Bakterioza pierścieniowa ziemniaka to choroba wywoływana przez bakterie Ralstonia solanacearum (dawniej Pseudomonas solanacearum), które mogą powodować poważne straty w uprawach ziemniaków. Jest to jedna z najbardziej niebezpiecznych chorób, ponieważ może prowadzić do masowego obumierania roślin i drastycznego spadku plonów. Bakteria ta jest szczególnie groźna w klimatach ciepłych i wilgotnych, ale może występować także w chłodniejszych regionach, gdzie sprzyjają jej określone warunki glebowe.
Przyczyny rozwoju bakteriozy pierścieniowej
Bakterioza pierścieniowa ziemniaka jest chorobą bakteryjną, której sprawca, Ralstonia solanacearum, może infekować rośliny na różnych etapach ich rozwoju. Bakteria ta atakuje system korzeniowy ziemniaków, a także części nadziemne, prowadząc do objawów chorobowych, które mogą znacząco ograniczyć wydajność plonów. Źródłem infekcji są zainfekowane nasiona, gleba, woda irygacyjna oraz inne rośliny, na których może dochodzić do przenoszenia bakterii.
Bakterie te rozwijają się najlepiej w ciepłych i wilgotnych warunkach, dlatego szczególną uwagę należy zwracać na odpowiednią uprawę ziemniaków w takich warunkach atmosferycznych. Zainfekowane nasiona mogą stanowić główną drogę rozprzestrzeniania się choroby, dlatego tak ważne jest stosowanie materiału siewnego wolnego od patogenów.
Objawy bakteriozy pierścieniowej
Objawy choroby są różnorodne i mogą pojawić się na różnych częściach rośliny. Najczęściej bakterie powodują zmiany w systemie korzeniowym, prowadząc do wilgotnego, brunatnego gnicia korzeni oraz ich zgnilizny. Objawy widoczne na nadziemnych częściach rośliny to:
-
Żółknięcie i więdnięcie liści – Choroba często rozpoczyna się od więdnięcia starszych liści, które stają się żółte, a następnie obumierają. Z czasem cała roślina wykazuje objawy ogólnego osłabienia, co może prowadzić do jej całkowitego zamierania.
-
Brunatnienie tkanek rośliny – Na pędach, liściach oraz korzeniach mogą pojawić się charakterystyczne plamy o ciemnobrązowym kolorze. Zmiany te są wynikiem działania bakterii w obrębie tkanek roślinnych.
-
Pierścieniowe plamy na bulwach – Na bulwach ziemniaków w wyniku infekcji mogą powstawać pierścieniowe plamy o brunatnym zabarwieniu. Bakterie przenikają do tkanek roślinnych, powodując ich gnicie, a w wyniku tego procesowego zniszczenia, bulwy stają się nieprzydatne do dalszego przechowywania oraz konsumpcji.
-
Zgnilizna korzeni – W przypadku zaawansowanej infekcji bakterie przenikają do korzeni, prowadząc do ich zgnilizny, co utrudnia pobieranie wody oraz składników pokarmowych. Z tego powodu roślina staje się podatna na odwodnienie i niedobory składników odżywczych, co skutkuje dalszym pogarszaniem się jej kondycji.
Czynniki sprzyjające rozwojowi bakteriozy
Rozwój bakteriozy pierścieniowej zależy od szeregu czynników środowiskowych. Oto niektóre z najistotniejszych:
-
Temperatura i wilgotność – Ralstonia solanacearum rozwija się najlepiej w temperaturach od 25 do 30°C oraz przy wysokiej wilgotności. W takich warunkach bakteria może rozmnażać się szybko, infekując rośliny w krótkim czasie.
-
Rodzaj gleby – Bakteria preferuje gleby o odczynie lekko kwaśnym lub obojętnym oraz gleby ciężkie i wilgotne. Z kolei gleby dobrze przepuszczalne mogą zmniejszyć ryzyko wystąpienia choroby, ponieważ szybciej wysychają i zapewniają lepszy drenaż.
-
Zanieczyszczenie materiału siewnego – Używanie zainfekowanego materiału siewnego jest jednym z głównych źródeł infekcji. W związku z tym niezwykle istotne jest stosowanie certyfikowanego, wolnego od bakterii materiału siewnego.
