelementy można dostarczać roślinom w postaci nawozów wieloskładnikowych lub nawozów specjalistycznych, które zawierają odpowiednią ilość mikroelementów w chelatowanej formie, co zapewnia ich dobrą dostępność dla roślin.
Jakie nawozy najlepiej stosować?
Wybór odpowiednich nawozów do jęczmienia ozimego zależy od rodzaju gleby, potrzeb roślin i ogólnych warunków pogodowych. W Polsce popularne są zarówno nawozy organiczne, jak i mineralne. Do nawożenia jęczmienia ozimego poleca się:
-
Nawozy mineralne – takie jak saletra amonowa, mocznik, superfosfat, siarczan potasu czy saletrzak. Te nawozy dostarczają roślinom wszystkich niezbędnych składników pokarmowych w odpowiednich proporcjach.
-
Nawozy organiczne – np. obornik, kompost czy gnojówka. Choć nawozy organiczne są mniej skoncentrowane, doskonale poprawiają strukturę gleby i zwiększają jej pojemność wodną.
-
Nawozy dolistne – stosowane w sytuacjach awaryjnych, kiedy rośliny wykazują objawy niedoboru konkretnego składnika pokarmowego. Mogą być pomocne w czasie wegetacji, gdy pojawią się problemy z dostępnością składników mineralnych w glebie.
Termin stosowania nawozów
Dobór odpowiedniego terminu nawożenia jęczmienia ozimego jest równie ważny, jak wybór rodzaju nawozów. Najlepiej jest przeprowadzać nawożenie w trzech głównych etapach:
- Przed siewem – nawożenie przed zasiewem dostarcza roślinom niezbędnych składników, zapewniając ich dobry start.
- Faza krzewienia – nawożenie w tym okresie poprawia rozwój systemu korzeniowego i wspiera rozwój roślin.
- Faza strzelania w źdźbło – w tym czasie stosuje się nawozy, które wspierają intensywny wzrost roślin i poprawiają plonowanie.
Odpowiednie nawożenie jęczmienia ozimego jest kluczowe dla uzyskania wysokich plonów. Należy zadbać o właściwy dobór nawozów azotowych, fosforowych, potasowych oraz mikroelementów. Ważne jest także, aby nawożenie było dopasowane do potrzeb roślin oraz warunków glebowych. Należy pamiętać, że równocześnie z nawożeniem, równie istotne jest dbanie o odpowiednią wilgotność gleby oraz ochronę przed chorobami i szkodnikami. Właściwie przeprowadzone nawożenie pozwala uzyskać zdrowe i wysokiej jakości zbiory jęczmienia ozimego.
Źródło: www.mojarola.pl