-
Niewłaściwa uprawa – Zbyt gęste sadzenie roślin, brak przestrzeni do cyrkulacji powietrza oraz nieodpowiednia głębokość sadzenia mogą sprzyjać rozprzestrzenianiu się bakterii. Z kolei narażenie roślin na uszkodzenia mechaniczne może ułatwić przenikanie bakterii do tkanek roślinnych.
Metody zwalczania bakteriozy pierścieniowej ziemniaka
Zwalczanie bakteriozy pierścieniowej jest trudne, ponieważ bakterie te mogą być trudne do usunięcia i przetrwać w glebie przez długi czas. Niemniej jednak, istnieje szereg działań prewencyjnych i kontrolnych, które mogą pomóc ograniczyć jej rozwój.
1. Wybór odpowiednich odmian ziemniaka
Wybór odpornych na bakteriozę odmian ziemniaka stanowi jedną z najskuteczniejszych metod zapobiegania rozprzestrzenianiu się choroby. Odmiany te mogą charakteryzować się większą odpornością na bakterie lub zdolnością do szybszego regenerowania się po infekcji. Warto zwracać uwagę na nowe badania dotyczące odporności roślin oraz na zalecenia specjalistów w tej dziedzinie.
2. Używanie zdrowego materiału siewnego
Wybór zdrowego materiału siewnego, wolnego od bakterii, to kluczowy element w prewencji. Certyfikowane nasiona ziemniaka przeznaczone do sadzenia mogą zmniejszyć ryzyko infekcji. Warto również przeprowadzać badania laboratoryjne nasion w celu wykrycia ewentualnych patogenów.
3. Odpowiednia uprawa i agrotechnika
Aby zminimalizować ryzyko infekcji, należy stosować właściwe praktyki agrotechniczne:
-
Prawidłowe nawożenie – Odpowiednie nawożenie roślin, zwłaszcza nawozami azotowymi, może wzmocnić ich odporność na choroby bakteryjne.
-
Zachowanie odpowiednich odległości między roślinami – Gęste uprawy stwarzają sprzyjające warunki dla rozwoju bakterii. Warto stosować zalecane odległości między roślinami, co poprawia cyrkulację powietrza i redukuje ryzyko infekcji.
-
Zwalczanie chwastów – Chwasty mogą stanowić dodatkowy źródło infekcji i wektory przenoszące bakterie. Regularne ich usuwanie jest istotnym elementem profilaktyki.
4. Zwalczanie chorób w fazie wegetacyjnej
W przypadku wystąpienia pierwszych objawów bakteriozy pierścieniowej, należy natychmiast zastosować odpowiednie środki ochrony roślin. Choć chemiczne środki ochrony roślin mają ograniczoną skuteczność w przypadku bakterii, preparaty miedziowe mogą wspomagać obronę roślin przed infekcjami bakteryjnymi. Jednak ich stosowanie powinno być ściśle zgodne z zaleceniami producenta, aby uniknąć fitotoksyczności.
5. Zarządzanie wodą i drenażem
Woda jest kluczowym czynnikiem w rozprzestrzenianiu bakterii. Należy unikać nadmiernego nawadniania, które sprzyja rozwojowi chorób bakteryjnych. Odpowiedni drenaż gleby oraz system irygacyjny pozwalają utrzymać odpowiednią wilgotność gleby i zminimalizować ryzyko infekcji.
Bakterioza pierścieniowa ziemniaka jest chorobą o dużym potencjale do zniszczenia plonów, dlatego tak ważne jest, aby rolnicy podejmowali działania prewencyjne, aby uniknąć jej rozprzestrzeniania się. Wybór odpowiednich odmian, zdrowego materiału siewnego, stosowanie dobrych praktyk agrotechnicznych oraz zwalczanie choroby na wczesnym etapie to kluczowe elementy skutecznej ochrony przed tą groźną bakteriozą. Dbanie o odpowiednie warunki wzrostu roślin oraz regularne monitorowanie ich stanu zdrowia mogą znacząco ograniczyć straty związane z tą chorobą i zapewnić wysoką jakość plonów.
Źródło: www.mojarola.pl
